Klemtoon en Intonatie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Het is de toon die de muziek maakt

Lesplanning

Lesdoel

Theorie Klemtoon en oefenen

Opdracht

Theorie intonatie

lesdoel

• Je weet wat de klemtoon doet met de betekenis van het woord, het woordbegrip en dus ook met het zinsbegrip en tekstbegrip
• Je kunt spelen met klemtonen en begrijpt welk effect dit heeft
• Je weet wat bedoeld wordt met de intonatie bij het uitspreken van woorden en zinnen
• Je weet dat de intonatie die jij in je stem legt, bepaalt hoe jij overkomt en hoe de boodschap die jij overbrengt, overkomt
• Je weet wat de waarde van intonatie in gedichten is

klemtoon

In het Nederlands heeft tenminste 1 lettergreep een klemtoon.

-> De plaats is verschillend, afhankelijk van de lettergrepen van een woord.

-> Wordt bepaald door regels. 

-> In veel andere talen heeft de klemtoon een vaste positie.

Waar ligt de klemtoon?

- koffie

- vandaag

- belangrijk de nadruk op de juiste plek in de zin te leggen

- Wat is het belangrijkste?

- ligt eraan wat je wilt vertellen: 

Voorbeeld:

Ik zeg niet dat jij dat hebt gedaan

Het effect van de klemtoon op woorden in zinnen

Spreek samen met je buurman/buurvrouw onderstaande zin uit en leg 4x de klemtoon op het andere gekleurde woord: 

- Ik zeg niet dat jij dat hebt gedaan

- Ik zeg niet dat jij dat hebt gedaan

- Ik zeg niet dat jij dat hebt gedaan

- Ik zeg niet dat jij dat hebt gedaan

Uitwisselen ervaring

Wat waren de verschillen?

Waar maakt het je bewust van?

opdracht klemtoon

Lees het gedicht 'Ozo heppie' en bedenk op welke manier je dit gedicht zou willen voordragen. Waar leg je de klemtoon? 

Wat wil je overbrengen? Hoe wil je je publiek boeien door je klemtoonkeuze? 

Oefen samen met je buurman/buurvrouw -> 10 min. de tijd!

Daarna dragen een aantal leerlingen het gedicht voor.

Intonatie

Intonatie betekent: het toonhoogteverschil in een woord of zin. 

-> je laat horen wat je wilt overbrengen:

     - toon omhoog aan het eind van de zin -> je stelt een vraag.

     - toon omlaag een het eind van de zin -> het is een feit of een antwoord.

-> helpt om emoties over te brengen (emoticons bij een tekst).

Ervaar het verschil: 

Koffie?               Koffie.

Het effect van intonatie

Je stem zet de toon - 'c'est le ton qui fait la musique', zeggen de Fransen. 

Je stem is jouw visitekaartje. Jouw stem zorgt ervoor dat iemand zonder jou te zien een positief of negatief beeld van jou creëert en zich een beeld van jouw persoon vormt.

Ook in muziek wordt intonatie gebruikt om gevoelens op te roepen en beelden te vormen. 

S10 - De Diepte

Uitwisselen ervaring

Wat was voor jou het effect van de intonatie die S10 in de woorden van 'De Diepte' brengt?  

Bespreek dit met je buurman/buurvrouw, schrijf minimaal 3 steekwoorden op, die delen we klassikaal.

opdracht intonatie

Kies een van de gedichten dat jou raakt of juist niet raakt door de manier waarop de schrijver intonatie in zijn/haar woorden gebruikt. 

Schrijf in minimaal 75 woorden, waarom je dit lied gekozen hebt en wat de intonatie met je doet (positief/negatief/ anders?).          -> dit is huiswerk voor de volgende les!

Einde les

Korte samenvatting

Nog vragen?

Huiswerk:

Opdracht intonatie

Het is de toon die de muziek maakt