Blok 5 Grammatica 5.4 herhalen Zinsdelen, PV, WWG, OND, Getalproef, VDW, HWW, LW, ZNW

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Blok 5 Grammatica

Oefenen met de stof 

Regels tijdens de les 

Eigen plek volgens de plattegrond

Telefoon in de telefoonzak

Geen kauwgom

Jas uit 

Hand opsteken voor vragen én bij het antwoord geven 

Uitleg over zinsdelen

Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen je wat iemand of iets doet, of wat er gebeurt.

Uitleg over zinsdelen

- Een zin is eigenlijk een bouwplan met allemaal zinsdelen.

Een zinsdeel kan uit 1 woord bestaan, maar vaak heeft een zinsdeel meer woorden.

Een zinsdeel kan ook van plaats wisselen in de zin.

Kijk maar naar het voorbeeld:

Je kunt ook het 'wanneer' en het 'waar' invullen.

wie doet het?	wat gebeurt er?	Wanneer?	Waar?	Wat?
Ruben	leert			zijn topo

Uitleg over zinsdelen

Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen je wat iemand of iets doet, of wat er gebeurt.

Uitleg over zinsdelen

- Een zindeel kan ook van plaats wisselen in de zin.
   De woorden in een zinsdeel blijven wel bij elkaar.

• Ruben | leert                | in de morgen | op zijn kamer | zijn topo.
   wie       | wat gebeurt  | wanneer          |  waar                 | wat
  
  
• Op zijn kamer | leert               | Ruben | zijn topo | in de morgen.
     waar                 | wat gebeurt|  wie      |   wat         | wanneer     
  
  
• Zijn topo | leert                | Ruben | op zijn kamer | in de morgen.
     wat         | wat gebeurt |  wie      |   waar |              |   wanneer
  
  
• In de morgen | leert                 | Ruben | zijn topo | op zijn kamer.
       wanneer       |  wat gebeurt |  wie | wat |  waar

De Persoonsvorm (pv)

• Een werkwoord kan verschillende vormen hebben, bijvoorbeeld   de persoonsvorm (pv). 
• De persoonsvorm is de vorm van het werkwoord die je in de   tegenwoordige tijd (tt)  en in de verleden tijd (vt)  kunt schrijven.
• Er zit altijd een persoonsvorm in de zin. Soms staat in een zin maar één werkwoord, dan is dat werkwoord de persoonsvorm.
• Tijdproef, vraagproef of getalproef.
    

Tijdproef, getalproef of vraagproef om de pv te vinden.

• Tijdproef?
• Getalproef?
• Vraagproef?

Tijdproef, getalproef of vraagproef om de pv te vinden.

• Tijdproef
   Staat een zin in de tegenwoordige tijd, zet hem dan in de verleden tijd.   Het werkwoord dat zich aanpast, is de persoonsvorm.
   Staat een zin in de verleden tijd, zet hem dan in de tegenwoordige tijd.   Het werkwoord dat zich dit keer aanpast, is de persoonsvorm.

Tijdproef, getalproef of vraagproef om de pv te vinden.

• Getalproef
  Is onderwerp (wie het doet) enkelvoud, verander het dan in meervoud.
  Het werkwoord dat zich aanpast, is de persoonsvorm.
  Is onderwerp (wie het doet) meervoud, verander het dan in enkelvoud. Het werkwoord dat zich dit keer aanpast, is de persoonsvorm.

Tijdproef, getalproef of vraagproef om de pv te vinden.

• Vraagproef
   Maak van de zin een vragende zin. Het werkwoord dat vooraan in de zin   staat is de persoonsvorm.

Oefenen

Zoek van de volgende zinnen de persoonsvorm.

Wat is het pv in de zin:

De staart van de kat hangt steeds in mijn soep.

Wat is de pv in de zin:

Waarom hebben varkens krulstaarten?

Wat is de pv in de zin:

Ik heb niet het einde van de film gezien.

Wat is de pv in de zin:

Ik was namelijk in slaap gevallen.

Het werkwoordelijk gezegde (WWG)

• Een zin is een verzameling woorden. De werkwoorden in de zin vertellen wat er gebeurt of wat iemand doet. 
• We noemen alle werkwoorden samen het werkwoordelijk gezegde (wwg).
• Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit één of meer werkwoorden.

Hoe vind je het werkwoordelijk gezegde (WWG)?

1. Je zoekt altijd eerst naar de PV.
   
   
2. Daarna kijk je of er andere werkwoorden in de zin staan.
   
   
3. De PV + de andere werkwoorden = het werkwoordelijk gezegde

Oefenen

Zoek van de volgende zinnen het werkwoordelijk gezegde (wwg)

Wat is het WWG in de zin:

Ik heb de nieuwe auto toch niet gekocht.

Wat is het WWG in de zin:

Ik kon hem niet betalen.

Wat is het WWG in de zin:

Waarom heb jij die pen niet aan haar gegeven?

Wat is het WWG in de zin:

Dat kan je mij toch wel vertellen!

Wat is het WWG in de zin:

Op mijn rapport heeft de mentor een boodschap geschreven.

Wat is het WWG in de zin:

Ik ga eens goed nadenken.

Wat is het WWG in de zin:

Ik snap nu de pv en wwg wel.

Het onderwerp (ond)

• Je weet wat een werkwoord is. Een werkwoord is een doe-woord. De werkwoorden in de zin vertellen wat er gedaan wordt of wat er gebeurt.
• Het onderwerp (ond) in een zin vertelt wie of wat dat doet. 
• Het onderwerp is een zinsdeel. 
• Het onderwerp en het werkwoordelijk gezegde horen bij elkaar.
  
  
• Denk maar aan de zin: Ruben leert zijn topo.

Hoe vind je het onderwerp (ond)?

1. Je zoekt altijd eerst naar het pv/wwg.
   
   
2. Daarna stel je de vraag: wie of wat + pv/wwg?
   
   
3. Het antwoord is dan het onderwerp(ond).

Hoe vind je het onderwerp (ond)?

Even oefenen

Zoek van de volgende zinnen het onderwerp (ond)

Wat is het ond in de zin:

Ik heb de nieuwe auto toch niet gekocht.

Wat is het ond in de zin:

De man kon hem niet betalen.

Wat is het ond in de zin:

Waarom heb jij die pen niet aan haar gegeven?

Wat is het ond in de zin:

De kast staat nu in mijn moeders kamer.

Blok 5 Grammatica

5.5  Werkwoordsvormen
         Lidwoorden
         Zelfstandignaamwoorden
        

Lidwoorden (lw)

Lidwoorden (lw)

• Voor elk zelfstandig naamwoord kan een lidwoord (lw) staan. 
• Er zijn drie lidwoorden: de, het en een.
• Bij zelfstandige naamwoorden in het meervoud komt er altijd de voor te staan.  (de mannen)
• Bij verkleinwoorden komt er altijd het voor te staan.  (het mannetje)
• Verder zijn er voor de of het geen regels.
  Je moet dus onthouden of er de of het voor komt. Als je het niet weet, zoek het dan op in het woordenboek.

Zelfstandige naamwoorden

• Mens, dieren en  planten
• Dingen die je kan zien                (stoel, deur, zon, auto)
• Dingen die je niet kan zien       (geloof, hoop, liefde)
• Je kan er 'de, 'het' of 'een'  voor zetten
• Je kan er een verkleinwoord of meervoud van maken
    (hek - hekje- hekken)
• Eigen namen (Johan, Utrecht, december, Noordzee) ​

Even oefenen

Zoek van de volgende zinnen het lidwoord (lw) of het zelfstandig naamwoord (znw).

Wat is het zelfstandig naamwoord (znw) in de zin:

Ik brand mijn volle mond.

Wat is het zelfstandig naamwoord (znw) in de zin:

Dat kwam door de hete saus.

Wat is het zelfstandig naamwoord (znw) in de zin:

Mijn jongste zusje had hem dat geleerd.

Wat is het zelfstandig naamwoord (znw) in de zin:

De luidruchtige kinderen spelen buiten.

Einde van oefenen

Zelfstandig werken 

Blok 5 Grammatica

Opdracht 7 en 8

Dit is ook jullie huiswerk voor morgen