1.1 Problemen in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

1.1 Problemen in de kerk

Terugblik

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat ketters zijn en hoe de kerk hen bestreed.
• Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam.
• Je kunt beschrijven hoe de christelijke kerk in de 16e eeuw uiteenviel en enkele gevolgen daarvan noemen.

1.1

• In de middeleeuwen was er één kerk
• Kritiek: de kerk was te rijk--> kloosterordes opgericht

• Afwijzen kerkleer --> ketters

Keizer Karel V - Spaanse wereldrijk

Doel: godsdienstige eenheid 

Ketterij en inquisitie

• Paus wilde deze kritiek niet-> oprichting van de inquisitie 
• Ketters: iemand die belangrijke delen van de officiële leer van de katholieke kerk verwerpt*

Door welke uitvinding kon kennis snel verspreid worden?

1. Boekdrukkunst
2. Betere wegen
3. Mensen spraken meer talen
4. De economie groeide

Verspreiding ideeën 

• 1450 boekdrukkunst-> kennis snel verspreiden & mensen vormen een eigen mening
• Contact met god zonder ''tussenpersoon''

Kritiek op de kerk

• Aflaatbrieven:  brief van de kerk waarin staat dat je (eerder) in de hemel kunt komen
• Maar.. kon je je schulden wel afkopen?

Maarten Luther

• Alleen de bijbel is belangrijk
• Veel bidden en dan kom je in de hemel
• Alles wat niet in de bijbel staat, is niet nodig
• Bijbel vertalen in het Duits
• 1517 --> 95 stellingen

Luther

Calvijn

De kerk valt uiteen

• Luther wilde de kerk hervormen (= het ontstaan van nieuwe protestantse kerken naast de katholieke kerk, ook wel reformatie)
• Luther en Calvijn --> uit de kerk gezet
• Christelijke geloof in twee stromingen --> Rooms- Katholieken (paus) en protestanten (hervormers)

Rooms-katholiek 

Protestant

Christelijke kerk

= Hervorming / Reformatie  

• Meerdere stromingen, zoals lutheranen of calvinisten
  
• Sober en geen versieringen of beelden
  
• Dominee (mochten trouwen)
  
• Rechtstreekse vergeving van de zonden 

• Eén stromingen, o.l.v. de paus
• Veel versieringen en beelden 
• Priester (celibaat leven)
• Vergeving van de zonden via priester (biechten) 

Gevolg 1 

Katholieke kerk

Protestantse kerk

Gevolgen hervorming (reformatie)

• Godsdienstoorlogen
  
• Miljoenen mensen veranderende van geloof
  
• Karel hielp de katholieke kerk --> 80 jarige oorlog OF Nederlandse opstand

De contrareformatie (reactie van de katholieken)

Katholieke leiders begrepen ook wel dat niet alle kritiek onterecht was en er werden aanpassingen gedaan:

•  Men schreef heel precies op wat het katholieke geloof inhield. 
• er kwamen leerboeken voor gewone gelovigen
• De ideeën van Christus moesten weer het belangrijkst worden.
• Priesters moesten naar speciale scholen, zodat ze beter werden opgeleid en moesten zich aan strenge regels houden.
• Aflaten werden afgeschaft
• katholieke kloosters werden meer sober

Afsluiting

• Je kunt uitleggen wat ketters zijn en hoe de kerk hen bestreed.
• Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam.
  
• Je kunt beschrijven hoe de christelijke kerk in de 16e eeuw uiteenviel en enkele gevolgen daarvan noemen.

Volgende week:

1.2 onvrede in de Nederlanden