8.2 Politiek maatschappelijke stromingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Sociale kwestie

• Géén sociale wetten om arbeiders te beschermen
• Groep arbeiders wordt in de tweede helft 19de eeuw gigantisch
• Daarnaast: groeiende kennis over arbeidsomstandigheden
• Gevolg: discussie of overheid arbeiders moet beschermen -> sociale kwestie
• Voorbeeld: kinderwet van Van Houten (1874) -> verbod kinderarbeid

Historici beschouwen de informatie uit dit overheidsrapport als betrouwbaar en als representatief voor een onderzoek naar de arbeidershuisvesting in de negentiende eeuw.
Licht dit toe door:
 uit te leggen dat de beschreven arbeidershuisvesting een gevolg is van de industrialisatie van Groot-Brittannië, en
 zonder bron apart te verklaren dat historici de informatie in dit rapport als betrouwbaar en als representatief beschouwen juist omdat het een overheidsonderzoek betreft.

Antwoord

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Door de industrialisatie trekken arbeiders massaal naar steden voor werk / vindt snelle urbanisatie plaats, zodat het tekort aan woningen / de in de haast opgetrokken woningen een ongezonde leefomgeving voor arbeiders veroorzaakte(n) 2

De historici beschouwen de informatie uit het rapport:

• als betrouwbaar omdat onderzoekers die werken in opdracht van de Britse regering gecontroleerd worden / geen voordeel hebben van het ontkennen/overdrijven van de slechte huisvesting 1

• als representatief omdat onderzoekers die werken in opdracht van de regering de middelen hebben om veel woningen te bezoeken / om veel arbeiders te ondervragen over hun huisvesting / in het hele land  onderzoek kunnen doen 1 

De politiek maatschappelijke stromingen

Doelen

Aan het einde van de les kan ik:

• Het ontstaan van het liberalisme, socialisme, conservatisme en nationalisme verklaren
• De kenmerken van de ideologieën herkennen

Kenmerkend aspect

De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

Doelen

Aan het einde van de les kan ik:

• Het ontstaan van het liberalisme, socialisme, conservatisme en nationalisme verklaren
• De kenmerken van de ideologieën herkennen

Verlichting

• 19de eeuw: eeuw van de ideologieën  
• Ideologie: verzameling ideeën met gemeenschappelijke noemer
• Vanuit Verlichting ontstaan twee ideologieën
• Vrijheid: liberalisme (bourgeoisie) 
• Gelijkheid: socialisme (armen/arbeiders)
• Congres van Wenen (1815): autoritaire orde wordt hersteld: Restauratie
• Conservatieven: Verlichting is schuld van alle problemen: voorstanders absolutisme

Socialisme

• Kern socialisme: gelijkheid dankzij overheidsbemoeienis
• Door industriële revolutie + werkomstandigheden ontstaat socialisme
• Karl Marx: arbeiders zullen wereldwijd  in opstand komen en kapitaal verdelen: verelendungstheorie
• Door sociale kwestie en invloed reformisten ontstaat sociaaldemocratie:
• Gelijkheid door wetten ipv geweld

Liberalisme

• Kern liberalisme: vrijheid van overheidsbemoeienis
• Politiek: John Locke -> bezit beschermen tegen de overheid
• Economisch: geen beperking ondernemers -> laissez-faire -> markt reguleert zichzelf
• Liberalisme is duidelijk een gevolg van absolutisme 
• Op de lange termijn zijn de liberalen de winnaars van de Verlichting

Nationalisme

• Natiestaten benadrukken gemeenschappelijke achtergrond volk
• Gevolg: ontstaan nationalisme
• Restauratie blijkt van korte duur: 
• 1830: Belgische Opstand
• 1848: revolutiejaar -> einde Restauratie
  
  
• Duitsland: onder leiding van Bismarck ontstaat één Duits keizerrijk
• Om eenheid te creëren in het rijk nadruk op nationalisme