11.3 Groene productieprocessen

Doelen: je kunt ... 
  • ... uitleg geven aan de hand van de twaalf principes van groene chemie (BINAS tabel 97F / boek tabel 6 op pag. 216)
  • ... rekenen aan de atoomeconomie (BINAS tabel 37H en 97F)  
  • ... het belang van een zo hoog mogelijk atoomeconomie uitleggen  
  • ... rekenen aan het rendement en de E-factor (BINAS tabel 37H en 97F)   
  • ... uitleggen wat cradle to cradle betekent en herkennen  

incl. uitlegvideo over berekenen van atoomeconomie, rendement en E-factor
1 / 34
suivant
Slide 1: Diapositive
ScheikundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

Cette leçon contient 34 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 3 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 90 min

Éléments de cette leçon

Doelen: je kunt ... 
  • ... uitleg geven aan de hand van de twaalf principes van groene chemie (BINAS tabel 97F / boek tabel 6 op pag. 216)
  • ... rekenen aan de atoomeconomie (BINAS tabel 37H en 97F)  
  • ... het belang van een zo hoog mogelijk atoomeconomie uitleggen  
  • ... rekenen aan het rendement en de E-factor (BINAS tabel 37H en 97F)   
  • ... uitleggen wat cradle to cradle betekent en herkennen  

incl. uitlegvideo over berekenen van atoomeconomie, rendement en E-factor

Slide 1 - Diapositive

processen die gebaseerd zijn op de 12 principes van de groene chemie zijn duurzamer:
Binas 97F
tabel 6 op pagina 216

Slide 2 - Diapositive

Gebruik de principes van de groene chemie, Binas tabel 97F.
Geef aan bij welk(e) principe(s) de volgende stelling hoort:

Het gebruiken van het afval van suikerriet
om een kunststof te maken.
A
principe 1
B
principe 5
C
principe 3
D
principe 7

Slide 3 - Quiz

Het gebruiken van het afval van suikerriet
om een kunststof te maken.
Principe 7: Het suikerriet groeit het volgende jaar weer aan.

Past bij: Het uitgangsmateriaal moet, indien technisch en economisch mogelijk, hernieuwbaar zijn.
Gebruik de principes van de groene chemie, Binas tabel 97F. Geef aan bij welk(e) principe(s) de volgende stelling hoort:

Slide 4 - Diapositive

Gebruik de principes van de groene chemie, Binas tabel 97F.
Geef aan bij welk(e) principe(s) de volgende stelling hoort:

Het ontwerpen van plastic tassen die afbreekbaar zijn in het milieu.
A
principe 8
B
principe 10
C
principe 6
D
principe 4

Slide 5 - Quiz

Het ontwerpen van plastic tassen die afbreekbaar zijn in het milieu
Principe 10. Ontwerpen met het oog op afbraak

Chemische producten dienen zo ontworpen te worden dat ze aan het eind van hun gebruiksperiode niet in het milieu achterblijven, maar afgebroken kunnen worden tot ongevaarlijke reststoffen of tot uitgangsmaterialen.
Gebruik de principes van de groene chemie, Binas tabel 97F. Geef aan bij welk(e) principe(s) de volgende stelling hoort:

Slide 6 - Diapositive

Gebruik de principes van de groene chemie, Binas tabel 97F.
Geef aan bij welk(e) principe(s) de volgende stelling hoort:

Fabriek A levert verwarmd water aan fabriek B, die het gebruikt voor het verwarmen van zijn uitgangsstoffen.
A
principe 8
B
principe 6
C
principe 4
D
principe 2

Slide 7 - Quiz

Fabriek A levert verwarmd water aan fabriek B, die het gebruikt voor het verwarmen van zijn uitgangsstoffen.
Principe 6.  Energie-efficiënt ontwerpen

6: De energiebehoefte van het proces moet in het geheel meegenomen en beoordeeld worden op zijn economische impact, maar vooral op zijn impact op het milieu. In ieder geval dient deze impact zo laag mogelijk te zijn.
Gebruik de principes van de groene chemie, Binas tabel 97F. Geef aan bij welk(e) principe(s) de volgende stelling hoort:

Slide 8 - Diapositive

principes groene chemie toepassen
Aanpassingen aan processen of beschrijvingen van processen moet je kunnen koppelen aan de 12 principes (binas!). 
Het komt altijd hierop neer, groene chemie is:

  • veiliger
  • gebruiken minder grondstoffen en energie
  • gebruiken zoveel mogelijk duurzame energie en grondstoffen 
  • geven minder vervuiling
     


Binas 97F

Slide 9 - Diapositive

Duurzaamheid
Duurzame ontwikkelingen zijn belangrijk voor toekomstige generaties!



Ze moeten minder energie en grondstoffen consumeren en zuiverdere en minder gevaarlijke stoffen opleveren. 
En daar kunnen we ook aan rekenen!

Slide 10 - Diapositive

Duurzaamheid
Duurzame ontwikkelingen zijn belangrijk voor toekomstige generaties!



Cijfermatig beeld van "groene chemie" via: 
1. Atoomeconomie
2. Rendement
3. E-factor
ad.1: zoveel mogelijk atomen uit beginstoffen komen terug in gewenste product
ad.2: in de praktijk wordt de maximale 100% vrijwel nooit gehaald, omdat er bijproducten ontstaan en/of bij zuivering stof verloren gaat.
ad.3: een hogere environmental factor geeft minder kg afval per kg gewenst product

Slide 11 - Diapositive

Slide 12 - Vidéo

Wat druk je NIET uit in %?
A
atoomeconomie
B
E-factor
C
rendement
D
alles is in %

Slide 13 - Quiz

Welke reactie heeft een atoomeconomie van 100 %
A
verbranden aluminium
B
verbranden methaan
C
methanol + ethaanzuur wordt ester + water
D
hydrolyse van de olie van glycerol en oliezuur

Slide 14 - Quiz

Atoomeconomie
Een optimale atoomeconomie houdt in dat het eindproduct zoveel mogelijk atomen van de in het proces gebruikte grondstoffen bevat. 
-> berekenen op basis van molecuulmassa's (niet vergeten: molverhouding!)

                                                                                                                                  
Atoomeconomie=MmassabeginstoffenMmassagewenstproduct100
%

Slide 15 - Diapositive

Wat is juist over de atoomeconomie van ijzerchloride in de volgende reactie (max. 30 seconden tijd om te antwoorden):
2Fe+3Cl22FeCl3
A
groter dan 100%
B
gelijk aan 100%
C
kleiner dan 100%

Slide 16 - Quiz


Bereken de atoomeconomie voor de vorming van calciumoxide uit calciumcarbonaat. De bijbehorende reactievergelijking is: CaCO3 --> CaO   +  CO2

Slide 17 - Question ouverte

Bereken de atoomeconomie van de reactie waarbij 2-broombenzeen-1-ol
(= molecuul met ringstructuur rechts)
het gewenste reactieproduct is.

Slide 18 - Question ouverte

Rendement
In de praktijk wordt de maximale 100% vrijwel nooit gehaald, omdat er bijproducten ontstaan en/of bij zuivering een deel van de stof verloren gaat. 
-> praktische opbrengst is altijd gegeven in de vraag 
-> theoretische opbrengst berekenen met verhouding van molecuulmassa's
Rendement=massatheoretischeopbrengstmassawerkelijkeopbrengst100
%

Slide 19 - Diapositive

Bij de additie van water aan 1,0 kg propeen
ontstaat 0,80 kg propaan-1-ol.
Bereken het rendement van deze reactie.

Slide 20 - Question ouverte

Bereken het rendement van dit proces als er 12,7 ton ijzer ontstaat uit 20,4 ton ijzeroxide.

Slide 21 - Question ouverte

E-factor
E-factor, Environmental factor, is het aantal kg afval per kg product. 
-> berekenen op basis van molecuulmassa's (niet vergeten: molverhouding!)
     maar: bij massa gewenst product wel rekening houden met rendement!


Efactor=MgewenstproductMbeginstoffenMgewenstproduct100
%

Slide 22 - Diapositive

Bereken de E-factor van de volgende reactie,
waarbij natrium het gewenste product is
en er slecht 80% rendement is:
2 NaCl --> 2 Na + Cl2

Slide 23 - Question ouverte

Bij groene chemie betekent duurzaam:
“Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen”      (Verenigde Naties)

Een manier van produceren die hieraan voldoet is "Cradle to Cradle". In het volgende filmpje wordt dit uitgelegd.

Slide 24 - Diapositive

0

Slide 25 - Vidéo

Doelen: kun je ... 
  • ... uitleg geven aan de hand van de twaalf principes van groene chemie (BINAS tabel 97F / boek tabel 6 op pag. 216)
  • ... rekenen aan de atoomeconomie (BINAS tabel 37H en 97F)  
  • ... het belang van een zo hoog mogelijk atoomeconomie uitleggen  
  • ... rekenen aan het rendement en de E-factor (BINAS tabel 37H en 97F)   
  • ... uitleggen wat cradle to cradle betekent en herkennen  

Slide 26 - Diapositive

Beheers je alle doelen?
Ja
Nee
Deels

Slide 27 - Sondage

Als je nog niet alles beheerst:
welk onderdeel / onderdelen wil je nog extra uitleg over?

Slide 28 - Question ouverte

Aan de slag
Maak opdrachten uit je boek:
start met 20, dan 18 
en daarna de rest

Op de volgende dia's staat als opfrisser nog wat extra info over maken van blokschema's

Slide 29 - Diapositive



herhalen blokschema's:
van grondstof tot product

Slide 30 - Diapositive

Slide 31 - Diapositive

Slide 32 - Diapositive

Slide 33 - Diapositive

Slide 34 - Vidéo