Les 4 Aanpak van de armoede

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Deelvraag: Hoe was de zorg voor armen, zieken en werklozen geregeld tot 1930?

Belangrijk uit de vorige lessen

• De rol van de overheid bij armoede --> liefdadigheid en de armenwet
• De opkomst van de industrialisatie

1. Van platteland naar stad
2. Slechte arbeidsomstandigheden
3. Kinderarbeid

• Slechte woon- en leefomstandigheden die samen de sociale kwestie genoemd worden

Aanpak van de armoede en andere problemen

In de politiek hadden de verschillende groepen een andere mening over de manier waarop de sociale kwestie kon worden opgelost. Wat moest er worden opgelost?

1. Aanpak van slechte woningen
2. Aanpak van slechte arbeidsomstandigheden
3. Maar ook het onderwijs (leerplicht, financiering van scholen en dan met name van bijzonder (gelovig) onderwijs
4. Kiesrecht (wie mocht nu gaan stemmen)

Schrijf mee in je aantekeningenboekje

De liberalen

De liberalen zaten als sinds 1848 in de regering en bepaalden dus het beleid

De liberalen waren voorstander van een nachtwakerstaat: een staat waarin de overheid alleen zorgt voor orde en de veiligheid, en zich verder niet bemoeit met de economie.

Liberalen

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten

• Sociale wetten kosten teveel geld

• Rechts in de politiek

Confessionelen (katholieken en protestanten)

• Confessionelen zijn mensen die het geloof als uitgangspunt nemen voor hun politieke ideeën --> ongelijkheid was iets wat god zo geregeld had

• Confessionelen vonden het vooral de taak van werkgevers (bazen) en werknemers (arbeiders) om samen de problemen op te lossen.
• Wilden dat ook hun scholen (bijzonder onderwijs) betaald gingen worden door de overheid

Confessionelen

• Confessie=geloof (Protestant/Rooms-katholiek)

• Ongelijkheid omdat God het zo wil

• Goede christenen helpen elkaar

• Werkgevers en werknemers moeten er samen uitkomen

Socialisten (sociaaldemocraten)

• De sociaaldemocraten (socialisten) waren een groep die speciaal voor de rechten van de arbeiders opkwamen.
  

• Zij vonden dat de overheid er alles aan moest doen om de arbeiders te beschermen. Wilde hogere lonen, betere arbeidsomstandigheden, uitkeringen en pensioen + 8 uur durende werkdag.
  

• Om dit te bereiken, moest er algemeen kiesrecht komen.
  

Socialisten

• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

• Links in de politiek

Sociale Wetten

Wetten die het leven van de mensen/arbeiders verbeterden

Langzaam verbetering

• Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten
  

• 1900 Leerplichtwet (slim paard!) + 

1901 Woningwet 

• Vanaf 1887: uitbreiding kiesgerechtigden
• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen

• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Liberalen

Confessionelen

Socialisten

Nachtwakerstaat

Geloof als uitgangspunt

Thorbecke

Opkomen voor de arbeiders

Algemeen kiesrecht

Overheid moet bijzonder onderwijs betalen

Ook dit affiche zit vol symbolen waarmee de tekenaar zijn boodschap wil overbrengen. De tekenaar vindt dat alle arbeiders hun mening moeten laten horen. Welk symbool gebruikt hij hiervoor op het affiche? Sleep het rondje naar de juiste plek.

Lees de bron. Tot welke stroming behoorde Thorbecke

1. Liberalisme
2. Socialisme
3. Conservatieven

Sinds 1848 waren de liberalen aan de macht. Slechts een deel van de bevolking, het rijke gedeelte, mocht stemmen. Waarom stemden de rijken niet snel voor wetten die de arbeiders zouden beschermen?

De invoering van het algemeen kiesrecht was de enige kans voor arbeiders om hun werkomstandigheden te verbeteren. Leg dit uit.

Huiswerk 

Wat: begrippenposter sociale kwestie

(zie boekje)