(1) Grammatica H6: zww, kww en hww in samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

10 minuten lezen

Weekplanning

Grammatica H6: zww, kww en hww in samengestelde zinnen

Schrijven H1: een zakelijke e-mail schrijven

Spreken en gesprekken: een informatief gesprek

Vandaag

Les 2, week 13

Les 3, week 13

Vandaag 

1. Hoe zat het ook alweer met...
2. Lesdoel
3. Grammatica: hulp-, koppel- en zelfstandig werkwoord in een samengestelde zin
4. Zelf aan de slag
5. Wat heb je geleerd?

Het lijdend voorwerp vind je door te vragen: 

WIE (OF WAT) + WERKWOORDELIJK GEZEGDE + ONDERWERP

Let op: 

Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp: geen goed antwoord op de vraag? Geen lijdend voorwerp!

Lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel! 

Woordsoorten benoemen

Als je vanuit je vliegtuigstoel naar beneden keek, zou je jumbojets kunnen ontdekken, maar die bevonden zich enige kilometers lager.

• Als - osvg
  
• vanuit - vz
  
• je - bez.vnw
  
• zou - hww
  
• kunnen - hww
  
• maar - nsvg
  
• die - aanw.vnw
  
• enige - onbep.hoofdtelw

Woordsoorten benoemen

Deze toestellen leken wel slakken in vergelijking met de Concorde, want ze konden maar 0,85 keer de geluidssnelheid halen.

• leken - kww
  
• Concorde - zn
  
• want - nsvg
  
• ze - pers.vnw

Grammatica taalkundig ontleden

• Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord
• Koppel- of hulpwerkwoord
• Werkwoorden: zww, kww en hww
• Telwoorden
• Voegwoorden
• Werkwoorden  in samengestelde zinnen

Lesdoelen grammatica taalkundig ontleden

• Je kunt persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden herkennen
• Je kunt koppel- of hulpwerkwoorden herkennen
• Je kunt zelfstandige, koppel- en hulpwerkwoorden herkennen
• Je kent het verschil tussen hoofd- en rangtelwoorden en kunt deze herkennen
• Je weet wat neven- en onderschikkende voegwoorden zijn en kunt deze herkennen
• Je kunt zelfstandige werkwoorden, koppel- en hulpwerkwoorden herkennen  in samengestelde zinnen

LESDOEL

Kunnen

Kennen

Een hulp-, koppel- en zelfstandig werkwoord in een samengestelde zin vinden

Wat een hulp-, koppel- en zelfstandig werkwoord is

Wat een samengestelde zin is

Samengestelde zinnen?

Hoeveel persoonsvormen/hoeveel zinnen zie je?

De man doet heel erg raar. 

De man die daar in zijn eentje liep, doet heel erg raar. 

Samengestelde zinnen

1 zin/1 pv = enkelvoudige zin 

meerdere zinnen/meerdere pv: samengestelde zin

Dus:

De man doet heel erg raar. 

Enkelvoudig

De man die daar in zijn eentje liep, doet heel erg raar. 

Meervoudig

Werkwoorden benoemen

- In elke enkelvoudige zin is er één werkwoord het belangrijkst; alle werkwoorden die dat niet zijn, noemen we hulpwerkwoorden

- Als het belangrijkste werkwoord in de zin een vorm van zijn, worden, schijnen, blijven, blijken, lijken, dunken, heten of voorkomen is, noemen we het een koppelwerkwoord. 

- Als het geen koppelwerkwoord is, is het een zelfstandig werkwoord. 

En in samengestelde zinnen?

Ook in samengestelde zinnen is dit het geval; we splitsen deze samengestelde zinnen alleen eerst op in enkelvoudige zinnen. 

We veranderen de zin van tijd om te bekijken hoeveel persoonsvormen er in de samengestelde zin zijn. 

Vervolgens hakken we de samengestelde zin in stukken en benoemen we de werkwoorden in de enkelvoudige zinnen die we overhouden. 

Dagwerk grammatica 

Waar? 

Bladzijde 180-181

Welke opdrachten?

1, 2, 3 en 5

Hulp-, koppel- en zelfstandig werkwoord in een samengestelde zin

Hoe ga je te werk?

1. Splits de samengestelde zin in enkelvoudige zinnen (pv's tellen)
2. Bepaal of het een werkwoordelijk- of naamwoordelijk gezegde is
3. Bepaal vervolgens per enkelvoudige zin wat de werkwoorden zijn