Palliatieve sedatie en Euthanasie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3,4

Euthanasie & Palliatieve sedatie

Begripsverheldering

• Abstineren
  
• Palliatieve sedatie
•  Palliatieve dehydratie of versterven
• STED
• Terminale pijnbestrijding
  
• Hulp bij zelfdoding
  
• Euthanasie
•  Wilsverklaringen
• Zorgvuldigheidseisen

Wat weet je over
palliatieve sedatie?

Definitie

Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlagen van het bewustzijn in de laatste levensfase, met als doel om het lijden van de patiënt te verlichten.

refractaire symptomen

Het gaat daarbij bijvoorbeeld om ernstige vormen van onrust, benauwdheid, pijn, misselijkheid, braken, angst en delier.

 drie vormen van palliatieve sedatie

Intermitterende palliatieve sedatie:
ter overbrugging van een bepaalde tijd of fase. 

Continue palliatieve sedatie: tot aan het overlijden, als de geschatte termijn tot overlijden relatief kort is

Acute palliatieve sedatie in het geval van (sub)acuut ontstane, zeer ernstige refractaire symptomen in de laatste levensfase.

Bewust stoppen met eten en drnken

Bewust stoppen met eten en drinken is voor sommigen mensen een manier om de dood te versnellen. Je stopt dan bewust met eten en drinken zodat je gaat overlijden. Als je niet meer eet en drinkt, overlijd je meestal binnen twee weken.  

Stoppen met eten en drinken

Om het moment van sterven te bespoedigen, kunnen ernstig zieke mensen er bewust voor kiezen met eten en drinken te stoppen. De inname kan geleidelijk verminderd worden, maar er kan ook op één moment voor een totale stop gekozen worden. Door het lichaam vocht en voedsel te onthouden, gaat het lichaam de eigen, resterende voorraden aanspreken totdat het uitgedroogd is. Afhankelijk van de conditie, sterft een ernstig zieke doorgaans binnen één à twee weken. Als de stervende af en toe nog wat water drinkt, kan het iets langer duren. 

In 1996 werd, nadat een 62-jarige patiënt uit verpleeghuis Blauwbörgje in Groningen bij opname in een ziekenhuis uitgedroogd bleek te zijn, voor het eerst gesproken over versterven. Versterven is namelijk een synoniem voor uitdrogen.

Versterven

Versterven is niet hetzelfde als bewust stoppen met eten en drinken. Bij versterven gaat het om het steeds minder kunnen eten en drinken als onderdeel van de ziekte of ouderdom. Het is geen bewuste, weloverwogen keuze die je maakt. Bewust stoppen met eten en drinken is dat wel.  

Palliatieve sedatie = het opzettelijk (met medicatie) verlagen van het bewustzijn van de zv in diens laatste levensfase met als doel lijden te verlichten. Dit is geen euthanasie!

Versterven = proces dat optreed als de zv geen voedsel en vocht meer binnenkrijgt. (eigen beslissing of door anderen)

Palliatieve sedatie en versterven kunnen naast elkaar gaan.

Wat weet je van
euthanasie?

Palliatieve sedatie	Euthanasie
Lijden verlichten	Lijden stoppen
Niet-levensverkortend	Levensverkortend
Bewustzijn verlagen	Doden
Terminale fase	Niet-terminale fase
Door arts en verpleging	Alleen door arts

Grieks voor:

eu = goede   

thanatos = dood  

 

Samen:  

 goede dood 

Wat is euthanasie?

• Euthanasie is een actieve levensbeëindiging op verzoek van de zorgvrager zelf.  

In de meeste landen is euthanasie bij wet verboden en wordt het vervolgd als een misdrijf. In enkele landen, waaronder Nederland en België, is euthanasie gelegaliseerd.  

Euthanasie

En wilsverklaring inzake euthanasie!! is niet het zelfde als

ACTUEEL VERZOEK TOT EUTHANASIE

Wilsverklaring inzake euthanasie: 

• Verklaring waarin je aangeeft dat je euthanasie wenst.
• Enkel in geval van onomkeerbare comateuze toestand bent (je kan nooit meer uit de coma ontwaken) .

Actueel verzoek tot euthanasie:

• De effectieve vraag om euthanasie
• Duidelijk aangeven om binnenkort te willen sterven.

Wilsbekwaam bij aanvraag.

Vrijwillig en niet éénmalig.

Medisch uitzichtloos = ongeneeslijk

               terminaal

               niet-terminaal

• Wilsbekwaam bij aanvraag.
  
• Aanvraag is zelfgeschreven.
  
• Vrijwillig en niet éénmalig.
  
• Medisch uitzichtloos = ongeneeslijk
  

Terminaal

 

Niet-terminaal

Voorwaarden Euthanasie

Door 1e arts + 2de controle arts bevestigd en mag nadien uitgevoerd worden

Naast 1e en 2de arts ook nog 3de arts (specialist) nodig. Mag pas na 1 maand wachttijd worden uitgevoerd.

Euthanasiewet

• Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding trad in werking op 1 april 2002.

Euthanasie en hulp bij zelfdoding zijn strafbaar tenzij

• Aan 6 zorgvuldigheidscriteria wordt voldaan
  
• Uitgevoerd door arts
  
• Gemeld aan de gemeentelijk lijkschouwer
  

De zes zorgvuldigheidseisen

1. Vrijwillig en goed over nagedacht

2. Uitzichtloos en ondraaglijk lijden

3. Informeren over de situatie en de vooruitzichten

4. Geen redelijke andere oplossing

5. Raadplegen onafhankelijke arts

6. Medisch zorgvuldige uitvoering

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/levenseinde-en-euthanasie/zorgvuldigheidseisen

Vormen van euthanasie

Per infuus, er wordt eerst een middel gegeven waardoor iemand in coma raakt waarna een spierverslapper wordt gegeven

Iemand kan de dodelijke middelen ook zelf innemen, dan geeft de arts ‘hulp bij zelfdoding’. Dit valt ook onder de euthanasiewet.

Vraag om euthanasie bij dementie

Aan het begin van de dementie: Iemand met beginnende dementie kan nog zelf om euthanasie vragen. En kan de arts zelf nog uitleggen waarom of wanneer het lijden uitzichtloos en ondraaglijk is. 

Verder gevorderd stadium dementie: Wanneer een patiënt een wilsverklaring heeft opgesteld met een euthanasieverzoek toen hij nog wel wilsbekwaam was, kan dat in de plaats komen van een mondeling verzoek.

Vraag om euthanasie bij verder gevorderd stadium dementie: Euthanasie kan dan alleen nog als de patiënt zijn euthanasievraag in een wilsverklaring heeft opgeschreven. Toen hij nog wel zelf in staat was om zelf keuzes te maken. Dat is dan net zo geldig als een vraag in een gesprek.

Euthanasieverzoek patiënten met psychiatrische aandoening

Soms kunnen patiënten ernstig psychisch lijden. Bijvoorbeeld door een psychiatrische aandoening. Zij kunnen aan een arts om euthanasie vragen. 

Psychiaters en andere artsen gebruiken een richtlijn over omgang met een euthanasiewens van een psychiatrisch patiënt.  Volgens de wet moet ook een derde onafhankelijke arts de patiënt zien. Dit is de wettelijke consulent.

https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/levensbeeindiging_op_verzoek_psychiatrie/startpagina_-_levensbe_indiging_op_verzoek.html

Interessante linkjes...

• https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/levenseinde-en-euthanasie/euthanasie
• https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/levenseinde-en-euthanasie/euthanasieverzoek-patienten-met-dementie
• https://www.nvve.nl/informatie/euthanasie/de-euthanasiewet
• https://www.euthanasiecommissie.nl/uitspraken/vragen-en-antwoorden/waarom-is-er-een-euthanasiewet
• https://expertisecentrumeuthanasie.nl/euthanasie-in-nederland/

Arts/VPK/VZ hoeft niet mee te werken aan euthanasie

Volgens de wet heeft niemand recht op euthanasie. Een arts mag dus ook een vraag om euthanasie weigeren. Ook als de patiënt opgeschreven heeft wat hij wil. Of als de situatie van de patiënt past bij alle eisen van de wet. Als een arts de euthanasie niet zelf wil uitvoeren, moet hij dit altijd tegen de patiënt zeggen. Dan kan de patiënt naar een andere arts. Soms stuurt de arts een patiënt naar het Expertisecentrum Euthanasie.

Hier kunnen mensen naartoe met een euthanasieverzoek als de eigen (huis)arts het verzoek niet kan of wil uitvoeren. Het verzoek van de patiënt moet wel voldoen aan alle zorgvuldigheidseisen.

Ethisch dilemma

https://eenvandaag.avrotros.nl/item/zware-kritiek-op-levenseindekliniek-euthanasie-op-patienten-die-nog-niet-uitbehandeld-zijn/