Thema 9 Blok 2 Vervoer

• Mens en Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Thema 9 Grondstoffen

Blok 2 Vervoer

Wat gaan we doen in les 1? 

Les 1:  Infrastructuur

Lezen: ‘Waar gaat dit blok over?', ‘Kanalen', ‘Tol betalen', ‘Spoorwegen'. p. 32, 33, 37 & 38. 

Leerdoelen van deze les

Aan het einde van deze les kun je uitleggen:

• waarom Willem I de infrastructuur verbeterde en op welke manieren hij dat deed;
  
• het gebruik van vervoermiddelen in Nederland in de juiste tijdsvolgorde plaatsen;
  
• wat er veranderde door de komst van de (stoom)trein;
  
• hoe het leven van mensen veranderde in de negentiende eeuw;
• Wat tol betalen inhoudt. 

Waar gaat dit blok over? 

Industrialisatie veranderde het Nederlandse landschap. 

Nieuwe uitvindingen op het gebied van vervoer maakte reizen sneller en makkelijker. Kanalen en spoorlijnen verschenen.

Tegenwoordig reis je in een paar uur van Groningen naar Maastricht. Dit duurde vóór de industriële revolutie een week. 

Kanalen

• Willem I wilde dat Nederland, net als Engeland zou industrialiseren. Fabrieken, spoorlijnen  en stoommachines. 
• Nederland zou zo welvarender zou worden. Hiervoor moest wel de infrastructuur verbeterd worden.  
• Vanaf 1819 werd het Noord-Hollands Kanaal gegraven zodat schepen de haven van Amsterdam, via Den Helder,  konden bereiken.  Andere kanalen volgden snel...

Lees Kanalen op blz 33

Spoorwegen

• Fabrieken hadden steenkool en ijzererts nodig. Nederland importeerde  deze grondstoffen vanuit het buitenland. 
• Het vervoer van deze goederen werd goedkoper door de aanleg van spoorlijnen
• De eerste stoomtrein reed in 1839 tussen Haarlem en Amsterdam. 
• Eind 19e eeuw is de trein het belangrijkste vervoermiddel in Nederland. 

Lees Spoorwegen op blz. 38

Tol betalen

• Vroeger waren wegen vaak particulier bezit (= bezit van persoon of bedrijf) om gebruik te maken van deze wegen betaalde je meestal tol.
• Reizen duurde hierdoor erg lang, je moest steeds stoppen. 
• Tegenwoordig betaalt de overheid voor de infrastructuur.
• Wel zijn er tegenwoordig nog bruggen en tunnels waar je tol  moet betalen. Dit heeft te maken met de kosten van deze infrastructurele werken. 

Lees Hier en Nu Tol betalen op blz 37

Welke koning begon met industrialisatie in Nederland?

1. Willem I
2. Willem II
3. Willem III
4. Willem IV

Koning Willem I kreeg de bijnaam 'koning-koopman'. Wat betekent die naam?

1. Dat Willem I veel spullen kocht.
2. Dat Willem I veel deed voor de handel.
3. Dat Willem I erg rijk werd.
4. Dat Willem I een absolute koning was.

Wat deed Willem I om de Nederlanden te moderniseren?

1. Aanleggen van wegen, kanalen en spoorwegen.
2. Subsidies geven aan fabrieken.
3. De koloniën vielen nu onder direct bestuur van Nederland, geen VOC en WIC
4. Hij richtte de Nederlandse Handelsmaatschappij op

Wanneer werd de eerste spoorlijn geopend?

1. In 1839
2. In 1939
3. In 1739
4. In 2039

De eerste spoorlijn in Nederland werd aangelegd tussen

1. Amsterdam en Utrecht
2. Amsterdam en Rotterdam
3. Amsterdam en Den Haag
4. Amsterdam en Haarlem

Aan de slag! 

Les 1:  Infrastructuur

Hoe blijf je op schema? 

Lezen: ‘Waar gaat dit blok over?', ‘Kanalen', ‘Tol betalen', ‘Spoorwegen'. p. 32, 33, 37 & 38. 

Maken: opdracht 1, 2,3,4,5,6,7,8,9,10,11. 

Wat gaan we doen in les 2? 

Les 2: Nationalisme

Uitleg over nationalisme

Lezen: ‘Eén land, één volk'. p. 41

Maken: opdracht 12, 13, 14, 15, 16. 

 

 

 

-de infrastructuur;

-de massagoederen;

-het nationalisme;

-het particuliere bezit;

-de stukgoederen;

-de tol.

Leerdoelen les 2

 Je kan na deze les uitleggen: 

• Wat nationalisme is
• Hoe een betere infrastructuur ervoor zorgde dat mensen zich verbonden voelden;
  
• Vijf manieren noemen waarom Willem I het nationalisme stimuleerde;

 

 

 

-de tol.

Eén land, één volk

• Willem I werd in 1815 koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Maar inwoners voelden zich geen Nederlander.
• Door de verbeterde infrastructuur voelden mensen zich meer met elkaar verbonden. 
• Willem I wilde dat Nederlanders trots waren op hun land =>  nationalisme 
• Geschiedenisverhalen, musea, kastelen en monumenten dragen bij aan deze Nederlandse trots.
• Op scholen spraken kinderen voortaan verplicht de  Nederlandse taal.

Nationalisme was een verschijnsel dat in heel Europa voorkwam in de 19e eeuw

We lezen blz 41 Eén land, één volk. 

1. Lokalisme
2. Regionalisme
3. Nationalisme
4. Hooligans

Welk begrip wordt bedoeld?

1. antisemitisme
2. nationalisme
3. militarisme
4. modern imperialisme

Hoe heet deze toeristische attractie in Amsterdam?

1. Mauritshuis
2. Kröller-Müller Museum
3. Rijksmuseum
4. NEMO Amsterdam

Aan de slag! 

Les 2: Nationalisme

Op schema? 

Maken: opdracht 12, 13, 14, 15, 16. 

Klaar? Ga gerust verder tot 21...

 

 

 

-de infrastructuur;

-de massagoederen;

-het nationalisme;

-het particuliere bezit;

-de stukgoederen;

-de tol.

Blok 2 afronden

 

Wat gaan we doen? Uitleg over:

• De grootste haven van Europa
• Nieuwe vervoermiddelen

Werk afronden en nakijken

 

 

 

-de infrastructuur;

-de massagoederen;

-het nationalisme;

-het particuliere bezit;

-de stukgoederen;

-de tol.

De grootste haven van Europa

• Rotterdam is de grootste haven van Europa. Door de aanleg van de Nieuwe Waterweg (1872) konden grote schepen de haven weer goed bereiken. 

We lezen De grootste haven van Europa op blz 44

Sneller en goedkoper

Er zijn twee soorten  goederen in goederenvervoer: 

1.   Massagoederen: Onverpakte goederen die in grote hoeveelheden worden vervoerd. Ze worden op het schip 'gestort'
2.  Stukgoederen: losse of verpakte goederen zoals schoenen, zakken rijst, dozen kleding. Ze worden op het schip geladen in containers

Containers 

Een grote stalen kist met vaste afmetingen voor het vervoer van stukgoederen.  Hoe passen en zoveel containers op een schip?  Hoe weet je welke spullen in welke container zitten? 

Je kan uitleggen waarom het goederenvervoer sterk is gegroeid.

Transport over land

Door de industrialisatie in de 19e eeuw:  Transportrevolutie: 

grondige verbetering van wegen en vervoermiddelen.

Er kwamen nieuwe transportmiddelen over land, zoals de trein, de fiets en de auto. Eerder kon je over land alleen te voet en te paard of met een koets reizen.

We lezen Nieuwe vervoermiddelen op blz 46

Aan de slag! 

Les 2: Nationalisme

Op schema? 

Maken: opdracht 12, 13, 14, 15, 16. 

Klaar? Ga gerust verder tot 22! 

 

 

 

-de infrastructuur;

-de massagoederen;

-het nationalisme;

-het particuliere bezit;

-de stukgoederen;

-de tol.

Blok 2 afronden

 

Wat gaan we doen? Uitleg over:

• De grootste haven van Europa
• Nieuwe vervoermiddelen

Werk afronden en nakijken

 

 

 

-de infrastructuur;

-de massagoederen;

-het nationalisme;

-het particuliere bezit;

-de stukgoederen;

-de tol.