1.2 &1.3 Geen vaste woonplaats

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

1.2 De eerste mensen

1.3 Geen vaste woonplaats

De tijd van jagers en boeren

.. tot 3000 v.Chr.

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen welke verschillende ideeën er zijn over het ontstaan van de mens

• Je kunt uitleggen hoe de jager-verzamelaars leefden

Scheppingsverhalen

• Maori's:  
• Thora, Bijbel en Koran 
  
  
• Die spreken over het de schepping van hemel
  en aarde + Adam en Eva.

Religie is lang geweest waar mensen hun kennis op baseerden. 

Evolutietheorie

• Dieren/planten maakten een langzame verandering door
  = evolutie
• Verandering soms zo groot = nieuwe soorten.
  Dit stond in zijn boek Origin of species (Ontstaan van soorten).
• Survival of the fittest
  
  
• Wetenschap = systematisch onderzoek + kennis die daardoor ontstaat. 
• Religie botst(e) met de wetenschap van de evolutietheorie.

Verschillen ontstaan...

• De menssoort verspreid zich over de wereld.
• Etnische verschillen  
• Culturele verschillen 

Dierenhuiden

Dieren werden niet alleen gedood voor het vlees. Ook andere delen van de dieren werden gebruikt, zoals de botten en de huiden. De huiden werden eerst schoongemaakt met krabbers van vuursteen. Daarna werden ze in de zon gelegd om te drogen. Uiteindelijk werd er kleding en tentdoek van gemaakt.

Tenten 

Hier zie je een kamp van jager-verzamelaars. Jager-verzamelaars woonden in tenten, omdat ze altijd maar tijdelijk op een plek verbleven. Was er in de omgeving van hun kamp geen voedsel meer te vinden, dan braken ze hun tenten af en trokken ze verder. 

Rendierjagers 

Deze mannen komen terug van het de jacht. Ze hebben net een rendier gedood. Jager-verzamelaars wisten precies waar ze in elk jaargetijde moesten zijn voor hun voedsel. Als de rendieren in het najaar naar het zuiden trokken, dan zetten de jager-verzamelaars hun kampen op langs de route.

Vuur

Voor jager-verzamelaars was vuur erg belangrijk. Ze gebruikten vuur het hele jaar om hun eten op te koken, om werktuigen mee te maken en om bij samen te komen. Vaak was één vuur het middelpunt van het kamp. Daar kwam de hele groep jager-verzamelaars bij elkaar.

Middel van bestaan

Deze jager-verzamelaar heeft net vis gevangen in de beek. Vissen was in de prehistorie een belangrijke manier om aan voedsel te komen, net als jagen. Mensen joegen op dieren, zoals herten en zwijnen. Ook leefden de jager-verzamelaars van wat ze verder in de natuur konden vinden, zoals noten en vruchten.

Met een boomstamkano

Hier zie je twee mensen met een boomstamkano. Ze duwen hem in het water. De kano is gemaakt van een uitgeholde boomstam. Dit was een heel karwei, maar het was zeker de moeite waard. Varend over de beek konden jager-verzamelaars voedsel verzamelen in een veel groter gebied dan te voet. 

15.000 v. Chr.

• Laatste stuk van de laatste IJstijd

• Nederland was voor een groot deel toendra: gras, mos en lage struiken

• Wilde dieren: mammoeten, wolven, paarden en rendieren

• Er woonden ongeveer 1000 mensen in Nederland

A Op zoek naar voedsel

Rond 9000 v. Chr. leven mensen als nomaden in de oerbossen in groepen van 20 tot 30 personen.

Het belangrijkste middel van bestaan was:

• jagen, vissen en voedsel verzamelen
  
  

Omstreeks 10.000 v.C. eindigde in Nederland de ijstijd

• oorzaak: verandering van klimaat
• gevolg: ijs smelt en plantengroei werd mogelijk

--> samenleving van jagers- verzamelaars ontstaat

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)
• Geen vaste woonplaats: nomaden
• -->Trekken achter hun eten aan
  
• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezit

Op welke twee manieren kan ons bestaan verklaard worden?

Prehistorie / historie

Prehistorie (pre = voor, historie = geschiedenis) Dit is het moment voordat men kon schrijven --> archeoloog.

Historie: De periode nadat mensen konden schrijven  --> historicus

Geschiedenis kijkt alleen naar historie

Het spijkerschrift, ontwikkeld tussen 3300 en 2900 voor Christus ten zuiden van Mesopotamië (huidig Irak).

Primair en secundair

Primair = bron gemaakt in de tijd waar de bron over gaat

Secundair = bron die later gemaakt is dan de periode waar de bron over gaat

Geschreven en ongeschreven

Geschreven = alle bronnen waar tekst in/op staat

Ongeschreven = alle bronnen waar geen letters/cijfers opstaan

Soorten bronnen

De piramides van Gizeh in Egypte

1. Primaire bron
2. Secundaire bron

Het dagboek van Anne Frank

1. Primaire bron
2. Secundaire bron

Een boek over de grotten van Lascaux

1. Primaire bron
2. Secundaire bron

Geschreven bronnen 

Ongeschreven bronnen

Versleep de afbeeldingen naar de juiste box.