H4 Grammatica zinsdelen bijvoeglijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Redekundig ontleden

H4 grammatica zinsdelen:

bijvoeglijke bepaling

Wat je al weet en kunt

• Je kan een zin in zinsdelen verdelen.
• Je kan de zinsdelen benoemen: van persoonsvorm t/m bijwoordelijke bepaling.
• Dit noem je redekundig ontleden.

Doel van deze les

• Je kan binnen de zinsdelen de bijvoeglijke bepalingen vinden.
• Je kan de bijvoeglijke bepalingen op de juiste manier noteren. 

Weet je nog?

Ontleden betekent: iets in stukjes verdelen en ieder

stuk een naam geven.

Bij redekundig ontleden verdeel je een zin in zinsdelen.

 

Zinsdelen

Delen van een zin (woorden of woordgroepen) die bij elkaar horen. Je kunt ze niet van elkaar scheiden in de zin en ze passen vaak als geheel voor de persoonsvorm (zinsdeelproef).

 

Zinsdelen maken

Verander de volgorde van te zin en maak zoveel mogelijk kloppende zinnen. Een deel van de zin dat in zijn geheel voor de persoonsvorm kan staan is een zinsdeel. (maakt is de persoonsvorm in onderstaand voorbeeld).

- De verstrooide Pieter maakt elke dag een boterham voor zijn kat.

- Voor zijn kat maakt de verstrooide Pieter elke dag een boterham.

- Een boterham maakt de verstrooide Pieter elke dag voor zijn kat.

- Elke dag maakt de verstrooide Pieter een boterham voor zijn kat.

DUS: De verstrooide Pieter / maakt / elke dag / een boterham / voor zijn kat.

Bij welke optie is de zin goed verdeeld in zinsdelen?

Hij gaf de lastige klus aan zijn slimme collega.

1. Hij | gaf | de lastige klus | aan | zijn | slimme collega.
2. Hij gaf | de lastige klus | aan | zijn slimme collega.
3. Hij | gaf | de lastige klus | aan zijn slimme collega.
4. Hij | gaf | de lastige klus | aan | zijn slimme collega.

Zinsdelen benoemen

1. Persoonsvorm                        (verander de tijd  om pv te vinden)
2. Onderwerp                               (wie + pv?  of wat + pv?)
   
3. Werkwoordelijk gezegde   (alle werkwoorden in de zin (+ eventueel aan het en te)
4. Naamwoordelijk gezegde  (koppelwerkwoord en alle andere werkwoorden + het naamwoordelijk deel (dat geeft een toevoeging bij /toestand van het onderwerp aan)
5. Lijdend voorwerp                  (wie/wat + alle benoemde zinsdelen?) 
6. Meewerkend voorwerp      (aan/voor wie/wat+ alle benoemde zinsdelen?)
7. Voorzetselvoorwerp            (voorzetsel + voorwerp dat hoort bij werkwoord (vaak voorzetsel figuurlijk gebruikt!) 
8. Bijwoordelijke bepaling      (alle overgebleven zinsdelen)
   

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De buurman 

wilde

gisteren

het vogelhuisje

in de boom

hangen.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

Hangjongeren

hebben

de burgemeester

veel problemen

bezorgd

afgelopen zomer.

Een bijvoeglijke bepaling is GEEN APART ZINSDEEL, maar een deel van een ander zinsdeel.

Dat heet een zinsdeelstuk.

De bijvoeglijke bepaling is deel van bijvoorbeeld: 

• het onderwerp, 
  
• het lijdend voorwerp, 
  
• het meewerkend voorwerp,
• voorzetselvoorwerp en/of 
  
• de bijwoordelijke bepaling(en) … 
  

Wat is het verschil tussen zin 1, 2 en 3?

1. In die zaal | heeft | dat meisje | een schilderij | bekeken.

2. In die nieuwe zaal | heeft | dat leuke meisje | een prachtig schilderij | bekeken.

3. In die nieuwe zaal van het museum | heeft | dat leuke meisje uit mijn klas | een prachtig schilderij van Frans Hals | bekeken.

• Door in zin 1 woorden/woordgroepen bij te voegen hebben we zin
  2 en 3 gekregen. 

• Die woorden/woordgroepen zeggen iets extra's over zaal, over
  meisje, over schilderij: over een zelfstandig naamwoord dus.  Maar de zin gaat nog steeds over een zaal waarin een meisje een schilderij bekijkt, die zelfstandig naamwoorden zijn de kernwoorden van die zinsdelen.

• Dat extra's kunnen vóór en achter het zelfstandig naamwoord (kernwoord) staan. Wanneer het achter een zelfstandig naamwoord staat begint het met een voorzetsel (van, in, op etc.)
  

Schrijf de kernwoorden op:
1. In die zaal | heeft | dat meisje | een schilderij | bekeken.

Schrijf de kernwoorden op:
2. In die nieuwe zaal | heeft | dat leuke meisje | een prachtig schilderij | bekeken.

Schrijf de kernwoorden op:
3. In die nieuwe zaal van het museum | heeft | dat leuke meisje uit mijn klas | een prachtig schilderij van Frans Hals | bekeken.

EVEN OEFENEN

Schrijf de zinnen op een blaadje en voer de 3 opdrachten die erboven staan uit. Controleer dan of je het goed hebt gedaan op de volgende dia.

Maak zinsdelen, onderstreep de kernen en omcirkel de bvb 

Mijn kleine broertje van drie jaar mocht afgelopen zaterdag meedoen aan een belangrijke voetbalwedstrijd. 

1) Verdeel de zin in zinsdelen.

2) Onderstreep de kernen van de zinsdelen die een zelfstandig naamwoord bevatten.

3) Omcirkel de bijvoeglijke bepaling(en)

Mijn kleine broertje van acht jaar mocht afgelopen zaterdag aan een belangrijke voetbalwedstrijd meedoen. 

Maak zinsdelen, onderstreep de kernen en omcirkel de bvb 

Mijn kleine broertje van drie jaar mocht afgelopen zaterdag meedoen aan een belangrijke voetbalwedstrijd. 

1) Verdeel de zin in zinsdelen.

2) Onderstreep de kernen.

3) Omcirkel de bijvoeglijke bepaling(en) (zijn rood)

Mijn kleine broertje van acht jaar /mocht/ afgelopen zaterdag/ aan een belangrijke voetbalwedstrijd /meedoen. 

Maak zinsdelen, onderstreep de kernen en omcirkel de bvb 

Mijn kleine broertje van drie jaar mocht afgelopen zaterdag meedoen aan een belangrijke voetbalwedstrijd. 

1) Verdeel de zin in zinsdelen.

2) Onderstreep de kernen van zinsdelen die een zelfstandig naamwoord bevatten.

3) Omcirkel de bijvoeglijke bepaling(en)

De mooie ring van mijn oma heb ik in een mooi, blauw doosje gedaan. 

Maak zinsdelen, onderstreep de kernen en omcirkel de bvb 

Mijn kleine broertje van drie jaar mocht afgelopen zaterdag meedoen aan een belangrijke voetbalwedstrijd. 

1) Verdeel de zin in zinsdelen.

2) Onderstreep de kernen.

3) Omcirkel de bijvoeglijke bepaling(en) (zijn rood)

De mooie ring van mijn oma /heb /ik/ in een mooi, blauw doosje /gedaan. 

Maak zinsdelen, onderstreep de kernen en omcirkel de bvb 

Mijn kleine broertje van drie jaar mocht afgelopen zaterdag meedoen aan een belangrijke voetbalwedstrijd. 

1) Verdeel de zin in zinsdelen.

2) Onderstreep de kernen van de zinsdelen die een zelfstandig naamwoord bevatten..

3) Omcirkel de bijvoeglijke bepaling(en)

Aan het begin van het schooljaar hebben de leerlingen uit klas 2b een zakelijke e-mail met bijlage naar hun docent Nederlands gestuurd.

Maak zinsdelen, onderstreep de kernen en omcirkel de bvb 

Mijn kleine broertje van drie jaar mocht afgelopen zaterdag meedoen aan een belangrijke voetbalwedstrijd. 

1) Verdeel de zin in zinsdelen.

2) Onderstreep de kernen.

3) Omcirkel de bijvoeglijke bepaling(en)

Aan het begin van het schooljaar /hebben /de leerlingen uit klas 2b /een zakelijke e-mail met bijlage/ naar hun docent Nederlands/ gestuurd.

Sleep de kern en bijvoeglijke bepaling(en) naar het juiste vak. De rest van de zin laat je gewoon staan.

Zin:

kern

bijvoeglijke 

bepaling

Hij

kocht

een

hele nieuwe

telefoon.

Sleep de kern en bijvoeglijke bepaling(en) naar het juiste vak.

Zin:

kern

bijvoeglijke 

bepaling

De

dikgedrukte

woorden

noemen

we

bijvoeglijke  

bepalingen.

Sleep de kern en bijvoeglijke bepaling(en) naar het juiste vak.

Zin:

kern

bijvoeglijke 

bepaling

Met

de

nieuwe

vriend

van mijn zus

kan  

ik

goed

opschieten. 

Check doel gehaald

• Je kan binnen de zinsdelen de bijvoeglijke bepalingen vinden.
• Je kan de bijvoeglijke bepalingen op de goede manier noteren.

Ik kan binnen de zinsdelen bijvoeglijke bepalingen vinden.

1. ja
2. nee

Ik kan de bijvoeglijke bepaling op de juiste manier opschrijven.

1. ja
2. nee

Aan de slag!

Vind je dit nog lastig?

Kijk dan het volgende filmpje en maak nog een oefening.

Nu maken, rest is huiswerk

Snap je het al goed? Maak de oefeningen in Nieuw Nederlands

H4 grammatica zinsdelen, de startopdracht en opdracht 1 t/m 3

https: