H3 Formuleren H5 Lijdende vorm, wel/niet?

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Plattegrond	H3A	Periode 6			mentor	JNH	m.i.v. 8 juni 2021
Mohamed	Salim	Tugba	X		X	Emma	Sam	X
Joshua	Anil	Chun Yin	Kaj		Yaacoub	Beyaz	Younes	Sefer
Hasan	Anass	Ayoub	Sushmita		X	Marwa	Aayah	Yagmur
Ishika	Renuka	Imtiyaaz	Oubayd		X	X	X	X
								Bureau docent

Welkom allemaal!

Formuleren H5

Lijdende en bedrijvende vorm

Pak allemaal je boek en je schrift met het gemaakte huiswerk

De bedrijvende vorm

a. De man koopt een computer

- Deze zin is actief

- In zin a staat een werkwoordelijk gezegde, een onderwerp en

   een lijdend voorwerp

De lijdende vorm

b. De computer wordt door de man gekocht (passief)

- Er veranderen dan drie dingen:
1. Het lijdend voorwerp wordt onderwerp.
2. Het onderwerp wordt een bijwoordelijke bepaling die begint

     met door.
3. In het gezegde komt een vorm van het hulpwerkwoord

     worden  te staan.

Let op!

- In welke tijd de zin staat

1. De man heeft de computer gekocht. (v.t.t.)
   De computer is door de man gekocht. (v.t.t.)
2. De man zal de computer kopen. (o.t.t.t.)
   De computer zal door de man gekocht worden. (o.t.t.t.)
3. De man zou de computer gekocht hebben. (v.v.t.t.)
   De computer zou door de man gekocht zijn. (v.v.t.t.)

Voorbeelden

	Actief	Passief (hulpwerkwoord is worden)
OTT	Jan slaat de hond.	De hond wordt door Jan geslagen.
OVT	Jan sloeg de hond	De hond werd door Jan geslagen.
OTTT	Jan zal de hond slaan.	De hond zal door Jan worden geslagen.
OVTT	Jan zou de hond slaan.	De hond zou door Jan worden geslagen.

Voorbeelden

	Actief	Passief (hulpwerkwoord is zijn)
VTT	Jan heeft de hond geslagen.	De hond is door Jan geslagen.
VVT	Jan had de hond geslagen.	De hond was door Jan geslagen.
VTTT	Jan zal de hond hebben geslagen.	De hond zal door Jan zijn geslagen.
VVTT	Jan zou de hond hebben geslagen	De hond zou door Jan zijn geslagen.

Van lijdend naar bedrijvend en andersom

1.  Kijk eerst in welke vorm hij staat.
2. Bekijk wie de handelend persoon is in de zin (wie voert het uit). Meestal staat deze achter het woord 'door', soms moet je deze verzinnen.
3. Maak van de handelend persoon het onderwerp van de zin, haal het woord door weg.
4. Bekijk in welke tijd een zin staat (verleden-tegenwoordig en voltooid of onvoltooid).
5. Is de lijdende zin voltooid (vorm van zijn met voltooid deelwoord), dan maak je een zin met hebben en het voltooid deelwoord.
6. Is de lijdende zin onvoltooid (vorm van worden met voltooid deelwoord, dan maak je de zin onvoltooid door van het voltooid deelwoord een persoonsvorm te maken..
7. Controleer of de persoonsvorm in de bedrijvende vorm in dezelfde tijd staat als die in de lijdende zin (tt/vt)

Bekijk het bord

Wat valt je op aan de laatste zin?

Bijzonder

In de zin "MISBRUIK WORDT GESTRAFT" staat wel een onderwerp, namelijk 'misbruik'.

Het onderwerp is echter niet actief, immers misbruik straft niet.

Je ziet dat in deze zin het onderwerp niet actief is. Drie redenen om een zin zo te formuleren zijn:

1. Je wilt niet vertellen wie de handeling uitvoert.

2. Het is niet belangrijk wie de handeling uitvoert.

3. Je wil de nadruk leggen op woord(groep).

Misbruik wordt gestraft --> Het gaat hier om 'Misbruik'. 

Lijdende zinnen

Lijdende zinnen zijn niet altijd handig. Als je veel lijdende zinnen gebruikt, wordt je taalgebruik te zakelijk, te passief. Voor de lezer is dat vervelend.

Zet in de lijdende vorm: Men heeft de aanmeldingsprocedure voor universitaire studies pas veranderd.

a. Afgelopen weekend ... onze volleybalclub. Deze zin staat:

1. in de lijdende vorm
2. in de bedrijvende vorm

Afgelopen weekend ... onze volleybalclub. Deze zin kan beter in de lijdende vorm, want

1. het onderwerp is onbelangrijk
2. het onderwerp is overduidelijk
3. het onderwerp is onbekend

b. In de Friese steden wordt ... Nederlands gesproken. Deze zin staat:

1. in de lijdende vorm
2. in de bedrijvende vorm

c. Deze cocaine is ... gesmokkeld.
Deze zin staat:

1. in de lijdende vorm
2. in de bedrijvende vorm

d. Van het drinken ... behoorlijk ziek.
Deze zin staat:

1. in de lijdende vorm
2. in de bedrijvende vorm

e Een tiental arrestanten...... politiebureau

1. in de lijdende vorm
2. in de bedrijvende vorm

f Zou het Sinterklaasfeest...... worden?

1. in de lijdende vorm
2. in de bedrijvende vorm

g. Gisteren is ... door een herdershond.
Deze zin staat:

1. in de lijdende vorm
2. in de bedrijvende vorm

h. Bij bidsprinkhanen ... het mannetje op.
Deze zin staat:

1. in de lijdende vorm
2. in de bedrijvende vorm

Opdracht 3

Zie nakijkblad op Magister

Leg uit:
Waarom is het meestal beter om de bedrijvende vorm te gebruiken?

Opdracht 2. De volgende zinnen kunnen beter in de lijdende vorm staan:

1. zin 1, 2 en 3
2. zin 2, 3, 5 en 6
3. zin 1, 2, 3, 5, 6 en 8
4. zin 1, 4, 5, 6 en 8

Leg uit waarom hier de lijdende vorm is gebruikt: Op de G20 zal ook de situatie in Syrië besproken worden.

Wat is er hier aan de hand?: De man die de chef op diefstal had betrapt, moest bij de directeur komen.