§5.2 De ontdekking van de Nieuwe Wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

tijdvak 6: Ontdekkers & Hervormers 

1500 - 1600

De ontdekking van de Nieuwe Wereld

In deze les kun je 15 punten verdienen.

Leerdoelen:

Aan het eind: 

1. kun je drie/vier oorzaken (ook wel motieven) opnoemen waarom Columbus op ontdekkingsreis ging naar het Westen (in plaats van het 'bekende' Oosten);

2. weet je positieve en nadelige gevolgen op te noemen voor de Native American's (ook wel de oorspronkelijk bewoners van Amerika), nadat Columbus de Nieuwe Wereld (Amerika) had ontdekt; 

3. kun je uitleggen waarom het mogelijk helemaal niet klopt dat Columbus Amerika heeft ontdekt;  

+ kun je met een argument toelichten waarom jij vindt dat Columbus wel / niet een standbeeld verdiend;

Hierna: 10 tijdvakken

Hierna: afbeelding aarde - platte pannenkoek

Hierna: uitleg Columbus

"Bom dia ('goedendag' in Portugees). Mijn naam is Cristoffel Columbus. Ik ben geboren in Italië, maar ik woon in de Portugese stad Lissabon. Veel mensen in mijn tijd denken dat de aarde plat is, maar ik denk dat de aarde rond is. De route richting het oosten om Afrika heen naar Azië is erg lang, maar ik denk dat er een route naar Azië via het westen bestaat die korter is. Ik ben op dit idee gekomen door Claudius Ptolemaeus, een geleerde uit de Griekse Oudheid die ruim 1000 jaar geleden hier al over schreef.  Ook heb ik een wereldkaart van Toscanelli gezien (zie afbeelding hiernaast) die Azië ten westen van Europa plaatst. 

In 1484 vraag ik aan de Portugese koning Joan II om geld, zodat ik op ontdekkingsreis (ook wel expeditie) kan. Maar de koning gelooft niet in mijn idee en hij vindt dat ik een te hoge beloning vraag die ik voor mij eventuele ontdekkingen eis.

Daarom ga ik hierna in 1492 naar de Spaanse koningin Isabella I en zij gelooft wèl in mijn idee, waarna mijn reis op 6 september met drie schepen start. Naarmate de reis alsmaar langer duurt verlies ik als kapitein bijna de macht (muiterij), omdat de bemanning bijna in opstand komt. 

Gelukkig komt op 12 oktober 1492 land in zicht. 'Tierra, tierra!' (Land! Land!). Hoopvol zet ik mijn voet op het strand"

Hierna: meer uitleg Columbus komt in Amerika

"Ik denk dat ik nu in Indië (ook wel Azië) ben en een kortere route heb gevonden. Daarom noem ik daar de mensen indianen. Op mijn schip zit ook een missionaris (een soort priester) die de indianen tot het christendom moet bekeren.

In 1494 sluiten Spanje en Portugal het Verdrag van Tordesillas, waarin staat dat al het gebied ten westen van 46° WL een kolonie wordt van Spanje en alles ten oosten van deze grens in bezit komt van Portugal.

Tot mijn dood ben ik ervan overtuigd dat ik een nieuwe route naar Azië heb gevonden, maar na mijn dood erkent ontdekkingsreiziger Amerigo Vespucci als eerste dat een nieuw werelddeel is ontdekt dat Amerika wordt genoemd, ook wel de Nieuwe Wereld.

Hierna gaan conquistadores (Spaanse veroveraars) grote gebieden in deze Nieuwe Wereld veroveren om op zoek te gaan naar goud en rijkdom!"

Hierna: filmpje Columbus (+ 6 min.)

Sleep de punaise naar het logo dat hoort bij het onderwerp van deze les:

Hierna: 3 quizvragen.

Twee uitspraken:

1. Columbus maakt zijn reis in 1492. Dit is dus de 14e eeuw / 15e eeuw.

2. De bedoelde eindbestemming van de reis van Columbus is Amerika / Indië.

1. 1. 14e eeuw, 2. Amerika
2. 1. 14e eeuw, 2. Indië
3. 1. 15e eeuw, 2. Amerika
4. 1. 15e eeuw, 2. Indië

1. 'Turkse vorsten laten de Spaanse handelsreizigers niet meer toe'. 

Dit is een oorzaak / gevolg om ontdekkingsreizen over zee te starten.

2. In de tijd van Columbus waren er al 3 van de 7 werelddelen (continenten) ontdekt (zie afbeelding), namelijk Europa, Afrika en ......? 

1. 1. oorzaak, 2. Noord-Amerika
2. 1. oorzaak, 2. Azië
3. 1. gevolg, 2. Australië
4. 1. gevolg, 2. Antarctica (Zuidpool)

Klik op de afbeelding om in te zoomen. Je ziet de eerste pagina van het Verdrag van Tordesillas. '

Geschreven bronnen zijn bronnen met tekst.

Ongeschreven bronnen zijn afbeeldingen of voorwerpen.

Primaire bronnen zijn bronnen die uit de tijd zelf komen.

Secundaire bronnen komen van iemand uit een andere tijd.

De afbeelding hiernaast is dus een.....

1. geschreven primaire bron
2. ongeschreven primaire bron
3. geschreven secundaire bron
4. ongeschreven secundaire bron

Bekijk hiernaast op de afbeelding een wereldkaart uit de tijd van Columbus.

Sleep de namen van de werelddelen (continenten) naar de juiste plek

Let op: je hoeft maar 3 continenten te slepen!

Hierna: rest filmpje Columbus (+ 7 min.)

Noord-Amerika

Europa

Australië

Azië

Zuid-Amerika

Afrika

Antartica

Hiernaast zie je een afbeelding gemaakt op basis van het scheepsjournaal van Columbus. 

Sleep de zinnen naar de juiste plek:

'de kapiteins van de andere twee schepen hielden naast hem twee vaandels vast met het christelijke kruis'. 

'de 3 Spaanse schepen, de Pinta, de Nina en de Santa Maria'

'een eiland met diepgroene bomen vol met vruchten en daaronder naakte mensen'

'Plechtig legde Columbus een verklaring af'

Twee uitspraken:

1. Het dagboek van Columbus geeft een betrouwbaar/ onbetrouwbaar beeld over het verloop van de reis naar de Nieuwe Wereld.

2. Na de ontdekking van Columbus gaan Spaanse conquistadores (veroveraars) grote gebieden in Zuid-Amerika innemen, een oorzaak / gevolg is dat in Zuid-Amerika nog steeds Spaans wordt gesproken.

1. 1. betrouwbaar, 2. oorzaak
2. 1. betrouwbaar, 2. gevolg
3. 1. onbetrouwbaar, 2. oorzaak
4. 1. onbetrouwbaar, 2. gevolg.

Bij het vak geschiedenis heb je 4 soorten onderzoeksvragen.

1. Beschrijvende vragen: gebruik je als meer wilt weten over een situatie of verschijnsel in het verleden.

2. Verklarende vragen: gebruik je als je wilt uitleggen waardoor dingen gebeurd zijn.

3. Vergelijkende vragen: gebruik je als je overeenkomsten en verschillen van een situatie of verschijnsel wilt weten.

4. Waarderende vragen: gebruik je om te onderzoeken wat je ergens van vindt.

Hierna: laatste sleepvraag

Beschrijvende vraag

Verklarende vraag

Vergelijkende vraag

Waarderende vraag

Na hoeveel weken vond bijna muiterij plaats op het schip van Columbus?

Hoe is het mogelijk dat veel mensen in (Zuid-) Amerika momenteel de Spaanse taal spreken?

Welke verschillen zijn er tussen de Portugese schepen en de Nederlandse schepen die op ontdekkingsreizen gingen?

In 1494 sluiten Portugal en Spanje het Verdrag van Tordesillas, maar welke mening hadden de indianen op dit verdrag? 

Bij het vak geschiedenis heb je 4 soorten onderzoeksvragen.

1. Beschrijvende vragen: gebruik je als meer wilt weten over een situatie of verschijnsel in het verleden.

2. Verklarende vragen: gebruik je als je wilt uitleggen waardoor dingen gebeurd zijn.

3. Vergelijkende vragen: gebruik je als je overeenkomsten en verschillen van een situatie of verschijnsel wilt weten.

4. Waarderende vragen: gebruik je om te onderzoeken wat jij ergens van vindt.

"Waarom gaat Portugal als eerste land in Europa niet meer over land, maar juist over zee een nieuwe route zoeken naar het Verre Oosten (Azië)?

1. beschrijvende vraag
2. verklarende vraag
3. vergelijkende vraag
4. waarderende vraag

Deze vraag gaat over Columbus

Bij het vak geschiedenis wordt onderscheidt gemaakt in beschrijvende vragen, verklarende vragen en waarderende vragen.

Wat is een voorbeeld van een VERKLARENDE onderzoeksvraag die bij de bron past?

1. Waarom was Columbus van mening dat de aarde rond was en niet plat zoals velen uit die tijd dachten?
2. Vind jij dat Amerigo Vespucci of toch Christoffel Columbus officieel Amerika heeft ontdekt?
3. Hoeveel indianen zijn uiteindelijk door missionarissen bekeerd tot het christelijk geloof
4. Hoe zou de geschiedenis van Amerika zijn verlopen als niet Columbus, maar de Nederlandse ontdekkingsreiziger Willem Barentsz als eerste Amerika had ontdek?

Deze vraag gaat over Columbus. Klik op de afbeelding om in te zoomen.

1. Je ziet links op de afbeelding het (christelijk) kruis. Een bewust / onbewust gevolg van de ontdekking van Columbus is dat vrijwel alle oorspronkelijke bewoners van de Nieuwe Wereld werden bekeerd tot het christelijk geloof. 

2. Op de afbeelding is te zien dat alle oorspronkelijke bewoners (indianen) blij en enthousiast waren toen zij Columbus voor het eerst zagen. Deze uitspraak is juist / onjuist

1. 1. bewust, 2. juist
2. 1. bewust, 2. onjuist
3. 1. onbewust, 2. juist
4. 1. onbewust, 2. onjuist

Twee zinnen:

1. Spaanse conquistadores (veroveraars - zie afbeelding) komen aan in de Nieuwe Wereld. Zij nemen Europese ziektes, zoals malaria en de pokken, mee. Een bedoeld / onbedoeld gevolg is  dat veel indianen (oorspronkelijke bewoners) hieraan sterven, omdat zij niet bestendig zijn tegen deze ziektes. 

2. Tot op de dag van vandaag is al een paar honderd jaar het christelijk geloof de grootste godsdienst in Amerika (de Nieuwe Wereld)'.

In deze zin is sprake van Continuïteit (blijft hetzelfde) / Verandering.

1. 1. bedoeld, 2. Continuïteit
2. 1. onbedoeld, 2. Verandering.
3. 1. bedoeld 2. Verandering
4. 1. onbedoeld, 2. Continuïteit

Objectief is een feit, subjectief is een mening.

Welke zin is een voorbeeld van een subjectieve zin?

Hierna: 2 sleepvragen

1. Columbus is een Italiaan die de Nieuwe Wereld met een Spaans schip heeft ontdekt.
2. Eigenlijk is Columbus niet de eerste Europeaan die in Amerika kwam, want de Vikingen waren er al een paar honderd jaar eerder.
3. Op 12 oktober 1492 komt Columbus met drie schepen en 90 bemanningsleden voor het eerst aan in de Nieuwe Wereld.
4. De ontdekking van Columbus heeft de oorspronkelijke bewoners van de Nieuwe Wereld veel goeds opgeleverd.

Sleep de soorten motieven/ oorzaken van de ontdekkingsreizen naar de juiste plek in de afbeelding:

Godsdienst/ religie:

- Verspreiding van het christendom.

Cultuur:

- Nieuwsgierigheid en zucht naar avontuur.

Politiek:

- Veroveren van een groot rijk.

Economie:

- Handel in specerijen, zijde, goud/ zilver, enz.

Sleep de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde (van vroeger naar later):

Hierna: Poll: Verdient Columbus een standbeeld?

Koningin Isabella krijgt van Columbus enkele geschenken uit de Nieuwe Wereld

Na een aantal weken varen op zee ziet de bemanning van Columbus vogels vliegen

Columbus ziet voor het eerst de oorspronkelijke bewoners van de Nieuwe Wereld en noemt hen indianen.

Columbus vertrekt met 17 schepen en 1200 bemannings-leden opnieuw naar de Nieuwe Wereld.

Op zijn sterfbed denkt Columbus nog steeds dat hij een nieuwe route naar Indië heeft ontdekt

In veel plaatsen in Amerika staat een standbeeld van Christoffel Columbus. Vind jij dat hij een standbeeld verdiend, ja of nee?

Denk ook na over een uitleg (onderbouwing).

Hierna: evaluatie leerdoelen

Jazeker!

Neen!

Geen mening.

Aan het eind:          

1. kun je drie/vier oorzaken (ook wel motieven) opnoemen waarom Columbus op ontdekkingsreis ging naar het Westen (in plaats van het 'bekende' Oosten);

2. weet je positieve en negatieve gevolgen op te noemen voor de Native American's (ook wel de oorspronkelijk bewoners van Amerika), nadat Columbus de Nieuwe Wereld (Amerika) had ontdekt;

3. kun je uitleggen waarom het mogelijk helemaal niet klopt dat Columbus Amerika heeft ontdekt;

+ kun je met een argument toelichten waarom jij vindt dat Columbus wel / niet een standbeeld verdiend;