De paus en de kruistochten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.3 - De Paus en de kruistochten

steden en staten 

1000- 1500

Lesdoelen

• je kunt de verschillen uitleggen tussen de geestelijke en wereldlijke macht
  
• je kunt met voorbeelden uitleggen waarom en hoe de Paus streefde naar vergroting van zijn macht
• je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtstreven van de Paus leidde tot het Oosters Schisma
• je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtstreven van de Paus leidde tot conflicten met keizer en koningen, zoals de investituurstrijd
• je kunt de oorzaken en gevolgen van de kruistochten beschrijven

geloof van de bevolking 

paus, bisschoppen en priesters

bestuur van een land & 

rechtspraak 

koningen en keizers 

Geestelijke macht        vs      wereldlijke macht

Tweezwaardenleer: geestelijke en wereldlijke macht heersen elk over eigen gebied

Tweezwaardenleer: Volgens deze leer uit de vijfde eeuw verdeelde Christus de macht tussen de wereldlijke macht en de geestelijke macht tussen de paus en de vorst of keizer door ze allebei een zwaard te geven.  

Oosters Schisma

1054

Patriarch (hoge kerkleider) in Constantinopel en Paus in Rome krijgen ruzie over wie de meeste macht had en over het gebruik van gebeden en heiligenbeelden.

Gevolg: splitsing van de christelijke kerk (dus minder macht Paus)

Investituurstrijd

Duitse keizer benoemt het liefst bisschoppen als leenman (want geen erfgenamen!)

Dus wil de Duitse keizer ook bepalen wie bisschop wordt.

Maar, de Paus vindt dat alleen hij de bisschoppen mag kiezen.

Gevolg: Ruzie tussen Paus en keizer

Keizer Hendrik IV klopt aan bij Paus in Canossa

Paus schenkt de keizer vergiffenis

Einde investituurstrijd 1122

Paus benoemt de bisschoppen

Daarna mag de keizer de bisschoppen wereldlijke macht geven

4.3 - De Paus en de kruistochten

Heilige Oorlog of terreur? 

De planning van vandaag

1. Twee korte video's: centralisatie, staatsvorming en de investituurstrijd 

2. Uitleg: de Kruistochten 

3. Aan de slag 

Het Oosters Schisma (1054)

Byzantijnse rijk bedreigd

1080

Seldjoeken (moslims) bezetten het Heilige land en dreigen Constantinopel aan te vallen.

Byzantijnse keizer vraagt Paus Urbanus II om hulp. 

Paus Urbanus II:

Kruistochten: 1095

Paus Urbanus II roept bevolking van Europa op tot een heilige oorlog tegen de moslims, een kruistocht. 

De Paus heeft daarbij twee doelen:

1. bevrijden van het Heilige Land van de moslims
   
2. herstellen van zijn eigen macht in de Oosterse Kerk

Waarom nog meer op kruistocht?

• Vorsten krijgen meer aanzien
• De adel verkrijgen grond en rijk (in leen)
• De arme bevolking avontuur en een volle aflaat

Gevolgen kruistochten

economisch - handelscontacten tussen Europa en Arabische wereld (vooral luxe producten uit Midden-Oosten)

cultureel - wetenschappelijke kennis uit Arabische wereld naar Europa

Aan de slag

Maak het kijkblad helemaal af

Lees paragraaf 4.3 

Maak opdracht 1, 4, 7 en 9 van paragraaf 4.3