H1.1 Zuivere stof en mengsel

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H1 Scheiden en reageren

Leerdoelen

Je kunt na afloop van deze les:

• uitleggen wat een zuivere stof, een mengsel, een element en een verbinding is;
• experimenteel vaststellen of je met een mengsel of een zuivere stof hebt te maken;
• de kenmerken noemen en herkennen van oplossingen, suspensies en emulsies;
• de begrippen hydrofiel en hydrofoob toepassen.

Sleep de fase en faseovergang naar de juiste plek.

Smelten

Stollen

Condenseren

Sublimeren

Rijpen

Verdampen

gas

vloeistof

vaste stof

1.1 Zuivere stof en mengsels

Zuivere stof:

een stof die bestaat uit 1 soort moleculen (dit kan een atoom zijn). Water is zuiver wanneer het uit alleen watermoleculen bestaat.

Mengsel: 

een stof die bestaat uit verschillende soorten moleculen. Lucht is een mengsel, omdat het onder andere bestaat uit: zuurstof, stikstof en water.

1.1 Zuivere stof en mengsels

Een zuivere stof bestaat uit 1 soort bouwstenen dit kan zijn een:

Element:

Indien de bouwsteen van een zuivere stof bestaat uit 1 soort atomen, dan is de stof een element. Bijv. H2  Cl2  Au 

Verbinding: 

Indien de bouwsteen bestaat uit 2 of meer soorten atomen dan is de stof een verbinding. Bijv. H2O , CO2

Element

Verbinding

He

O

HCl

H₂O

CO

Fe

Suiker (glucose)

Zwavel

Lucht

1.1 Zuivere stof en mengsels

Zuivere stof

1 soort molecuul/ atoom met nog wel zijn stofeigenschappen

Mengsels

Meerdere soorten moleculen/atomen

1.1 Zuivere stof en mengsels

Kan je zien of een stof een mengsel of zuivere stof is?

Welke proef zou je kunnen doen om erachter te komen?

1.1 Zuivere stof en mengsels

1.1 Zuivere stof en mengsels

Kookcurve of kookdiagram

Smeltcurve of Smeltdiagram

Stolcurve of Stoldiagram

Lees de tekst hiernaast.
Welke van de diagrammen hoort bij kerosine?

1. 
2. 
3. 
4. 

1.1 Zuivere stof en mengsels

Suspensie

Een vaste stof (s) lost niet op in een oplosmiddel (l).

Bijvoorbeeld: zand in water, verf, nagellak.

Kenmerken:

• Troebel (= het tegenovergestelde van helder)
  
• Altijd gekleurd (kan ook wit zijn)
  
• Vaste deeltjes zakken naar de bodem.

1.1 Zuivere stof en mengsels

Oplossing:

Een vaste stof (s) lost volledig op in een oplosmiddel (l) 
Bijvoorbeeld: water, suiker of zout in water.

Een vloeistof (l) mengt volledig met een oplosmiddel (l) 

Bijvoorbeeld: ranja met water, afwaswater.

Een gas (g) mengt volledig met een oplosmiddel (l) 

Bijvoorbeeld: koolstofdioxide in water.

Kenmerken van een oplossing:

• Helder.
  
• Doorzichtig.
  
• Kan gekleurd zijn.

1.1 Zuivere stof en mengsels

Emulsie:

Een vloeistof (l) lost niet op (mengt niet) in een oplosmiddel (l).

 Bijvoorbeeld: olie in water, melk.

 

Kenmerken:

• Troebel (= het tegenovergestelde van helder)
  
• Meestal gekleurd
  
• Na verloop van tijd scheid de emulsie zich in 
  verschillendelagen (2-lagensysteem)

Om een emulsie langer gemengd te houden, wordt een emulgator

toegevoegd.

Bijvoorbeeld: eigeel in mayonaise, afwasmiddel voor vette pan.

1.1 Zuivere stof en mengsels

Hydrofiel

Houd van water /  mengt goed net water

Hydrofoob

Bang voor water / mengt slecht of helemaal niet met water

Emulgator:

Is hydrofiel en hydrofoob

Een emulgator zorgt ervoor 

dat een emulsie goed gemengd blijft.

Indeling van mengsels

• zout in water
  
• olie/water
  
• alcohol/water
  

• zout (NaCl)
  
• water (H O)
  
• alcohol (C H OH)
  

Ontleedbare stof bestaat uit verschillende soorten atomen.

 

(Verbinding)

• zout
  
• water
  
• alcohol
  

• Waterstof (H)
  
• Zuurstof (O)
  
• Koolstof (C)
  

Niet-ontleedbare stof bestaat uit

één soort atomen.

(Element)

Evaluatie Leerdoelen

Je kunt na afloop van deze les:

• uitleggen wat een zuivere stof, een mengsel, een element en een verbinding is;
• experimenteel vaststellen of je met een mengsel of een zuivere stof hebt te maken;
• de kenmerken noemen en herkennen van oplossingen, suspensies en emulsies;
• de begrippen hydrofiel en hydrofoob toepassen.

Huiswerk

Maak de volgende opdrachten:

Leer HS1.1 (blz. 8-10)

Maak de vragen 1 t/m 9 (blz. 11-12)

Kijk de opdrachten goed na, wanneer je ze gemaakt hebt.

Maak een notitie van de vragen die je niet snapte of waarvan

je meer uitleg wil hebben.

Stel deze vragen de volgende les.