Hst.2 par. 2.1 De Griekse wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.1 De Griekse Wereld

Hst. 2  Tijd van  Grieken en Romeinen

3000 v.Chr - 500 n.Chr

kenmerkend aspect hst.2, par. 2.1 en 2.2

1. de ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de stadstaat

2. groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse  cultuur zich verspreidde

3. de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

4. confrontatie Gr-Rom cultuur en de Germaanse cultuur in NW- Europa

Par. 2.1

De Griekse stadstaten

• Griekenland was geen staat, zoals Egypte.
• Griekenland bestond uit ruim 200 stadstaten/ poleis.
• Elke polis had zijn eigen wetten en bestuur.
• De stadstaten hadden regelmatig ook oorlog met elkaar.
• Maar de poleis hadden ook veel gemeenschappelijk zoals bijvoorbeeld taal, godsdienst en cultuur.

Bestuursvormen

De verschillende poleis hadden allemaal andere bestuursvormen. 

• monarchie - bestuur door een koning, deze kwam via erfopvolging op de troon
  
• aristocratie - bestuur door een groep edelen (afkomst en rijkdom --> eigen wapenuitrusting)
• tirannie - bestuur door een alleenheerser, via staatsgreep aan de macht
• democratie - bestuur door " het volk" 

Democratie

-ontstond in de stadstaat Athene in 509 v. Chr.

-bedacht door Kleisthenes: een tiran werd verdreven en daarna werd een nieuwe bestuursvorm ingevoerd.

- democratie: bestuur in handen van de volksvergadering

- alleen inwoners met burgerschap mochten meedoen

==>. vrouwen, slaven en buitenlanders hadden echter geen burgerrecht

Dagelijks bestuur in Athene

Raad van Vijfhonderd: Deze raad had de dagelijkse leiding over de polis en deed voorstellen waarover de volksvergadering moest stemmen. Bijvoorbeeld belastingverhoging of oorlog voeren. 

Om mee te kunnen stemmen in de volksvergadering moest de burger zelf aanwezig zijn.

Verschillende soorten democratie

directe democratie - burgers stemmen zelf over politieke voorstellen (in een volksvergadering)

indirecte democratie - burgers stemmen op vertegenwoordigers die namens de burgers stemmen over politieke voorstellen

   Denken over natuur en gezondheid

Mythologisch wereldbeeld:

• De Grieken zagen in hun leven en in de natuur overal goden.
• Godenverhalen (=mythen)  verklaarden de natuurverschijnselen (= mythologisch denken)
• Bij ziektes en ander onheil offerden de Grieken aan de goden om het onheil af te wenden.

Denken over natuur en gezondheid

• Wetenschappelijk denken:
• In de 6e eeuw vC ontstond er kritiek op het mythisch denken.Sommige Grieken gingen op zoek naar logische verklaringen van verschijnselen. Deze Grieken noemen we filosofen.
• Bekende filosofen zijn bijv. Hippocrates (geneeskunde) en Pythagoras (wiskunde)
• Filosofen nemen waar en onderzoeken om tot een conclusie te komen, dit is de basis van wetenschappelijk denken.

Denken over mens en samenleving

• Filosofen stellen overal vragen over en proberen die te bewijzen door logische argumenten en bewijzen.
• Sommige filosofen onderzoeken vooral de mens zelf.
• Waar komt gedrag en karakter vandaan, was hun vraag.
• belangrijke filosofen zijn: Socrates, Plato en Aristoteles

        De verspreiding van de Griekse cultuur

• In 338 v. Chr. kwam er een einde aan de zelfstandig poleis; de Macedonische koning Philippos II veroverde Griekenland
• Maar dit betekende niet het einde van de Griekse cultuur en wetenschap; integendeel! 
• Phillipos' zoon Alexander de Grote veroverde rond 330 v. Chr. het Perzische Rijk, dat zich uitstrekte van Egypte tot India.
• Ook hier wordt de Griekse  cultuur ingevoerd 

De verspreiding van de Griekse cultuur

• De Grieken, die zich gingen vestigen in het veroverde gebied, hielden vast aan hun taal en gewoontes. 
  
• Voorbeelden zijn: architectuur, sportscholen, tempels, theaters en natuurlijk de taal en goden.