COPD

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Ademhaling + 

zuurstof toedienen

Lesdoelen

Aan het einde van deze les..

Kun je de anatomie en fysiologie van de ademhaling benoemen.

Kun je indicaties en contra-indicaties voor zuurstof benoemen.

Weet je hoe je een zuurstoftekort kunt herkennen.

Wat is zuurstof?

Wat is zuurstof?

• Gas
  
• Kleurloos
• Geurloos
• Smaakloos
• Medicijn
• Droog

Verschijnselen zuurstof tekort

(hypoxie)

• Kortademigheid
• Onrust
• Prikkelbaarheid
• Hoge hartfrequentie
• Bloeddrukstijging
• Blauwe verkleuring van lippen en slijmvliezen
•  Bewustzijnsstoornissen
• Desoriëntatie
• Wanen en hallucinaties

Wat zijn redenen om
zuurstof toe te dienen?

1. Hart en vaatziekten
2. Tijdens en na een operatie
3. Longziekten
4. Plotselinge ademnood

COPD

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

*Kan je uitleggen wat er verstaan wordt onder COPD

*Ken je minimaal 2 oorzaken en 2 symptomen van COPD

*Kan je minimaal 2 behandelmethoden benoemen

*Kan je uitleggen welke aandachtspunten van belang zijn bij COPD.

Wat weet jij over COPD?

Wat is COPD?

COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease

Het is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem.

*Chronische bronchitis: Ontsteking van de grotere luchtwegen

*Longemfyseem: Sterkere uitrekking van de long ten opzichte van een normale long.

Cijfers COPD

Wat gebeurt er in de longen? 

 Bij COPD kunnen de longen niet voldoende zorgen voor een goede ademhaling.

 

Je kunt het vergelijken met een tankwagen waar zo’n tienduizend liter zuurstof in kan. 

Een gezonde volwassene heeft ongeveer die hoeveelheid zuurstof per dag nodig. 

Bij COPD lukt het soms maar om een halve tankwagen per dag in- en uit te ademen.

Wij ademen hoeveel zuurstof in?

1. 14%
2. 15%
3. 16%
4. 21%

De kleinste luchtwegen zijn de:

1. Trachea
2. Bronchien
3. Bronchiolen
4. Carina

Bij COPD raken de _ ontstoken

1. Bronchiolen
2. Haarvaten

De longen

COPD is een verzamelnaam

Chronisch bronchitis: Bij chronische bronchitis zijn je bronchiën steeds ontstoken. 

De bronchiën zijn de vertakkingen van je luchtpijp naar je longen. 

Daardoor maakt je lichaam meer slijm aan en is ademhalen lastiger.

Longemfyseem: Bij longemfyseem of emfyseem gaan er langzaam longblaasjes verloren. 

De longblaasjes zorgen ervoor dat zuurstof na het inademen in je bloed komt

en dat je afvalstoffen weer kunt uitademen. 

Hoe minder longblaasjes er zijn, hoe moeilijker dit wordt. 

Hierdoor kun je het benauwd krijgen.

Wat kan niet de oorzaak zijn COPD

1. lucht omgeving
2. roken
3. voeding
4. astma

Oorzaken COPD

Gezonde longen en rokerlongen

Symptomen COPD

De piepende ademhaling bij COPD wordt door _ veroorzaakt.

1. Vernauwing
2. Verbreding

Piepende ademhaling passend bij COPD

Een zorgvrager met COPD heeft

1. Een hoog zuurstofgehalte en een hoog CO2 gehalte
2. Een hoog zuurstofgehalte en een laag CO2 gehalte
3. Een laag zuurstofgehalte en een laag CO2 gehalte
4. Een laag zuurstofgehalte en een hoog CO2 gehalte

De ademprikkel wordt bij mensen met COPD aangestuurd op basis van het .. gehalte in het bloed

1. Hoge CO2
2. Lage CO2
3. Hoge O2
4. Lage O2

De reden voor CO2 stapeling als je zuurstof geeft bij COPD patiënten is de volgende: bij normale mensen wordt de ademhaling geregeld door het CO2 gehalte in het bloed, en niet zozeer door het zuurstofgehalte. Stijgt de CO2 dan ga je sneller ademen en omgekeerd. Mensen met COPD hebben een continu verhoogd CO2 gehalte. Zij zijn dus gewend aan hoge spiegels en regelen hun ademhaling dus via HET ZUURSTOFGEHALTE en niet via het CO2 gehalte. Als je nu zo'n patiënt heel veel zuurstof geeft, valt zijn stimulans om te ademen (het lage zuurstof gehalte) weg, en zal hij minder gaan ademen. Het gevolg hiervan is weer CO2 stapeling! Dus; bij COPD zeer terughoudend zijn met toedienen met zuurstof en altijd onder controle van het CO2 gehalte.

Contra-indicatie voor 

(veel) zuurstof

Ernstige COPD

PO2 graad stijgt, ademhalingsprikkel stopt.

CO2 hoopt op in het lichaam.

Diagnose COPD vaststellen

*Anamnese afnemen

*Saturatie meten

*Ausculteren (beluisteren) van de longen

*Röntgenfoto (thorax)

*Spirometrie (blaastest)

COPD GOLD Fases

 GOLD fases geven aan hoe ernstig de vorm van COPD is. 

Er worden 4 stadia van COPD onderscheiden aan de hand van de GOLD stadia. 

GOLD I – licht COPD

GOLD II – matig ernstig COPD

GOLD III – ernstig COPD

GOLD IV – zeer ernstig COPD 

COPD GOLD stadia

De GOLD stadia word gebaseerd op basis van verschillende gegevens. 

- Er wordt ten eerste gekeken naar uw FEV1 (forced expiratory volume). 

Dit staat voor de hoeveelheid lucht die iemand nog uitblaast tijdens de eerste seconde van een longfunctietest (spirometrie).  

- Verder wordt er gekeken naar kortademigheid en de hoeveelheid longaanvallen (exacerbaties).

GOLD  I – licht COPD

In dit stadium is er sprake van een lichte beperking van de luchtstroom, 

maar patiënten zijn zich niet altijd bewust dat hun longfunctie abnormaal is.

In fase 1 heeft de zorgvrager nog een FEV1 van 80% of meer.

(Hierbij heeft iemand alleen last van kortademigheid bij inspannende activiteiten zoals: hardlopen, fietsen tegen de wind in of lichamelijk zwaar werk)

GOLD II – matig ernstig COPD

In dit stadium veroorzaakt de beperking van de luchtstroom klachten als: hoesten, slijm opgeven en kortademigheid bij inspanning. 

Patiënten komen gewoonlijk in dit stadium vragen om een medische behandeling.

In fase 2 heeft iemand nog een FEV van 50 tot 79%.

Stelling:
COPD is te genezen

1. Eens
2. Oneens
3. Ik twijfel
4. Daar denk ik anders over

GOLD III – ernstig COPD

In dit stadium is de beperking van de luchtstroom verder verminderd.

 Patiënten klagen over toegenomen benauwdheid, vermoeidheid, beperkingen in dagelijkse activiteiten en herhaalde verergeringen die allen een uitwerking hebben op de kwaliteit van leven.

In fase 3 heeft iemand een FEV1 van 30 tot 49%.

GOLD IV – zeer ernstig COPD 

Dit stadium wordt gekenmerkt door een zeer ernstige vermindering van de luchtstroom, zo ernstig dat de beperking ook invloed heeft op hart en vaten. 

Soms is dagelijks toedienen van extra zuurstof noodzakelijk. 

De klachten zijn zo ernstig geworden dat tijdelijke verslechteringen levensbedreigend kunnen zijn. Er is kans op long falen. 

Gold fase 4 zal uiteindelijk terminaal zijn.

In fase 4 heeft iemand nog maar een FEV1 van minder dan 30%. 

Behandeling COPD

COPD (Chronical Obstructive Pulmonary Disease) is een chronische, progressieve longaandoening. 

De behandelmogelijkheden zijn:

*Aanpassen van leefstijl (roken, conditie)

*Medicatie

*Toediening van zuurstof

*Het volgen van een intensief longrevalidatieprogramma

Wat zijn de
aandachtspunten bij COPD?

 Aandachtspunten bij een zorgvrager met COPD 

*Het verzorgen van een zorgvrager met COPD vraagt geduld!

*Helpen bij het inzicht krijgen in het herkennen van benauwdheidsklachten

*Uitleg geven wat het belang is van goede voeding, gewicht, conditie verbetering

*Indien nodig begeleiding aanbieden bij het stoppen met roken

*Psychosociale begeleiding (acceptatie van COPD)

*Instructie geven bij inhalatiemedicatie en/of vernevelen

*Instructie gebruik van zuurstof

Psychosociale aandachtspunten

COPD gaat niet meer over, dat kan veel emoties losmaken. 

Mogelijke emoties die de zorgvrager kan ervaren : 

- Boosheid, Angst, Onzekerheid over de toekomst 

Wat kan je doen? 

- Bied een luisterend oor 

- Beantwoord (eventuele) vragen over COPD

Wat is een longaanval?

1. Een snelle en plotselinge verergering van de klachten
2. Een snelle en plotselinge verbetering van de klachten
3. Een snelle en plotseling opkomende longontsteking

exacerbatie bij COPD betekent?

1. COPD longaanval
2. chronische bronchitis
3. diagnose stelling van COPD
4. het genezen van COPD

Longaanval bij COPD 

Een longaanval (exacerbatie) is een heftige en vaak nare ervaring die mensen met COPD meestal wel kennen. Bij een longaanval worden de klachten plotseling erger. De klachten zijn bij iedereen anders.

Hieraan herken je een longaanval vaak:

- Duidelijk meer hoesten dan normaal

- Duidelijk meer en taaier slijm dan normaal

- Duidelijk meer benauwdheid dan normaal

Wat kun je doen tijdens een longaanval?

Probeer kalm te blijven en raak niet in paniek.

Wees niet bang om hulp van de arts in te roepen. 

Gebruik het longaanval actieplan en bekijk wat er met de arts is afgesproken.

Het kan zijn dat de medicijnen worden aangepast of dat iemand dan langs moet komen.

Is er geen actieplan deze kan worden afgestemd met de huisarts of de longarts. 

Kans op een longaanval verkleinen

- Stop met roken.

- Monitor wat de klachten verergeren (toename van klachten).

- Voldoende beweging.

- Advies voor zorgvragers met COPD is om de griepprik te nemen. 

- Wat is de ''normaal' situatie (breng deze in kaart).

Longaanval bij COPD 

COPD & Medicatie

Zijn de lesdoelen behaald?

Aan het einde van de les:

*Kan je uitleggen wat er verstaan wordt onder COPD

*Ken je minimaal 3 oorzaken en 3 symptomen van COPD

*Kan je minimaal 3 welke behandelmethoden benoemen

*Kan je uitleggen welke aandachtspunten van belang zijn bij COPD.

Zijn er nog vragen ?

Wat vonden jullie van deze les?
Graag een tip en een top.