Grammatica B en C

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grammatica B en C

Starttaak

Etui, planner, lesboek, leesboek, schrift open en laptop dicht op tafel.

 Geef antwoord op de volgende vragen. Schrijf ze in je schrift.

1a. Wat is een voornaamwoord?

1b. Welke vier voornaamwoorden ken je nog van vorig jaar

1c. Maak met elk woord een zin. Onderstreep de voornaamwoorden

Klaar? Stillezen

Deze week

Maandag: Grammatica B, voornaamwoorden

Dinsdag: Grammatica C, voorzetsel en bijwoord

Vrijdag: Zelfstandig werken/ lezen.

Weektaak 5 februari

Lezen:

handboek blz. 164 t/m 166

Maken:

Gram B 2 t/m 10

Gram C  3 t/m 9

Voornaamwoorden

Tante had een boek aan Jan gegeven. Jan bedankte tante voor het boek. Tante vertelde Jan dat het boek erg leuk was.

Waarom een voornaamwoord?

A. Tante had een boek aan Jan gegeven. Jan bedankte tante voor het boek. Tante vertelde Jan dat het boek erg leuk was.

B. Tante had een boek aan Jan gegeven. Hij bedankte haar voor het boek. Ze vertelde hem dat het erg leuk was. 

Voornaamwoorden

• Een voornaamwoord  verwijst naar mensen, dieren of dingen zonder   deze  bij naam te noemen. 
• Voornaamwoorden worden gebruikt in plaats van een zelfstandig   naamwoord.
• Voornaamwoorden hebben zelf niet direct betekenis: ze verwijzen naar   woorden die wel betekenis hebben. 
• Er zijn 8 verschillende voornaamwoorden. 

Acht voornaamwoorden

Verwijst naar zelfstandig naamwoorden.

1e persoon  ben jezelf-ik

2e persoon iem. met wie je praat

3e persoon iem. waarover je praat

Geeft bezit aan. Staat meestal meteen voor zelfst. nw.

Wijst naar iets. Kan alleen staan of meteen voor zelfst. nw.

Persoonlijk vnw.

Bezittelijk vnw.

Vragend vnw.

Niet elk vraagwoord is een vragend voornaamwoord.

Aanwijzend vnw.

Heeft betrekking op woord dat er vlak voor staat.

Wederkerend vnw.

Geeft iets vaags aan.

Wederkerig vnw.

Alleen het woordje 'elkaar'.

Betrekkelijk vnw.

Hoort bij het wederkerend werkwoord

Onbepaald vnw.

Wederkerend voornaamwoord

Wederkerende voornaamwoorden zijn woorden als me, je, zich en ons. 

Deze woorden slaan terug op het onderwerp. 

wederkeren = terugkeren

Sommige werkwoorden hebben altijd een wederkerend voornaamwoord bij zich:

zich vergissen / zich aanstellen / zich voornemen

Ik vergis me / Hij stelt zich aan / Wij nemen ons voor

Het wederkerend voornaamwoord past zich aan het onderwerp van de zin aan. 

Wederkerend voornaamwoord

Andere werkwoorden komen soms met 

een wederkerend voornaamwoord voor:

Het wederkerend voornaamwoord verwijst terug naar het onderwerp van de zin.

zich wassen: Zij wast zich / Zij wast haar auto

zich scheren: Hij scheert zich / Hij scheert zijn baard

Truc!

Twijfel je of het om een wederkerend voornaamwoord gaat? 

Voorbeeld

Je vergist je toch nooit? 

Oplossing: vervang je door hij 

Hij vergist zich toch nooit? 

Je verandert in zich, je is dus het wederkerend voornaamwoord!

Wederkerig voornaamwoord

Elkaar (elkander, mekaar)

wederkerig voornaamwoord voor alle meervoudsvormen

Wij schrijven elkaar.

Jullie kennen elkaar.

Zij plagen elkaar.

Wederkerig  geeft aan dat de actie of toestand in de zin wederzijds is. (het komt van beide kanten)

Sandra verslikt zich in die snoepjes van jou.

Benoem het wederkerend voornaamwoord.

1. zich
2. jou

Let op!!

Zich is altijd een wederkerend voornaamwoord

maar...

me, je en ons niet altijd!!

Kan ook een ander voornaamwoord zijn!

Truc

Kijk of je het woord kunt vervangen

door hij of hem = pers. voornmaanwoord

door zijn=  bezittelijk voornaamwoord

door zich = wederkerend voornaamwoord

Wij bemoeien ons niet met zijn zaken.

Benoem het wederkerend voornaamwoord.

1. Wij
2. zijn
3. ons

Moet je je nog wassen vandaag?

Benoem het wederkerend voornaamwoord.

1. eerste 'je'
2. tweede 'je'

Welke van de onderstaande voorbeelden bevat een wederkerend voornaamwoord?

1. Die broer van jou
2. Ik schaam me
3. Ik lees ze niet
4. Hij heeft geleerd

Zij geven elkaar een cadeau.

'elkaar' is een ...

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. wederkerig voornaamwoord

onbepaald voornaamwoord

Onbepaalde voornaamwoorden zijn onder andere: iets, niets, iemand, niemand, alles, men, wat elk, ieder(een).  

 

Een onbepaald voornaamwoord verwijst naar iets vaags. Dat kunnen personen of dingen zijn. 

Betrekkelijke voornaamwoord 

Betrekkelijk voornaamwoord

De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn:

• die
• dat

Andere betrekkelijke voornaamwoorden zijn:

• wie
• wat
• hetgeen
• welk(e)

Wat is een zin met een betrekkelijk voornaamwoord?

1. Die jongen daar is mijn neefje
2. De jongen, die daar loopt, is mijn neefje
3. Hoe heet die jongen?
4. Dat jongetje is mijn neefje

Vervolg les

1. Ik ken de voornaamwoorden die ik vorig jaar geleerd heb nog. De voornaamwoorden uit de instructie begrijp ik. Ik ga aan de slag met mijn weektaak.
2. Ik herken de voornaamwoorden. De wederkerende en wederkerige, voornaamwoorden vind ik lastig. Ik lees eerst pagina 164 en 165 uit het handboek. vervolgens maak ik mijn weektaak.
3. Ik vind voornaamwoorden nog lastig. Ik doe verder mee met de les waarin ook de voornaamwoorden van vorig jaar worden herhaald.

Vervolg les

• Zelfstandig aan het werk 
• Je doet het goed als je min. 50% van je huiswerk af hebt
• Tijdens de les kun je even geen vragen stellen.
• Laptop is dicht.

Wie doen er met mij mee?

Persoonlijke voornaamwoorden

Persoonlijke voornaamwoorden kunnen we gebruiken in de plaats van een onderwerp, een lijdend voorwerp of een meewerkend voorwerp: 

Bezittelijk voornaamwoord

Het bezittelijk voornaamwoord geeft aan van wie iets of iemand is. Meestal staat het direct vóór het zelfstandig naamwoord waarbij het hoort. 

Bij het onzijdige 'het' gebruiken we 'zijn'. 

Aanwijzende voornaamwoorden

Zoals het woord al zegt, wijst het aanwijzend voornaamwoord (aanw vnw) iets of iemand aan. De meest gebruikte aanwijzende voornaamwoorden zijn: 

deze, die, dit en dat

Andere aanwijzende voornaamwoorden zijn: 

zulke, dergelijke, zo’n, dezelfde. 

Aanwijzend voornaamwoorden

Deze en die      verwijzen naar de-woord of meervoud

Dit en dat          verwijzen naar het=woord, of iets onbepaalds

Deze en dit      Gebruik je bij dingen die dichtbij zijn

Die en dat         Gebruik je bij dingen die veraf zijn

Wat is een aanwijzend voornaamwoord?

1. die, dit
2. jouw, mijn
3. ik, jij

Een bezittelijk voornaamwoord geeft aan dat iets van iemand is. Welke van deze woorden is een bezittelijk voornaamwoord?

1. mij
2. mijn

Wat zijn de wederkerende voornaamwoorden?

1. ik, jij, hij, zij, wij, jullie
2. de, het, een
3. me, je, zich, u, ons
4. hij, hem, ze, zij, haar

Wat is het wederkerend voornaamwoord?
Ik was me.

1. Ik
2. was
3. me
4. jouw

Haar is altijd een persoonlijk voornaamwoord.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is het vragend voornaamwoord?

1. het
2. is
3. wat
4. vragend

Leerdoel en lesdoel gehaald?
Leerdoel: Ik kan wederkerende en wederkerige voornaamwoorden herkennen
Lesdoel: Ik heb 50% van mijn huiswerk af

1. Beide gehaald
2. Leerdoel wel, lesdoel niet.
3. Leerdoel:wederkerend vnw herkennen wel
4. Leerdoel wederkerig vnm herkennen wel

Starttaak

Etui, planner, lesboek, leesboek, schrift open en laptop dicht op tafel.

A:In de volgende zinnen zijn de woorden tijdens en in allebij voorzetsels.

1. Tijdens de vakantie lees ik graag boeken.

2. In het kooitje zit een kanarie.

Verdeel de onderstaande voorzetsels in twee rijtjes: Vakantie en Kooitje.

sinds/ onder/ langs/ gedurende/ om/ tot/ achter/ na/

B: Zijn er voorzetsels die jullie in beiden rijtjes kunenn plaatsen? Leg uit.

C: Wat is het verschil tussen de rijtjes, probeer het elkaar uit te leggen zonder de woorden kooitje en vakantie te gebruiken,

Klaar? Stillezen

Deze week

Maandag: Grammatica B, voornaamwoorden

Dinsdag: Grammatica C, voorzetsel en bijwoord

Vrijdag: Zelfstandig werken/ lezen.

Weektaak 5 februari

Lezen:

handboek blz. 164 t/m 166

Maken:

Gram B 2 t/m 10

Gram C  3 t/m 9

Voorzetsels

Er zijn heel veel voorzetsels.

- voorzetsels van plaats

- voorzetsels van tijd

- voorzetsels van oorzaak/reden

Voorzetsuitdrukkingen

Voorzetseluitdrukkingen: vaste woordcombinaties met één of meer voorzetsels die als geheel de functie heeft van een voorzetsel. Je kunt een voorzetseluitdrukking vervangen door één voorzetsel.

• door middel van > door, met 
• in verband met > door, wegens

Bijwoord

1. Geeft extra info over een ander woord in de zin (behalve een zn)

- een werkwoord

-een ander bijwoord

- een bijvoeg. nw

2. Kan een tijd, plaats of reden aangeven (staat zelfstandig)

3. Kan een mening / hoedanigheid aangeven

4. Een aantal vraagwoorden is ook een bijwoord

5. De woordjes wel/niet zijn bijwoord

6. Alles wat overblijft in een zin

Zoek het bijwoord:

Morgen geef ik een feestje.

1. morgen
2. geef
3. een
4. feestje

Een bijwoord kan iets over een een ander bijwoord zeggen.

1. waar
2. niet waar

Straks, hier en overal zijn bijwoorden. Wat zijn ook bijwoorden?

1. Woorden als nog, immers en niet
2. Woorden als waardoor, waarmee en hoe
3. Woorden als mooie, gele en houten
4. Woorden als wie, wat en welke

Wat is een voorzetsel?

1. jij
2. bent
3. van
4. mij

Wat is GEEN voorzetsel?

1. Links
2. Uit
3. Op
4. Boven

Voorzetsels
Wat is geen voorzetsel?

1. Tijdens - voor
2. of - en
3. op - sinds
4. tussen - naast

a. 'Elders' is een voorzetsel.
b. 'Toen' is een voorzetsel.
c. 'Met' is een voorzetsel.

1. a. waar b. waar c. waar
2. a. waar b. niet waar c. niet waar
3. a. waar b. waar c. niet waar
4. a. niet waar b. niet waar d. waar

Nu jij.....

Weektaak