12.5 - De organen voor vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

12.5 De organen voor vertering

 Voeding en vertering

verteringsstelsel

De weg van het voedsel

• De mondholte (speekselklieren)
• De slokdarm
• De maag (maagsapklieren)
• De twaalfvingerige darm (galblaas en alvleesklier)
• De dunne darm (darmsapklieren)
• De dikke darm
• De endeldarm
• De anus

Bij de vertering helpen verteringssappen

Verteringssappen worden gemaakt in verteringsklieren

- speekselklieren

- maagsapklieren

- lever (galblaas)

- alvleesklier

- darmsapklieren (dunne darm)

Verteringssappen verteren geen voedingsvezels

Onverteerde voedingsresten verlaten het lichaam via de anus

Verteringssappen en wat ze verteren

• Speeksel: zetmeel
• Maagsap: eiwitten
• Gal: vetten emulgeren
• Alvleessap: Eiwitten, koolhydraten en vetten
• Darmsap: Eiwitten, koolhydraten
  

Hoe groter het oppervlak, hoe beter een enzym zijn werk kan doen. Het wordt groter gemaakt door kauwen/ gal emulgeert vetten. 

Dunne darm is ongeveer 6 meter lang

Dikke darm is ongeveer 1,5 meter lang

Ons lichaam maakt geen enzym om cellulose af te breken (celwand plantencellen). 

-> nuttige bacteriën in de dikke darm produceren een enzym dat cellulose kan verteren

Darmperistaltiek:

Het samentrekken van de spieren in de darmen

Functies:

- Verteren

- Vervoeren

- Mengen met verteringssappen

Door voedingsvezels verloopt de peristaltiek beter.

Organen voor vertering

Vertering begint in de mond

    Er ontstaan kleine stukjes voeding door het kauwen 

    (oppervlaktevergroting)

    Door het kauwen vermeng je het voedsel met speeksel

Speeksel bestaat uit water en enzymen om zetmeel te verteren (omzetten in glucose)

Enzymen: 

Versnellen de stofwisseling en zorgen ervoor dat stoffen snel worden omgezet

Organen voor vertering

Speeksel

- Slijm: voedsel makkelijker doorslikken

- Enzym: zetmeel afbreken (verteren)

- Stoffen die bacteriën doden

Organen voor vertering

Tong: duwt het voedsel je keelholte in

Slikken:

Huig sluit de neusholte af

Strotklepje sluit de luchtpijp af

De slokdarm maakt vervolgens 

peristaltische bewegingen 

voedsel naar de maag

Het voedsel wordt door de maagspieren gekneed en vermengd met maagsap

In de maagwand zitten maagsapklieren.

Ze maken maagsap.

Maagsap:

- water

- maagzuur

- enzymen 

Enzym: verteert de eiwitten gedeeltelijk

Maagzuur: dood bijna alle bacteriën

                   helpt tegen infecties 

Aan het eind van je maag zit een kringspier:

de maagportier.

Deze kringspier laat telkens een kleine hoeveelheid voedsel door.

De rest is tijdelijk opgeslagen in de maag.

De twaalfvingerige darm verbindt de maag met de dunne darm. 

Gal en alvleessap komen in de twaalfvingerige darm bij het voedsel.

Lever:

Gal ontstaat in de lever.

Vanuit de lever komt gal eerst in de galblaas.

Emulgeren:

Gal verdeelt vet in kleine druppels 

Gal zelf bevat geen enzymen,

kan hierdoor geen voedingsstoffen verteren

0

Alvleessap wordt gemaakt door de alvleesklier.

In het alvleessap zitten verschillende enzymen.

Enzymen vertering van:

- eiwitten

- koolhydraten

- vetten

Dunne darm

In de wand liggen darmsapklieren die darmsap maken.

De enzymen in dit sap maken de vertering van eiwitten en koolhydraten af.

In de verteringssappen zit water.

De dunne darm neemt veel van dit 

water en voedingsstoffen op.

Darmvlokken:

Op de plooien in de darm zitten allemaal uitstulpingen van de darmwand. Hierin liggen kleine bloedvaten.

Water en voedingsstoffen 

uit de dunne darm 

gaan via de bloedvaten 

naar alle cellen.

Dunne darm

Dunne darm

Dunne darmsappen verteren koolhydraten en vetten.

De voedingsstoffen gaan via de darmvlokken in het bloed. Daarna naar de poortader, de lever en het hele lichaam. 

Dikke darm

Voedselresten:

Een deel van het voedsel is niet verteerd, dit gaat naar de dikke darm.

De voedselresten in de dikke darm bevatten nog veel water. In de dikke darm wordt vrijwel al het water uit de voedselbrij gehaald.

De ingedikte voedselresten gaan naar de endeldarm. Deze wordt afgesloten door een kringspier (de anus).

Diarree = als er in de dunne darm en in de dikke darm te weinig water in het bloed wordt opgenomen.

Blinde darm

Aan de onderkant van de dikke darm 

loopt de darm dood. Dit is de Blinde darm. 

Daaronder zit het wormvormig aanhangsel. 

Bij blindedarm ontsteking is dit aanhangsel 

ontstoken en niet de blinde darm zelf.

De blinde darm heeft geen functie bij de 

vertering.

Hoe noem je het samentrekken van de spieren in de darmen?

1. Darmbeweging
2. Darmperistaltiek
3. Knijpkracht
4. Darmaanspanning

Welk nummer is de endeldarm?

1. 13
2. 14
3. 15
4. 16

Wat is de functie van darmplooien en darmvlokken?

1. Het oppervlak vergroten, zodat er meer voedingsstoffen in het bloed komen
2. Het voedsel door de darm bewegen richting de endeldarm
3. Het oppervlak vergroten, zodat er meer enzymen gemaakt kunnen worden
4. Bescherming bieden voor de bacteriën die in de darm leven

Spijsverteringsklieren die zowel koolhydraten als ook eiwitten kunnen verteren zijn:

1. de speekselklieren, de maagsapklieren en de alvleesklier
2. de alvleesklier en de darmsapklieren
3. de speekselklieren, de alvleesklier en de darmsapklieren
4. de maagsapklieren, de lever, en de darmsapklieren

Wat is het strotklepje?

1. 1
2. 2

Verteringssappen worden gemaakt in verteringsklieren langs het verteringskanaal, zoals:
darmsapklier; lever; maagsapklier; en speekselklier.
In welke volgorde liggen deze verteringsklieren langs het verteringskanaal?

1. Maagsapklier – darmsapklier – speekselklier – lever
2. Maagsapklier – lever – darmsapklier – speekselklier.
3. Speekselklier – darmsapklier – maagsapklier – lever.
4. Speekselklier – maagsapklier – lever – darmsapklier.

In de darm is de vertering afgemaakt door darmsap. In de dunne darm zit nu glucose. Even later zit de glucose in je bloed. Bekijk de tekening van de dunne darm met bloedvaten hiernaast.

1. Glucose is van plaats nummer 1 naar plaats nummer 2 gegaan.
2. Glucose is van plaats nummer 1 naar plaats nummer 3 gegaan.
3. Glucose is van plaats nummer 3 naar plaats nummer 1 gegaan
4. Glucose is van plaats nummer 3 naar plaats nummer 2 gegaan.

Welke 2 voedingsstoffen worden afgebroken door enzymen in het darmsap?

1. Koolhydraten en eiwitten
2. Koolhydraten en vetten
3. Vetten en eiwitten
4. Zetmeel en vetten