Fictie & Poezië les 1 en 2 - Beeldspraak (Jkr)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Nederlands

Fictie & Poezië - Beeldspraak

Les 1 & 2

G3 - P1 2022/2023

Programma vandaag

- Start nieuw onderdeel: Fictie & Poezië

- Focus op beeldspraak

G3 - P1 2022/2023

Theorie

• Op Niveau Blok 1, 2 en 4 (beeldspraak, stijlfiguren en poezië)
  
• Deze theorie pas je toe tijdens de fictietoets
• Daarbij betrek je het boek dat je nu aan het lezen bent

   

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je...

• wat beeldspraak is.
• welke functies beeldspraak heeft.
• welke verschillende soorten beeldspraak er zijn.

Aan het eind van deze les kun je...

• beeldspraak herkennen.
• beeldspraak benoemen.

   

Wat is beeldspraak? (1)

• Beeldend (figuurlijk - niet letterlijk bedoeld) taalgebruik.
• Beeldspraak heeft altijd met vergelijkingen te maken.

Door middel van beelden...

• Kan 'iets' extra duidelijk worden gemaakt/worden benadrukt/krachtiger over komen
• Kun je de aandacht van de lezer trekken/de lezer verrassen

   

Wat is beeldspraak? (2)

Vergelijking met als

Bij een vergelijking zijn er altijd 2 elementen aanwezig:

• Object hetgeen dat ergens mee vergeleken wordt
• Beeld hetgeen waarmee het object vergeleken wordt

   

Lachen als een boer met kiespijn

Wat is het object?

1. Een boer met kiespijn
2. Lachen
3. Een boer
4. Als

Lachen als een boer met kiespijn

Wat is het beeld

1. Een boer met kiespijn
2. Lachen
3. Een boer
4. Als

Wat is beeldspraak? (2)

Vergelijking met als

Object een beeld worden verbonden door een verbindingswoord:

Lachen als een boer met kiespijn

• Verbindingswoord: als
  
• Andere mogelijke verbindingswoorden: zoals, net als, alsof

   

Wat is beeldspraak? (3)

Vergelijking zonder als

• Het verbindingswoord ontbreekt.
• Alleen het beeld en object worden genoemd. 

 

   

Johan, een angstige wezel

Wat is het object?

1. Een angstige wezel
2. Wezel
3. Johan
4. Angstige

Johan, een angstige wezel

Wat is het beeld?

1. Een angstige wezel
2. Wezel
3. Johan
4. Angstige

Wat is beeldspraak? (4)

Metafoor

• Het object (en het verbindingswoord ontbreekt).
• Alleen het beeld wordt genoemd. 

 

   

De koning van de wildernis sloop dichterbij
Wat is het object?

1. Leeuw
2. De koning
3. Sloop dichterbij
4. De koning van de wildernis

Wat is beeldspraak? (5)

Personificatie

• Een levenloos voorwerp/verschijnsel krijgt menselijke eigenschappen/menselijk gedrag toegekend

 

   

Het papier is geduldig
Wat is het levenloze voorwerp?

1. Geduldig zijn
2. Is
3. Weet ik veel
4. Het papier

Het papier is geduldig
Wat is het menselijke eigenschap?

1. Geduldig zijn
2. Is
3. Weet ik veel
4. Het papier

Wat is beeldspraak? (5)

Metonymia

• Er wordt iets genoemd wat op de een of andere manier te maken heeft met datgene wat eigenlijk wordt bedoeld. 
• Er is geen overeenkomst, maar een andere relatie.
• Voorbeeld: 
• Doe nog maar een bakkie (verpakking i.p.v. inhoud)
• Er is een nieuwe Rembrandt ontdekt (maker i.p.v. product)

 

   

Oefenen met beeldspraak

• Samen kijken we een fragment van Zondag met Lubach
• We gaan het fragment stukje voor stukje bekijken. 
• Schrijf mee! Zo heb je materiaal om te leren voor de toets. 
• Noem per fragment: 

      * Vorm van beeldspraak

      * De aanwezige/weggelaten elementen

   

Beeldspraak en (aanwezige/weggelaten) elementen

Welke vormen van beeldspraak heb je uit het fragment gehaald?

• Vergelijking met als (beeld, object, verbindingswoord)
• Vergelijking zonder als (beeld, object)
• Metafoor (beeld)
• Personificatie (levenloos iets --> menselijke eigenschappen)
• Metonymia (deel ipv geheel, geheel ipv deel, maker ipv werk, verpakking ipv inhoud)

...maar de premier kwam met zo'n snoeischaar...

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

...de man die het aan zijn xenofobische laars lapt.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

en ondertussen dan nog die hete aardappel van een referendum voor zich uitschrijven...

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

Laten we geen wolk van pessimisme over Nederland trekken

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

Opdracht: beeldspraak zoeken

Wat?

Ga in tweetallen op zoek naar voorbeelden van beeldspraak 

Waar?

Krantenkoppen, slogans, uitdrukkingen, spreekwoorden

Resultaat?

• 2 voorbeelden per vorm
• Per voorbeeld alle aanwezige/weggelaten elementen benoemd