HO 3: De erfenis van de klassieken

• Kunst Algemeen
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

HOFCULTUUR

H3: De erfenis van de klassieken

Wat herinner je je van de vorige les?
(5 steekwoorden)

De erfenis van de klassieken

woord

- Maximiliaan heeft een andere kleur jack aan.

-Hij heeft als enige een hoed/muts op.

- Zijn leraar richt zich rechtstreeks tot hem.

- Een dwerg/bediende waait hem koelte toe.

- Hij zit op een fraai versierde zetel

men is bezig met een wereldbol

Er zijn mensen aan het lezen en schrijven

Er staan mensen te discusieren

Er staan mensen te luisteren naar belangrijke sprekers

Iemand tekent met een passer (een wetenschappelijk instrument) 

Aristoteles

Plato

Metarmofosen

Illyas en de Odyssee

STARTVAGEN - wat hoort bij wat?

Griekse filosoof die stelt dat achter de zintuiglijke wereld een eigen werkelijkheid is ontstaan, de volmaakte ideeënwereld en dat de kunsten naar deze esthetische schoonheid moeten terugkeren

Griekse filosoof die stelt dat de schoonheid zit in de perfectie van de zintuigelijk waarneming van natuurlijke zaken en dat de kunsten in hun imitatie naar een vergelijkbare schoonheid moeten streven

Bundel van de romein Ovidius met daarin diverse dodenverhalen uit de klassieke oudheid. 

Dichtbundel van Homerus over de Trojaanse oorlog en alles daaromheen. 

Plato

• zuivere schoonheid = geometrie: cirkel, rechte lijn, vierkant
• onze wereld is kopie van de volmaakte ideeënwereld
• iets is mooi omdat het lijkt op de schoonheid uit de ideeënwereld
• verstand gaat voor gevoel
• alleen uit het schone en goede kan kunst ontstaan
• hij wijst alle kunstvormen die de werkelijkheid imiteren af
• De ideale staat wordt geregeerd door de koning die filosoof is, of de filosoof die koning wordt. 

Plato's Allegorie van de Grot

Aristoteles

• Het gevoel, het aardse belangrijker dan het verstand, het hemelse
• kunst is de toeschouwer een overtuigende illusie tonen
• kunst is zo natuurgetrouw de werkelijkheid weergeven
• de kijker leert er iets van (natura docet - de natuur als leermeester)
• Deugdethiek Aristoteles: het vinden van het juiste midden in het handelen. 
• Het hoogste doel van de mens is het streven naar geluk.

Leg uit wie Plato en wie Aristoteles is
in deze fresco van Rafaël.

Wat is een fresco?

1. een muur- of plafond schildering in een kerk of een belangrijk gebouw
2. een muur- of plafondschildering waarbij de verf direct op de natte kalk wordt aangebracht
3. een muur- of plafondschildering die altijd een boodschap bevat
4. een muur - of plafondschildering waarbij olieverf direct op de wand wordt aangebracht

Mythologie

De klassiek mythologie

Mythes en legendes waarmee de oorsprong van het bestaan van de mens wordt verklaard

Ontstaansgeschiedenis van de wereld, de kosmos en de seizoenen

Goden en helden met menselijke trekken

Morele zaken als goed en kwaad

Romeinse mythologie is kopie van Griekse mythologie

Goden worden gekoppeld aan eigenschappen:

Apollo = orde, harmonie (Plato)

Dionysis (Bacchus) = aardse, impulsieve, extase, onverwachte (Aristoteles)                           

Bronnen:

Homerus - Ilias en Odyssee (Griekenland)

Ovidius - Metamorfose (Romeinen) 

Klassieke Griekse bouwkunst

KLASSIEKE ELEMENTEN IN DE BOUWKUNST   

KIJK

KLIK OP DE AFBEELDING VOOR EEN VERGROTING

TOETS vragen 

Bij een vraag waarin staat 'beschrijf waarom dit ... is afgeleid van de Klassieken' ga je altijd langs deze punten!

• Algemene ordening

- symmetrische opbouw

- cirkelvormig/vierkant grondplan

• Bouwelementen
  

- zie tempel (volgende slide)

• Decoratie
  

- Mythologische beelden

- Guirlandes/beeldhouwwerk

Architraafbouw - Bouwelementen

Fries

Voetstuk

Kapiteel

Timpaan

Schacht

Architraaf

Boogbouw - Romeinse verbeteringen

De Romeinen kopiëren niet alleen de Griekse bouwkunst maar ook hun beelden. Wat voegen zij toe aan de beeldhouwkunst (en deden de Grieken dus niet)?

Orchestra

Het speelvlak waar de griekse tragedies, komedies en saterspelen zich afspeelden

Proscenium

Stenen achtervlak/decor dat onveranderbaar was

Theatron

Waar het publiek zit

Drie eenheden in het klassieke drama

In het klassieke drama houdt de schrijver zich aan de volgende drie eenheden: 

- De eenheid van tijd: alle gebeurtenissen spelen zich binnen 24 uur af. 

- De eenheid van plaats: alle gebeurtenissen spelen zich op vrijwel dezelfde plaats af. 

- De eenheid van handeling: er wordt één gebeurtenis omschreven. 

Klassieke drama structuur

blz. 15-16

• Expositie 
  
• Conflict
  
• Motorisch moment
  
• Climax 
  
• Catastrofe
  
• Peripetie
  

Eenheden Aristoteles

blz. 16

• Eenheid van tijd
• Eenheid van plaats
• Eenheid van handelen

Mousike = muziek, dans en dichtkunst (onderdeel van het theater)

experiment met snaar leidt tot eerste toonladder

Het is Pythagoras die als eerste een muziektheorie en een toonladder ontwikkelt

Op Rafaels School van Athene beeldt hij bekende klassieke wijsgeren af en geeft ze het gezicht van bekende kunstenaars uit zijn eigen tijd. Welke wijsgeren kan jij ontdekken en welke kunstenaars hebben hun gezicht daarvoor geleend.

Beschrijf drie aspecten van de vormgeving van de Pazzi kapel die afgeleid zijn van de Klassieken

https://www.youtube.com/watch?v=8CCMqw5J1rg

De Pazzi-kapel, in de kloostertuin van de Basilica Santa Croce in Florence, wordt beschouwd als een van de meesterwerken van de renaissancestijl. Het geheel is dusdanig volmaakt dat het voldoet aan de definitie die Alberti aan Vitrivius ontleende: "harmonie en overeenstemming van alle delen, op dusdanige wijze bereikt dat men niets kan toevoegen of wegnemen zonder dat dit een verandering ten slechte betekent".

Andrea Pazzi was het hoofd van een voornaam geslacht van rijke handelaren en bankiers in Florence.

Vaak wordt gedacht dat dit een project is van Filippo Brunelleschi zelf, maar dat is waarschijnlijk niet zo. De architect is onbekend, maar het mist de pure zuiverheid van Brunelleschi. Het toont wel duidelijk zijn invloeden (qua materialen en qua geleding van ruimtes).

Klassieke esthetiek

• begrijp de uitgangspunten van Socrates, Plato en Aristoteles --> humanistische houding
  
• Harmonie, balans, aards worden belangrijke kenmerken in de kunsten

Crash course plato en Aristoteles

Leestip