Ravj H4.4

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom

4 MAVO ||  2022-2023

Hoofdstuk 4 - Werk aan de winkel!

Exameneenheid arbeid en productie

Programma

• Aan de slag 10 minuutjes
• Herhaling
• Hoofdstuk 4.4
• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Benoem de 4 productiesectoren. Geef van elke sector een voorbeeld

Productiesectoren

In onze samenleving vinden arbeid en productie plaats in de volgende vier productiesectoren:

1. Primaire sector: Landbouw, visserij en delfstoffenwinning
   
2. Secundaire sector: Industrie, bouw en ambachten
   
3. Tertiaire sector: Commerciële dienstverlening
   
4. Quartaire sector: Niet-commerciële dienstverlening
   

Leg uit wat er wordt bedoeld met een 'krappe arbeidsmarkt'

Krappe arbeidsmarkt

• Er is veel vraag naar producten
  
• Bedrijven hebben extra personeel nodig (werkgelegenheid stijgt)
  
• Bedrijven komen bijna niet aan personeel
  
• Bedrijven lokken personeel door bijvoorbeeld hoge salarissen
  

• Oftewel werkgevers kunnen bijna geen mensen vinden. Werknemers kunnen ‘werken waar ze willen’
  

Er zijn veel redenen waarom iemand werkloos kan zijn. Schrijf alle redenen die je kan bedenken op.

Lezen bladzijde 118

Gevolgen werkloosheid

De gevolgen van werkloosheid zijn groot.

• Als je ontslagen bent, verlies je (een deel van) je inkomen.
• Je mist de contacten die je had door je werk.
• Als het lang duurt, word je misschien onzeker of je kunt je nutteloos gaan voelen.
• Door hoge werkloosheid kan er sociale onrust ontstaan.
• Werkloosheid kost de samenleving geld, want voor de uitkeringen betalen we allemaal sociale premies en belastingen.

Soorten werkloosheid

• Conjuncturele werkloosheid
• Werkloosheid die het gevolg is van een daling van de vraag naar goederen en diensten door vermindering van koopkracht.

• Structurele werkloosheid
• Werkloosheid als gevolg van veranderingen in de aanbodkant van de economie.

Oorzaken conjuncturele werkloosheid

Conjuncturele werkloosheid ontstaat als de vraag naar goederen en diensten afneemt door dalende bestedingen.

Deze vorm van werkloosheid verdwijnt weer als het beter gaat met de economie.

Hoe kan de overheid de conjuncturele werkloosheid bestrijden?

Hoe kunnen bedrijven de conjuncturele werkloosheid bestrijden?

Loonprijsspiraal

Oorzaken structurele werkloosheid

Structurele werkloosheid ontstaat als de aanbieders van producten blijvende veranderingen doorvoeren, zoals:

• robots en machines inzetten in plaats van mensen
• de productie verplaatsen naar lagelonenlanden
• stoppen met het maken van verouderde producten
• hun bedrijf reorganiseren
• Ook als het aanbod van arbeid niet past bij de vraag naar arbeid:
• werkzoekenden hebben niet de juiste opleiding voor de beschikbare vacatures

Nog meer soorten werkloosheid

• Deze soorten werkloosheid kunnen tegelijkertijd voorkomen met conjuncturele of structurele werkloosheid:
• Frictiewerkloosheid
• Kortdurende werkloosheid omdat je even tijd nodig hebt om een nieuwe baan te vinden.
• 
  
• Seizoenswerkloosheid
• Werkloosheid die ontstaat doordat bepaald werk alleen maar in een deel van het jaar verricht kan worden.
• 
  
• Regionale werkloosheid
• Werkloosheid die in bepaalde gebieden hoger is dan gemiddeld in het land.
• 
  
• 
  

Verborgen werkloosheid

Soms is er sprake van verborgen werkgelegenheid.

Er is dan wel werk te doen, maar dat levert geen banen op in de formele sector.

Werkervaring, vrijwilligerswerk en zwartwerken zijn voorbeelden van verborgen werkgelegenheid.

Werkloosheid verminderen

• Meer werkgelegenheid is nodig om de werkloosheid te laten dalen.
• Om de productie te laten groeien en om meer te kunnen exporteren, moeten bedrijven hun concurrentiepositie verbeteren. Ze moeten dan goedkoper produceren of vernieuwend zijn.

• Ook investeringen leveren werkgelegenheid op.

• Als de koopkracht van consumenten toeneemt, nemen hun bestedingen toe en stijgt de werkgelegenheid.

Loonmatiging

• Overheid en bedrijven hebben liever loonmatiging.
• Dat betekent dat de lonen niet of weinig stijgen.
• Als de lonen stijgen, hebben werknemers meer inkomen en kunnen ze meer besteden. Dat is goed voor de werkgelegenheid.
• Voor de werkgevers betekent loonstijging hogere kosten. Die berekenen ze door in de prijzen van hun producten. Als de prijzen stijgen, verkopen ze minder. Dat is slecht voor de werkgelegenheid.

Aan de slag

Maken 4.4

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken, of 4.3 afmaken

Niet af? Huiswerk!

Tot 5 minuten voor tijd