5.2 sociaal gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

5.2 Sociaal gedrag

Inhoud van de les

1. herhaling

2. uitleg 5.2

• territorium gedrag 
• voortplantingsgedrag 
• groepsgedrag

Uitwendige prikkels

Inwendige prikkels

Geur

licht

Geluid

kou

Warmte

honger

Dorst

Pijn

De rode kleur in de bek van het koekoeksjong is een ... voor de heggenmus om het koekoeksjong te voeren.

1. sleutelprikkel
2. impuls
3. prikkel
4. supranormale prikkel

geluiden

lichaamshouding

kleuren

spergedrag

5.2 Sociaal Gedrag

Omgaan met soortgenoten is Sociaal gedrag. Of het nou gaat om paren, vechten of elkaar voedsel brengen.

Er zijn grofweg 3 soorten sociaal gedrag:

• Territorium gedrag
• Voortplantingsgedrag
• Groepsgedrag

Een hond plast tegen een paaltje. Dit is

1. Terriorium gedrag
2. Groepsgedrag
3. voortplantingsgedrag

Territorium gedrag

• Gedrag met als functie het afbakenen van een gebied (territorium) en het verdedigen ervan tegen binnendringende soortgenoten. 
• Afbakenen met geur of geluid.
• Het territorium moet zo groot zijn dat het de groep kan voeden.

territorium gedrag bij honden
Hoe is dat zichtbaar tijdens het uitlaten?

Afbakenen met geurvlaggen

Territorium verdedigen

Als grenzen onduidelijk zijn, krijg je mogelijk indringers in je territorium. Dat wordt knokken.

territorium gedrag

Aanvalsgedrag: Ter verdediging van eigen territorium

Vluchtgedrag: Vaak vlucht de uitdager, of de verliezer van het gevecht

Dreiggedrag: gedrag dat vaak wordt laten zien bij de grens van een territorium

Overspronggedrag

Gedrag wat eigenlijk niet bij de situatie past.

Voorbeeld: Een hond gaat zich krabben tijdens het dreigen.

linkje

https://youtube.com/shorts/rO2p49W7kfQ?si=SUD4SA5DpENoEuCE

Nee, ik ben geen boomer, de link kon ik niet invoegen.

Voortplantingsgedrag

Voortplantingsgedrag is gedrag dat te maken heeft met voortplanting.Bijvoorbeeld:

• baltsgedrag
• broedzorg
• de paring

Broedzorg

Na de paringsdans (balts) komt

het paren. Na het paren, komen

er jongen. Het uitbroeden van of

grootbrengen van de jongen, heet 

broedzorg.

Wat is broedzorg?

1. Het verzorgen van eieren en jongen
2. Het beschermen van het territorium
3. Het vinden van voedsel
4. Het bouwen van een nest

Het geven van voorverteerd voedsel kun je broedzorg noemen.

1. juist
2. onjuist

Groepsgedrag

Bij groepsdieren is veel sprake van sociaal gedrag. Ze werken vaak samen en hebben een taakverdeling.

Rangorde

Leider(dominant)
Onderdanig

Soms onstaat er ruzie omdat een ander dier graag hoger op wil

Plaatje: welkehond is dominant en welke onderdanig?

Pikorde

Welke kip op de 2e plek in de pikorde?

1. Cootje
2. Froukje
3. Dirkje
4. Eva

Dit is een voorbeeld van

1. dreiggedrag
2. overspronggedrag
3. baltsgedrag
4. sociaal gedrag

aan de slag

maak  5.2