Les 2: Rijkdom in de bodem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

1.4 Rijkdom in de bodem

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Winning van ijzererts dicht aan de oppervlakte in Minas Gerais.

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les:
Weet je welke delfstoffen te vinden zijn in Zuid-Amerika;

Waarom deze delfstoffen hier voorkomen;

Je weet dat er afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan verschillende soorten delfstoffen zijn.

Je begrijpt het verschil in ontstaanswijze tussen ertsen en fossiele brandstoffen.

Je kunt met behulp van kaarten belangrijke vindplaatsen van delfstoffen aangeven.

Benodigde (voor)kennis 

Je weet wat delfstoffen zijn;
Je weet hoe aardolie en aardgas ontstaat;
Je weet het belang van delfstoffen;

Het grote plaatje 

is er

een

verband?

Stollingsgesteente

Sedimentgesteente

Metamorfgesteente

Marmer

Graniet

Zandsteen

Leisteen

Kalksteen

Basalt

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Metamorfgesteente

Delfstoffen

Bauxiet

Het ontstaat onder tropische omstandigheden door chemische verwering van basalt of gneis. Daarbij spoelen goed oplosbare kleideeltjes uit terwijl slecht oplosbare mineralen zoals ijzer- en aluminiumverbindingen achterblijven. 

IJzer

Goud

Koper

Tin

Ertsvorming door:

- stolling van magma

- door verwering en erosie 

Wat zijn delfstoffen?

Delfstoffen = zijn stoffen die we uit de grond halen. 

• Er zijn verschillende soorten delfstoffen:
  

1. Metalen, zoals: aluminium en goud.

2. Fossiele brandstoffen, zoals: steenkool, aardolie en aardgas

3. Diverse grondstoffen, zoals: grind en kalksteen.

Het ontstaan van ertsen en fossiele brandstoffen

Metalen worden gewonnen uit ertsen, bijv. ijzer komt uit ijzererts. 

Die ertsen zijn door het magma uit de aardmantel meegenomen richting het aardoppervlak. Ertsen worden in dagbouw of schachtbouw gewonnen.

Fossiele brandstoffen ontstaan op andere manieren. Steenkool is bijv. ontstaan uit plantenresten. Die komen onder water en worden later bedekt met aarde. Door de druk wordt het eerst veen, dan bruinkool en onder hoge druk en temperatuur steenkool. Dit is het inkolingsproces.

Schachtbouw is in de ondergrond.

Dagbouw is aan het aardoppervlak.

0

Steenkool is ontstaan uit?

1. Lagen zand
2. Plankton
3. Plantenresten
4. Grind

Aardolie en aardgas

weten

we het 

nog?

Uit wat ontstaat aardolie?

1. Dinosauriërs
2. Uit zeewater op diepe plekken
3. anorganische resten
4. plankton, bacteriën en algen

Delfstoffen raken op!

• Veel delfstoffen nodig voor allerlei producten > 

       hoog verbruik delfstoffen

• Voorlopig genoeg delfstoffen
• In de toekomst raken de reserves op (de schaarste delfstoffen zijn: antimoon, goud, zink en molybdeen).

Zelfstandig lezen 

en verwerken

Maak opdracht 1 en 2 

Artikel:

https://www.geografie.nl/sites/geografie.nl/files/Hospers%20-%20Krimpdorpen%20in%20een%20global%20village.pdf

Documentaire:

Quizlet:

link

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

fossiele energiebron

ertsen

ertsvorming

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

De Chuquicamata kopermijn in Chili is samen met de Bingham kopermijn in de V.S. de grootste en diepste ter wereld (1.000 m).

Samenvatting

Quizlet hoofdstuk 1

Examenopdracht bronnen

Antwoorden