Ethiek les 2

• Verpleging en verzorging
• HBO
• Studiejaar 2

Exposure

Als eerst gaan we kijken naar wat moraal is en wat een moreel oordeel is. 

.

Wat is moraal?

Moraal is

Het geheel van normen en waarden dat als belangrijke richtlijn voor het eigen handelen wordt beschouwd. 

Een moreel standpunt bevat redenen en argumenten die voortkomen uit morele waarden en normen.

Overtuigingen die mensen belangrijk vinden om na te streven.

Zijn ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen.

Waarden

Normen

Vanuit welke waarden werk je?

Moreel oordeel

Je oordeel  over hoe mensen met elkaar omgaan. Je spreekt in een moreel oordeel uit wat je behoorlijk vindt van jezelf en van anderen. Je geeft aan hoe je verwacht dat die ander met jou om zou moeten gaan.

Het morele oordeel: verstandige reflectie of het juiste gevoel?

Waarom oordelen mensen?

Waarom oordelen we zo snel?

Gevoel en Verstand

Als ik zeg dat stelen moreel verwerpelijk is

Dan voel ik dit maar het is ook mijn overtuigingen.

Maar wat als degene het financieel heel slecht heeft?

We streven naar morele oordelen die kloppen, maar hoe en wanneer weten we wanneer we het bij

het rechte eind hebben?

Ethiek gaat het om hoe we tot een antwoord komen op vragen als:

•  Wat moeten we doen? 
• Hoe dienen we te handelen? 
• Welke houding moeten we
  

aannemen? 

• Welke emoties zijn gepast? 
• Waar kunnen we iemand verantwoordelijk voor houden?

 Dilemma is:

• Een situatie met een of/of karakter (ingrijpen of niet ingrijpen);

• Aan beide mogelijkheden zitten negatieve consequenties, beide mogelijkheden lijken niet goed;
  

• Het geheel heeft een dwingend karakter; je moet een keuze maken, of het een, of het ander; niets doen is ook een keuze.

Wat zou jij doen?

Er zijn meerdere cliënten die tegelijk jouw hulp nodig hebben en je staat er alleen voor. Aan wie geef je de voorrang en waarom?  

Hoe maak je een afgewogen keuze? 

Deze vier stappen helpen je op weg: 

• Verkennen: wat is er aan de hand? Welke handelingsopties zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen? 
• Onderzoeken: wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) zijn hier in het spel? 

• Afwegen: weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg voor de cliënt van jouw handeling of het nalaten daarvan?
• Besluiten: zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het oog op goede zorg.

.

‘Als jij in iemand anders’ schoenen zou kunnen staan,

zien wat zij zien,

horen wat zij horen,

voelen wat zij voelen,

zou je hen dan anders behandelen?’

Ethiek en morele sensitiviteit

Ethiek en moraal

* Moraal zijn waarden en normen die richting geven aan jou doen en laten, ze sturen de keuzes die je maakt.

* Ethiek is daarover nadenken. Het is nadenken over de vraag of jou handelen leidt tot goede zorg. Dat kan echt over alles gaan: van grote levensvragen tot kleine, dagelijkse keuzes.

Relatie met het recht

* Recht kan gezien worden als gestolde ethiek.

* Vanuit discussies over een ethisch onderwerp, zoals euthanasie of abortus, kan uiteindelijk recht ontstaan ->  euthanasiewet en abortuswet.

* Veel morele waarden zijn zo belangrijk dat ze in wetten zijn vastgelegd.

* Zo is het recht op lichamelijke integriteit vastgelegd in de grondwet en staat het recht op behandeling in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO).

Recht

* Het recht is dus het geheel van waarden en normen over een bepaald onderwerp, waar we als samenleving consensus over hebben.

* Vervolgens kan dat recht ook weer bekritiseerd worden in maatschappelijke en ethische discussies, waardoor het uiteindelijk weer kan worden aangepast.

Morele basisprincipes in de zorg

* Respect voor autonomie: de wens van de patiënt zo veel mogelijk respecteren.

* Niet schaden: mensen geen schade toebrengen.

* Weldoen: zo veel mogelijk het welzijn van mensen bevorderen, inclusief hun leven beschermen.

* Rechtvaardigheid: de ene persoon niet anders (minder of beter) behandelen dan de andere persoon met dezelfde behoefte. 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.