paragraaf 5.1 deel 2 - Het leenstelsel

• Geschiedenis
• Middelbare school

Leenheren en leenmannen

paragraaf 5.1

Aan het einde van deze les:

... Kun je uitleggen hoe Karel de Grote zijn Rijk bestuurde.

... Weet je hoe het feodalisme/leenstelsel in elkaar zit.

... Ken je de betekenis van de begrippen: leenheer, leenman, vazal, feodalisme/ leenstelsel

Moeilijk te besturen door:

• slechte wegen
• weinig mensen konden lezen en schrijven

Hoe kon Karel toch zijn rijk besturen?

Hoe bestuurde hij het rijk?

• Karel reist veel om belasting op te halen  
•  Geen geld – belasting in natura 

> deel van de oogst 

• Laat hertogen en graven hem helpen 

Hertogen en graven

• Edelen 
• Bisschoppen
• Abten
  

Persoonlijke eed van trouw: 'met raad en daad bij staan'

De eed

“ Ik, (naam) de Dappere, zweer trouw aan mijn heer, koning Karel en beloof hem bij te staan met raad en daad. Dat beloof ik”

Edelman was nu leenmanof vazal.

Karel de leenheer

Leenman

Kreeg gebied: hertogdom, graafschap of klooster in leen

>landgoed en alle boeren die erop woonden

• Dit gebied moest hij besturen  
• Ook helpen met oorlog voeren 
• Rechstpreken en zorgen voor orde en veiligheid

Leenheer

• Geeft een stuk land te leen aan de leenman 
  
• Moet zijn leenmannen beschermen 
  

Leenman

• Moet het stuk land besturen en trouw zijn aan de leenheer 
  
• Moet de vorst helpen als er een leger nodig is 
  
• Ze hebben elkaar dus nodig!

Leenstelsel of Feodalisme

manier van besturen

Bekijk het filmpje en beantwoord daarna de vragen.

Hoe wordt het systeem genoemd waarbij een leenheer grond in leen geeft aan zijn leenmannen?

1. Feodalisme
2. Hofstelsel
3. Leenstelsel

Waarom bedacht Karel de Grote het leenstelsel?

1. Karel wilde de graven en hertogen land lenen, zodat ze niet in opstand zouden komen tegen hem.
2. Karel kon het rijk niet alleen besturen, want het rijk was veel te groot.
3. Karel kon het rijk niet alleen besturen, want hij had te weinig ervaring
4. De graven en hertogen dwongen Karel land uit te lenen.

Hoe betaalde de koning de krijgsmannen die voor hem vochten?

1. Met een leen: een stuk grond waarvan zij de opbrengst mochten hebben.
2. Met een opleiding tot ridder en een wapenrusting.

Wat zijn vazallen?

1. Huursoldaten die vechten voor geld
2. Ridders die een stuk land besturen
3. Ander woord voor leenmannen
4. Trouwe onderdanen van de koning

Wat was het voordeel voor een leenheer om zijn krijgsheren een stuk land in leen te geven?

1. Door een stuk land in leen te geven, kon hij rekenen op steun van zijn leenmannen. grond toe.
2. Door een stuk land in leen te geven, nam de opbrengst van de grond toe.

Waar of niet waar?
Een leenman was een leenheer voor de achterleenmannen.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
Een achterleenman was een leenheer voor de achter-achterleenmannen.

1. Waar
2. Niet waar

"Ik heb mij onder deze voorwaarden onder uw bescherming geplaatst: u geeft mij een stuk grond dat ik namens u mag besturen. Ik van mijn kant moet u, zolang ik leef en zoals het bij een vrij man hoort, met krijgsdienst dienen en gehoorzamen. "Wie legde deze eed af?

1. Een leenheer
2. Een geestelijke
3. Een horige
4. Een vazal

Een leenman splitste vaak zijn land weer in kleinere stukken land in leen aan lagere edelen.

1. Goed
2. Fout

De leenheer beloofde de leenman met raad en daad bij te staan.

1. Goed
2. Fout

Graven en hertogen zijn voor Karel de Grote leenmannen

1. Goed
2. Fout

Wat is een goed voorbeeld
van een leenstelsel?

1. De koning bestuurt zijn land helemaal in zijn eentje.
2. De koning heeft ministers die hem advies geven over het bestuur van zijn land.
3. De koning heeft niets te zeggen over het bestuur van zijn land.
4. De koning heeft zijn land in twintig stukken verdeeld. Ieder stuk wordt bestuurd door een vriend van hem.

Wie hielpen Karel de Grote bij zijn bestuur?

1. Adel, Geestelijken, Boeren
2. Boeren en Geestelijken
3. Adel en geestelijken
4. Boeren en Burgers

Het rijk valt uiteen 

Rijk: Na Karel zijn dood opgedeeld

• Invallen andere groepen> Noormannen 
• Bevolking zoekt nieuwe leiders om hen te beschermen 
• Hertogen en graven gingen hun gebieden als hun eigendom   beschouwen > eigenlijk leen