Het ijzeren gordijn gaat open

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat komt Gorbatsjov tijdens de 40-jarige verjaardag van de DDR doen?

1. de DDR helpen
2. de BRD helpen
3. de DDR waarschuwen
4. de BRD waarschuwen

Oorzaken

 

• De ideeën van Gorbatsjov (glasnost, perestrojka)...
  

• ...botsen met de oude, vastgeroeste, ideeën van de Oosteuropese leiders...
  

• ...maar zijn wél populair bij het volk van die landen!
  

Inval van Afghanistan door de Sovjet-Unie, 

december 1979

Einde van de detente

De Cuba Crisis en detente 

Leerdoelen

-Je moet weten wat de cubacrisis is

-Je moet kunnen uitleggen hoe de cubacrisis heeft geleid tot ontspanning en ontwapening in de Koude Oorlog

-Je moet een spotprent over de cubacrisis kunnen lezen

- je moet kunnen uitleggen met voorbeelden wat detente is

Wanneer was de Cubacrisis?

1. 1960
2. 1961
3. 1962
4. 1963

Welke twee leiders waren er aan de macht tijdens de Cubacrisis?

1. Kennedy en Stalin
2. Kennedy en Chroetsjov
3. Reagan en Chroetsjov
4. Reagan en Gorbatsjov

Welke uitspraak over de Cubacrisis is juist?
De Cubacrisis is

1. de aanleiding voor de communistische revolutie op Cuba.
2. de oorzaak van het invoeren van hervormingen in communistisch Cuba.
3. de reden voor militaire steun van de Verenigde Staten aan Cuba.
4. het gevolg van het plaatsen van raketinstallaties op Cuba.

De Cubacrisis

• In 1962 werd met opnames vanuit de lucht geconstateerd dat er kernraketten op Cuba geplaatst waren
  
  
• Op Cuba was een communistische regering aan de macht gekomen
  
  
• De Amerikanen eisten dat de Russen de kernwapens daar weg zou halen, maar ze weigerden

De reden dat de Amerikanen zich zo zorgen maakten om de kernrakketen op Cuba was dat het voor hen zo dicht bij huis was

waarom gaat het hier om een Westerse visie op de Cubacrisis?

Waarom wordt er na de Cubacrisis een begin gemaakt met besprekingen over ontwapening?

Detente

[de·ten·te (de; v) politieke ontspanning]

Ontspanning in de jaren '70 tussen de Verenigde Staten 

en de communistische wereld

Voorbeelden

• Bezoek van Nixon aan China en de Sovjet-Unie (1972)
  

• Bezoek van Sovjet-leider Breznjev aan de Verenigde Staten (1973)
  

• Serie verdragen over beperking (atoom)wapens: SALT I en SALT II 
  

Waarom ontspanning?

• Betere communicatie sinds de Cuba Crisis (Hotline)

• De wereld was inmiddels wel gewend aan de Koude Oorlog
  

• De dominotheorie bleek niet waar te zijn

• Economisch en politiek begon de Sovjet-Unie vast te lopen (stagnatie)

Leg de spotprent uit

De Koude Oorlog ontdooit

De tweede helft van de jaren '80

Ontmoeting in de ruimte, juli 1975

De ruimterace was inmiddels, met het brengen van de eerste mens op de man, gewonnen door de Verenigde Staten

Van ontspanning naar grote spanning

De eerste helft van de jaren '80

Wat is er aan de hand?

• Wederzijdse boycot van de Olympische Spelen (Moskou 1980, Los Angeles 1984)

• Nieuwe president in de Verenigde Staten, Ronald Reagan, is agressief richting de Sovjet-Unie en spreekt over The Evil Empire en de Sovjet-Unie moet naar de schroothoop der geschiedenis
  

• Sovjet-Unie schiet een passagiersvliegtuig van Zuid-Korea uit de lucht (269 doden)

Wat is er aan de hand?

• Star Wars, SDI (Strategic Defense Initiative), een ruimteschild tegen raketten uit de Sovjet-Unie

• Spierballen laten zien: plaatsing van nóg meer kruisraketten in Europa en opzichtige militaire oefeningen (Able Archer, 1983)

Vergeet dit ook niet: de VS wilden de SU militair en economisch kapot maken door hen te dwingen nieuwe wapens te plaatsen.

Star Wars

Technisch haalbaar, financieel volstrekt onhaalbaar

Leerdoelen

- je leert wat glasnost en perestrojka inhouden

-je leert hoe het kwam dat de Sovjet Unie viel

-je leert hoe het kwam dat de Berlijnse muur viel

Mikhail Gorbatsjov

• Glasnost: openheid
  

• Perestrojka: economische hervormingen
  

• Bezuinigen op militaire activiteiten: minder wapens, minder soldaten. 

• Dus ook minder Sovjet-soldaten buiten de Sovjet-Unie
  

• Vergeet dit ook niet: wat betreft Gorbatsjov is de wapenwedloop voorbij. De Sovjet-Unie doet in ieder geval niet meer mee.
  

Gevolgen

• Gorbatsjov wil een betere relatie hebben met de Westerse landen

• Verschillende, belangrijke ontmoetingen tussen Reagan en de Gorbatsjov

• Eenzijdige ontwapening van de Sovjet-Unie
  

• Terugtrekking van de Sovjet-troepen uit Afghanistan
  

• Vergeet dit ook niet: Gorbatsjov wil graag dat zijn ideeën ook in andere communistische landen van Oost-Europa worden ingevoerd. Deze landen willen, kunnen en durven dit niet.
  

Video

Toespraak van Reagan in West-Berlijn, juni 1987

Revolutiejaar 1989

De val van het communisme in Oost-Europa

Hongarije zet de grens 

met Oostenrijk open

mei 1989

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten 

via Hongarije naar het westen.

Deze Oost-Europese leider begrijpt wél de ideeën van Glasnost en Perestrojka: hij wil zijn volk meer vrijheid geven.

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

Wat is er aan de hand?

• Bevolking van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland wil meer vrijheid en openzetten van de grens

• ... maar de Oost-Duitse regering wil dit absoluut niet!
  

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn
  

• Ook tijdens het 40e verjaardagsfeest van de DDR, in oktober 1989

Op welke dag werd Duitsland herenigd?

1. 1 oktober
2. 2 oktober
3. 3 oktober
4. 4 oktober

Wie was de leider van de DDR toen de muur viel?

1. Gorbatsjov
2. Honecker
3. Brandt
4. Reagon

Tussen welke twee landen ontstond een gat in het ijzeren gordijn in 1989?

1. Oostenrijk- Zwitserland
2. Oostenrijk- Hongarije
3. Polen-Duitsland
4. DDR-BRD

Elke avond zijn er demonstraties in Berlijn

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, 

terwijl de wereldpers kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

Eind goed, 

al goed?

Nee, in sommige delen van het voormalige Oost-blok ontstaan grote en kleine problemen

• Economische achterstand 'Oost-Duitsers' t.o.v. 'West-Duitsers'

• Sommigen, niet alleen Oost-Duitsers, moesten wennen aan het kapitalisme (ongeveer 65% vond het communisme beter)
  

• Joegoslavische Burgeroorlogen (1991-2001)