B7 Verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Les 3.7 Verwantschap

Wat gaan we doen?

Uitleg basisstof 7 (10 minuten) 

Verwerking basisstof 7 (10 minuten) 

5 minuten bespreken + Quiz

Leerdoelen

•  Je kunt toelichten wat fossielen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie

• Je kunt toelichten dat overeenkomsten in de bouw van organen, de bouw van cellen en die samenstelling van stoffen in cellen duiden op verwantschap

Fossielen

• Versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten

• Uit gevonden fossielen blijkt dat in de loop van de evolutie soorten zijn ontstaan, veranderd en of verdwenen
  

Versteende afdruk

Versteend organisme

Verwantschap

•  Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap

Zoeken naar verwantschap door te kijken naar overeenkomst in:

• de bouw van organen
• processen in cellen 
• samenstelling van stoffen in cellen

Overeenkomst bouw organen

Overeenkomsten in functie

Rudimentaire organen

• Resten van een orgaan waar de voorouder veel aan had.

• De functie van het orgaan langzaam verdween .

• Het orgaan verdween ook langzaam.

Rudimentaire organen

Overeenkomsten in cellen

In cellen vinden processen plaats zoals :

• celdeling 
• verbranding

Bij bijna alle organismen verlopen deze processen op dezelfde manier. Ook deze overeenkomst is een bewijs voor verwantschap.

Stoffen in cellen

• DNA 
• eiwitten 

Hoe meer deze stoffen bij twee soorten organismen overeenkomen, des te korter is het geleden dat hun gemeenschappelijke voorouder leefde.

Evolutionaire stamboom

Door al het DNA van organismen te vergelijken kan een stamboom van de verwantschap worden opgesteld. 

Dat noem je een evolutionaire stamboom.

Hoe korter geleden een gemeenschappelijke voorouder, hoe meer verwant de organismen.

Doelen en doen

•  Je kunt toelichten wat fossielen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie.
• Je kunt toelichten dat overeenkomsten in de bouw van organen, de bouw van cellen en die samenstelling van stoffen in cellen duiden op verwantschap.

3.7   Verwantschap

Opdracht 2, 3, 4 en 8

Opdracht 4 bespreken we na 10 minuten

Zijn alle soorten waarvan fossielen worden gevonden uitgestorven?

1. Ja
2. Nee

Wat is geen rudimentair orgaan?

1. Het heupbeen bij een walvis
2. De blinde darm bij de mens
3. Het staartbotje bij een kat
4. Het staartbeen bij de mens

Een verwantschapsschema

In de afbeelding is in een verwantschapsschema de afstamming van een aantal soorten weergegeven.

Welke soort is eerder ontstaan, soort 3 of soort 7?

1. soort 3
2. soort 7

Bij welke overeenkomsten in bouw of functie van organen hebben soorten dezelfde gemeenschappelijke voorouder?
(Bijvoorbeeld vleugel)

1. Verschillende functie Dezelfde bouw
2. Dezelfde functie Verschillende bouw