V4 - Argumenteren les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Argumenteren - argumentatieschema's en drogredenen

vwo leerjaar 4

Theorie

Argumentatieschema's

Argumentatieschema's

Het geheel van standpunt en argument(en) = de argumentatie. 

Een argumentatieschema geeft het verband aan tussen een standpunt en een argument. Er zijn zes verschillende argumentatieschema’s.

Argumentatie op basis van...

1. Autoriteit
2. Kenmerk of eigenschap
   
3. Oorzaak en gevolg 
4. Vergelijking
5. Voorbeelden 
6. Voor- en nadelen

Autoriteit

= de argumentatie is gebaseerd op iemand of iets met gezag of status.

• Je mag niet door rood rijden, want dat staat in de wet.
• Je moet minimaal twee keer per dag je tanden poetsen want dat zegt de tandarts.

Kenmerk of eigenschap

= een kenmerk/eigenschap van een bepaalde groep wordt uitgelicht.

• Dat is een goede zanger, want hij zingt altijd zuiver.
• Die leraar Engels is een goede docent, want hij geeft heldere uitleg en spreekt op een rustige toon.

Oorzaak en gevolg

= een feit of een gebeurtenis zal leiden tot een ander feit of een andere gebeurtenis.

• De overstap van mavo naar havo is best moeilijk (gevolg, standpunt). Voor het vak Nederlands is er op de havo namelijk veel theorie die op de mavo niet of nauwelijks wordt behandeld, bijvoorbeeld argumentatie (oorzaak, argument).

Vergelijking

= er wordt een vergelijking gemaakt en een overeenkomst geconstateerd. Omdat iets in het ene geval zo is, zal het bij het andere ook zo zijn.

• Minder toetsen is beter voor de onderwijsresultaten. Kijk maar eens naar Finland. De resultaten zijn daar uitstekend en toetsen voor cijfers gebeurt daar nauwelijks.

Voorbeeld

= het standpunt wordt ondersteund met argumenten die voorbeeld zijn.

• Johan Cruijff was een pionier op voetbalgebied, een revolutionair en een rolmodel voor andere voetballers (argumenten). Het mag duidelijk zijn: Johan Cruijff is een van de grootste voetballers ooit (standpunt).

Voor- en nadelen

= er is sprake van een afweging: de voordelen worden vergeleken met de nadelen, waarna een oordeel volgt.

• Er moet meer worden gesport. Wekelijks sporten zorgt ervoor dat je je goed voelt. Uit onderzoek blijkt dat ook je concentratie en leerprestaties door sporten verbeteren (argumenten, voordelen). Aan de andere kant kan sporten blessures en zelfs botbreuken opleveren, waardoor je veel moet rusten en lessen zult missen (argumenten, nadeel).

Voor- en nadelen (2)

Let op: de argumentatie kan ook alleen voordelen of alleen nadelen bevatten.

• argumentatie op basis van voordelen
• argumentatie op basis van nadelen

Welk argumentatieschema wordt gebruikt in de volgende argumentatie?

Hoe kun je nou denken dat je een goed cijfer gaat halen? Je bent gisteren pas begonnen met leren.

1. Autoriteit
2. Oorzaak-gevolg
3. Voordelen-nadelen
4. Voorbeeld

Natuurlijk is hij tegen de bio-industrie: hij is vegetariër.

1. Voordelen-nadelen
2. Vergelijking
3. Kenmerk-eigenschap
4. Oorzaak-gevolg

Volgens Johan Cruijff moest Ajax meer investeren in jonge voetballers. Daarom is de jeugdopleiding van de club grondig aangepakt.

1. Voordelen-nadelen
2. Kenmerk of eigenschap
3. Vergelijking
4. Autoriteit

Waarom moet ik een briefje halen? Isabelle was vorige les ook te laat en zij hoefde geen briefje te halen.

1. Oorzaak-gevolg
2. Vergelijking
3. Voorbeeld
4. Autoriteit

Mensen zouden wat meer met de fiets naar hun werk moeten gaan, want dat is goed voor het milieu en het is goed voor hun conditie.

1. oorzaak en gevolg
2. voor- en/of nadelen
3. autoriteit
4. voorbeeld

Maak nu de opdracht op het bord...

Dus...

Drogredenen

Onjuiste argumenten

• In veel argumentaties worden weleens fouten gemaakt (bedoeld en onbedoeld) = drogredenen.
• Als je drogredenen leert herkennen, maak je zelf minder fouten in je argumentatie en zie je eerder de zwakke punten in andermans argumentatie.
• Twee groepen: overtreden van een argumentatieschema en overtreden van een discussieregel.

Overtreden van een argumentatieschema

onjuist beroep op...

• het oorzaak-gevolgschema
• het kenmerk- of eigenschapsschema
• het voor- en nadelenschema: overdrijven van voor- of nadelen
• het voor- en nadelenschema: vals dilemma
• het voorbeeldschema: overhaaste generalisatie
• het vergelijkingsschema: verkeerde vergelijking
• het autoriteitsschema 

Overtreden van een argumentatieschema

• Onjuist beroep op traditie
• Drogreden van het hellend vlak

Overtreden van een discussieregel

• persoonlijke aanval
• ontduiken van de bewijslast
• vertekenen van het standpunt
• bespelen van het publiek
• cirkelredenering