Systemen les 1: Uit welke systemen bestaat een maatschappij?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Verwachting: JdW-klimwijzer

Startklaar

       

      Telefoon in het zakkie 

      Laptop dicht op tafel 
       Map en pen op tafel

       

      

Individuals & Societies

Waar gaat dit vak over?

Welke docenten geven dit vak?

Unit 1: Verandering in systemen

Learner Profile: Communicator

ATL: communication skills & organization skills

Related concepts: cause and effect

Key concept: systems

Changes in human and natural resources lead to shifts in systems 

Global context: natural and human resources

Vak: I&S
Onderwerp: Les 1: Systemen en onze maatschappij

Maak aantekeningen Cornell-methode

Systeem

Manier waarop iets is georganiseerd. 

Vaak bestaat een systeem uit meerdere onderdelen. 

Voorbeeld: schoolsysteem

Basisschool
Middelbare school

MBO / HBO / WO

Schrijf hier eventueel de vertaling van het woord op in je moedertaal

Jager-verzamelaars samenleving

• Nomaden = mensen zonder vaste woonplaats
  
• Autarkisch (zelfvoorzienend) 
• Leven in grotten/eenvoudige tenten/hutten
• Weinig bezit
  
• Kleine groepen: 20-50 personen en geen sociale verschillen (egalitair) 
• Mogelijke vorm van religie (hiernamaals)
  
• 
  

Landbouw/agrarische samenleving

• Sedentaire leefwijze = vaste verblijfplek
• Autarkisch (zelfvoorzienend)
  
• Stevige huizen
  
• Bezit verzamelen
  
• ‘Grote’ groepen met sociale verschillen (Hiërarchie: aanzien- en machtsverschillen)
• Vorm van religie (leven na de dood)

Landbouw = Veeteelt

Dieren 'domesticeren'

+ Akkerbouw

Plantjes verbouwen op een akker

Uruk: de eerste stad ter wereld

Mesopotamië

Betekent "tussen rivieren"

Gebied in het Nabije Oosten met verfijnde cultuur in vergelijking met Europa (jagers en boeren).

Irrigatielandbouw

Weinig regen, door kunstmatig systeem werd voldoende water aangevoerd ten behoeve van de akkerbouw.

Dat leidde tot goede oogsten.

Complexe samenleving

Steden werden bestuurd door koningen (macht ontvangen door goden). Koningen als goddelijke bestuurders.

Centrum van de stad: tempels

Priesters als belangrijke bevolkingsgroep van de stad.

Handelaren en ambachtslieden (iemand die een vak uitoefent waarbij hij zijn handen moet gebruiken)

Groeiende bevolking

Mensen bleven langer leven en kregen meer kinderen.

Grote plaatsen trokken ook migranten aan.

Uruk: Rond 3400 v. Chr. met 40.000 inwoners.

Uruk groeide uit tot de eerste stad ter wereld!

Een nieuw wereldrijk

De steden in Mesopotamië probeerden hun macht te vergroten door veroveringen (expansie). Grote machtsgebieden ontstonden.

Veel steden in Mesopotamie vielen onder het gezag van één hoofdstad. (bijvoorbeeld Assur, Babylon)

Onder de stad Nineveh ontstond het eerste wereldrijk - het Assyrische rijk.

Deze prent hoort bij:

1. Jagers & verzamelaars
2. Agrarische samenleving
3. agrarisch-urbane samenleving
4. Industriële samenleving

Het spijkerschrift

Het eerste schriftsysteem

Rond 3300 v. Chr. ontstaan en rond 3000 jaar gebruikt (in variaties).

Voorlopers: telstenen (boekhouding)

Eerst: tekens voor verschillende woorden, die met een rieten griffel op tabletten ingedrukt werden.

Verandering van de tekens over eeuwen leden tot symbolen, lettergroepen en letters.

Soemerische spijkerschrift

In de eerste stedelijke gemeenschappen werd het spijkerschrift ontwikkeld dat op kleitabletten werd geschreven. Verreweg het grootste deel van deze kleitabletten bevatte administratieve aantekeningen.

1p 2 Geef hiervoor een verklaring.