3.2 Van multicultureel naar groeiende verdeeldheid deel 1 blz. 78 t/m 81

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC - Nederland 1948 - 2008

HC - Nederland 1948 - 2008

Tijd van televisie en computers, vanaf 1950

HC - Nederland 1948 - 2008

45. de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de

daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog;

46. De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.

47. de eenwording van Europa 

48. de toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot

ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

49. De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.

Kenmerkende aspecten bij deze historische context

Tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Waar gaat dit thema over?

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

3.1 De welvaart neemt toe in Nederland

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948 tot 1978?

3.2 Van multicultureel naar groeiende verdeeldheid

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1978 tot 2008?

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

3.2 Van multicultureel naar groeiende verdeeldheid

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1978 tot 2008?

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Bezuinigingspolitiek ten tijde van crisis

Op de oliecrisis van de jaren '70 volgen economisch zwaardere tijden.

• Oplopende staatsschuld - gevolg van stimuleren economie (tegengaan werkloosheid)
• werkloosheid blijft ook in jaren '80 hoog (ongeveer 10% beroepsbevolking)
• huizenmarkt ingestort
• hoge inflatie en rente 

Om het tekort op de rijksbegroting tegen te gaan moest er bezuinigd worden door de regering.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Bezuinigingspolitiek ten tijde van crisis

Bezuinigingen vinden plaats onder premier Ruud Lubbers van het CDA  (1982-1994)

Kabinet Lubbers I en II - CDA en VVD

Neoliberaal beleid - poging tot terugdringen invloed overheid.

Verzorgingsstaat te duur - hier werd nu op bezuinigd; lagere uitkeringen en salarissen ambtenaren.

Privatisering - trein en busmaatschappijen werden zelfstandig en dienden voortaan te concurreren met andere maatschappijen.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Bezuinigingspolitiek ten tijde van crisis

Omdat het slecht ging met de economie eisten veel werknemers hogere lonen, die werkgevers om dezelfde reden niet konden of wilden betalen.

Akkoord van Wassenaar - afspraak tussen werknemers en werkgevers. Beperkte loonsverhoging (loonmatiging) in ruil voor minder uren werken (arbeidstijdverkorting).

Akkoord van Wassenaar wordt gezien als ontstaan poldermodel (consensusmodel)

Poldermodel - afspraken tussen werkgevers, werknemers en overheid. Alle krijgen beetje hun zin, iedereen beetje blij en dus rust.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Vragen

3.30. Hoe probeerde Nederland in de jaren 70 de terugvallende economie te stimuleren?

• Door meer banen te creëren en zo de werkloosheid terug te dringen.

3.31. Wat had dat voor effect?

• De staatsschuld was enorm opgelopen.

3.32. Waarom voerden de kabinetten van Lubbers een liberaal beleid?

• Om de invloed van de overheid en de dure verzorgingsstaat in te perken.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Nederland wil meer Europese samenwerking

De bezuinigingsmaatregelen van Lubbers I en II hadden nut: eind jaren 80 economisch herstel.

Mede dankzij groeiende export - tijdens de jaren 80 voor het eerst handelsoverschot (meer export dan import)

Nederland exportland - mede mogelijk gemaakt door Europese samenwerking (EGKS, EG, EU) die handelsbelemmeringen wegnam.

Ook vanwege de toenemende globalisering en de daaruit voortkomende verdragen met VS en China werd exporteren makkelijker.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Nederland wil meer Europese samenwerking

Kijkend naar onze economie is het niet verrassend dat Nederland voorstander was van verdere Europese eenwording.

Mede dankzij Nederlandse lobby nog meer Europese integratie.

Verdrag van Schengen - vrij verkeer van personen tussen landen die het akkoord ondertekenen.

Verdrag van Maastricht - oprichting Europese Economische en Monetaire Unie (EMU) met één gemeenschappelijke munt (de Euro). En oprichting Europese Unie.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Nederland wil meer Europese samenwerking

Mede door de intensievere samenwerking bleef de economie van de EU-landen groeien in de jaren 1990 en 2000. Hierdoor nam de welvaart toe.

Door het succes van de EU wilden ook andere landen zich aansluiten. 

Voordelen

- grotere interne markt

- veiligheid

- welvaart 

nadelen

- grote economische verschillen regio's zorgden voor veel arbeidsmigranten van oost naar west.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Nederland wil meer Europese samenwerking

Door de komst van arbeidsmigranten afkomstig uit Oost-Europa voelden sommige mensen zich bedreigd. Aan de voordelen van de EU werd en wordt steeds meer getwijfeld. 

Nationalistische partijen, zoals de PVV in Nederland, spelen in op deze angstgevoelens en twijfels over de voordelen van de EU.

Ook tussen de EU landen kwamen en komen de verhoudingen steeds vaker onder druk te staan. Toen in 2007 Griekenland failliet dreigde te gaan, liepen de spanningen hoog op.

Ondanks de jarenlange samenwerking, blijven de relaties wankel.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Vragen

3.35. Waardoor trok de Nederlandse economie weer aan in de jaren 80? Geef twee redenen.

1. De bezuinigingspolitiek van Lubbers I en II bleek effectief;
   
2. Door meer te exporteren.

3.38. Leg uit waarom Nederland de Europese eenwording nog verder vooruit wilde helpen in de jaren 90.

• Nederland had tot die tijd veel baat gehad bij een sterk Europa, juist vanwege zijn exportpositie.

3.40. Beschrijf de tegenstelling die toenam onder Europese burgers vanaf de jaren 2000.

• Sommigen werden anti-Europees en meer nationalistisch, terwijl anderen pro-Europees bleven.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Nederland tolerant

In de jaren na de oorlog waren met name sociaaldemocratische en christelijke regeringspartijen aan de macht geweest.

Voornamelijke doelstelling - opbouw welvaarstaat en gemeenschapsgevoel

Langzaam verschuift focus van gemeenschap naar individu, oorzaken; 

• ontzuiling - steeds meer mensen gaan hun eigen weg
• individualisme - eigen weg leidt tot eigen smaak en stijl
• zelfredzaamheid - meer liberaal beleid, dat meer vraagt van de burger zelf (negatieve vrijheid, kleine overheid)

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Nederland tolerant

Wetgeving verandert mee met deze maatschappelijke, liberale ontwikkelingen.

voorbeelden:

gedoogbeleid softdrugs - softdrugs als cannabis niet legaal, maar bezit persoonlijk gebruik wordt niet bestraft

Algemene wet gelijke behandeling; AWGB (1994) - liberaal idee dat mensen zo veel mogelijk persoonlijke vrijheid moeten hebben, maar elkaars vrijheid niet mogen belemmeren (JS MILL)

Nederland koploper burgerrechten, zoals:

• Homohuwelijk (2001)
• Euthanasiewetgeving (2002)

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Nederland tolerant

In de ogen van veel mensen is Nederland een vrij, vooruitstrevend en tolerant land, waar iedereen welkom is en alles mag en kan.

Andere landen niet altijd positief beeld over Nederland; kritiek op drugsbeleid, homohuwelijk en euthanasiewetgeving. (kritiek vooral uit godsdienstig, conservatieve hoek)

Maar hoe zit het met onszelf? Hoe tolerant en vooruitstrevend is Nederland nog?

Drugs wordt harder aangepakt en is nog altijd illegaal (in steeds meer landen legaal)

Vluchtelingen minder welkom, ook de politiek vluchtelingen!

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Vragen

3.42. Verklaar de titel van deze pagina: ‘Nederland tolerant’.

• Vanwege de liberale ontwikkelingen in de Nederlandse maatschappij, is Nederland een vrij en progressief land geworden m.b.t. omstreden onderwerpen, zoals het homohuwelijk en het drugsbeleid.

3.43. Waarom verschoof de focus van de gemeenschap naar de individuele burger? Geef drie redenen.

1. Door de ontzuiling;
   
2. Door een groeiende invloed van de consumptiemaatschappij;
   
3. Door het liberale beleid dat zelfredzaamheid hoog in het vaandel had

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Nederland in de Koude Oorlog

Vanwege de progressieve en tolerante koers was Nederland uitgegroeid tot gidsland (een voorbeeldland voor anderen)

En omdat Nederland een aanzienlijke rol had gespeeld in de Europese eenwording, was het internationaal gezien een speler van formaat. 

Bij grote beslissingen op wereldformaat zat en zit Nederland vaak aan tafel.

Ook in de Koude Oorlog speelt Nederland een rol als lid van de NAVO. De burgers weten dat en laten hun mening geregeld horen, zoals in 1983 (zie hiernaast)

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Nederland in de Koude Oorlog

Na de Koude Oorlog verdween een groot internationaal spanningsveld.

Andere rol NAVO - nu meer gericht op bestrijden terrorisme.

Maar niet alleen de rol van de NAVO veranderde, ook die van Nederland op internationaal vlak.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Vragen

3.46. Waarom werd Nederland tot de jaren 80 gezien als gidsland?

• Vanwege zijn progressief-liberale beleid.

3.49. Hoe veranderde de rol van de NAVO na de Koude Oorlog?

• De focus verschoof van het vormen van een front tegen de SU naar het bestrijden van terrorisme wereldwijd

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Huiswerk

maken opdracht 3.30 t/m 3.49