Examentraining HC1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Examentraining HC1

Het Britse Rijk

1585 - 1900

Hoofdvragen

1.1 Op welke manier ontwikkelde zich de Engelse koloniën in de Amerika’s (1585 – 1833)?

1.2 Waardoor werd India in de 19e eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse rijk (1765 – 1885)?

1.3 Welke rol speelden de koloniën in sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750 – 1900)?

Begin

1497: John Cabot

1585:kolonie Roanoke

Pas in 1607 eerste permanente kolonie in Virginia

Engelse Puriteinen vinden Reformatie niet ver genoeg gaan: verlaten Engeland

1620: Pilgrim Fathers arriveren met Mayflower in Massachusetts

Mayflower Compact

Kolonies

Vanaf 1660 sterke groei kolonies

Uiteindelijk dertien

Noord: vestigingskolonies

Zuid: plantagekolonies

Kolonisatie desastreus voor lokale bevolking

Na initiële goede contacten verdreven van hun gronden

Enorme sterfte maakt verdere kolonisatie mogelijk

Slaven

Caribisch gebied ook gekoloniseerd

Barbados en Jamaica produceren suiker

Afrikaanse slaafgemaakten werken op de plantages

Factorijen op de Westkust van Afrika

Royal African Company heeft monopolie op slavenhandel in Atlantische Driehoekshandel

Kolonies

18de eeuw: verspreiding Verlichting

Ideeën van John Locke en Rousseau invloedrijk:

- Sociaal contract

- Volkssoevereiniteit

Oorlog met Frankrijk leidt tot irritatie kolonisten: betalen en sterven

Daarnaast: Proclamation Line: verbod op verdere uitbreiding naar westen (1763)

Verzet

Britten voeren steeds meer belastingen in

Parlementen in kolonies verzetten zich

No taxation without representation

1770 Boston Massacre

1773 Boston Tea Party

1775 gevechten breken uit

4 juli 1776: Onafhankelijkheidsverklaring

(Jefferson, Franklin, Adams, Madison)

Slavernij

Dankzij Franse hulp winnen de VS

1781: overgave Cornwallis

1783: Vrede van Parijs

Verlichte ideeën leiden tot abolitionisme

1807: verbod slavenhandel

1833: verbod slavernij Britse Rijk

Einde concurrentiepositie Caribische eilanden

Kwestie van slavernij leidt tot Amerikaanse Burgeroorlog (1860-1865)

Hoofdvragen

1.1 Op welke manier ontwikkelde zich de Engelse koloniën in de Amerika’s (1585 – 1833)?

1.2 Waardoor werd India in de 19e eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse rijk (1765 – 1885)?

1.3 Welke rol speelden de koloniën in sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750 – 1900)?

Kolonialisme

Na verlies van Amerika richten de Engelsen zich op Azië 

Brits-Indië werd het zwaartepunt van het koloniale rijk

 East India Company  voor handel (EIC)

Vergelijkbaar met de VOC

Factorijen langs de kust

India

India hoogontwikkelde cultuur

Hindoeïsme en Islam als godsdiensten

Na 16e eeuw verenigd door een keizer (mogol)

1756 nawab van Bengalen valt Calcutta aan

1765 Verdrag van Allahabad

- Inheemse vorst op troon (indirect bestuur)

- Engelsen recht op belastingheffing

Start Brits-Indië 

Bestuur

Indirect bestuur EIC verloopt rampzalig

1784: Cornwallis stelt orde op zaken

Corruptie tegen gaan en fundering van goed bestuur

19e eeuw: 200 mln. Indiërs bestuurd door 1000 Britse ambtenaren

Inheemse vorsten en ambtenaren maken dit mogelijk 

Groei

Indiase vorst volgt bevelen EIC op

Langzaam wordt India veroverd

1857: opstand Indiase soldaten met steun Mogol (Grote Rebellie)

Brits-Indië daarna onder direct bestuur Britse regering

Victoria uitgeroepen tot Keizerin van India

Viceroy (onderkoning) regeerde namens haar in India

Bestuur

Royal Navy beschermde de zeehandel

Indian Army hield controle over Brits-Indië

Oorzaak opstand 1857 was verwesterlijking

GB zag zichzelf als superieur

Voeren Engelse taal / rechtssysteem / onderwijssysteem in.

1885 Indian National Congress 

Streven naar gelijke kansen binnen het Brits-Indische bestuur

Controle

Door industrialisatie aanleg van spoorwegen en verbetering infrastructuur

1869 Opening Suezkanaal

Direct vaarroute naar moederland

Controle op kolonie steeds groter

Hoofdvragen

1.1 Op welke manier ontwikkelde zich de Engelse koloniën in de Amerika’s (1585 – 1833)?

1.2 Waardoor werd India in de 19e eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse rijk (1765 – 1885)?

1.3 Welke rol speelden de koloniën in sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750 – 1900)?

Verandering

Bevolkingsgroei in Groot-Brittannië door verbeteringen in landbouw & ziektebestrijding

2,2 mln. in 1550 -> 6 mln. in 1750 ->

30 mln. inwoners in 1900

Veel goedkope arbeidskrachten

Groeiende vraag naar kleding leidt tot innovatie en industriële revolutie

 steden

Verandering

1733: schietspoel

1764: Spinning Jenny

(huisnijverheid)

1768: Waterframe

Einde huisnijverheid, start industriële samenleving

1769: Stoommachine

Fabriekssteden ontstaan bij steenkoolmijnen (grondstof!)

Reform

Urbanisatie zorgt voor Rotten Boroughs

(Lege districten met

veel zetels)

1832 Reform Bill

Uitbreiding mannenkiesrecht

Districten herzien in districtenstelsel

Industriesteden nu veel meer te zeggen in politiek t.o.v. platteland

Factory

18de en 19de eeuw: van handelskapitalisme naar industrieel kapitalisme

Streven naar liberale markteconomie

Kleine rol overheid

Arbeiders profiteren niet van toegenomen welvaart

Slechte woon- en leefomstandigheden

1833: Factory Acts

Voorbeeld sociale kwestie/wetgeving

Reform

VK neemt voorsprong door de IR en wordt de werkplaats van de wereld

Britse overheid beschermde industrie en economie

1721 verbod invoer katoenen stoffen om eigen katoenindustrie te stimuleren

Britse investering in grondstoffen en afzetmarkten

1851: 1e wereldtentoonstelling in Londen

VK laat zien wat het allemaal kan

Industrie

Na 1870 neemt Britse voorsprong af

Concurrentie van VS en Duitsland

Frankijk, Duitsland en andere landen doen race om koloniën

Hierdoor breidden Britten hun gebied uit:

- Egypte

- Zuid-Afrika

- Oost-Afrika (Kenia)

- West-Afrika (Ghana en Nigeria)

1900 GB heerst over 25% van de wereldbevolking