5.1 bouw van een plant

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Wat maken mensen van planten?

Planten

5.1 Planten Bekijken

Wat gaan we vandaag leren?

Leerdoelen:

Je kunt delen van een plant benoemen en uitleggen wat hun functies zijn. 

Je kunt delen van een plantencel benoemen en hun functies noemen.

Je kunt uitleggen hoe planten rechtop blijven staan.

Je kunt beschrijven hoe vervoer van water in de plant gaat.

Je kunt uitleggen hoe bomen hun blad verliezen en waarvoor dat is.

Je kunt uitleggen waardoor bloemen en vruchten hun kleur krijgen.

Organen plant

Onderdelen blad

Onderdelen plant

Bladonderdelen

huidmondjes aan de onderkant van een blad

weefsel in het blad (dwarsdoorsnede) 

https://www.bioplek.org/animaties%20onderbouw/fotosyntheseonderb/bladonderbouwx.html 

Het blad (bron 4)

Plantencellen leven!
Het cytoplasma met de bladgroen-korrels stroomt om de vacuole heen.

Onderdelen van een plantencel.

Leer ze alle 6! Met hun functies!

cel

Plantencellen en dierlijke cellen hebben
overeenkomsten en verschillen. Ken je ze al? https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/verschilplantaardigedierlijkecel.htm https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/verschilplantaardigedierlijkecel.htm

https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/verschilplantaardigedierlijkecel.htm 

Sleep de taken naar de juiste plek

Dit orgaan is voor de voortplanting. Hier ontstaan zaden, waaruit nieuwe planten groeien.

Water met mineralen opzuigen en verankering in de grond

Hierin lopen de nerven die zorgen voor vervoer van water en stoffen. 

Dit houdt de plant overeind. Hierin lopen dunne 'buisjes' die water en stoffen naar de bladeren en bloemen vervoeren.

Welke onderdelen van de plantencel worden hier aangegeven? 

Celwand

Celkern

Bladgroenkorrel

Cytoplasma

Vacuole

Welke organellen komen waar voor?
 Kies alleen plantencellen of planten en dierencellen

Plantencel

Planten en dierencellen

Celmembraan

Celkern

Cytoplasma

Bladgroenkorrel

Celwand

Centrale vacuole

Stevigheid Planten

Kruidachtigen:

zuigen vacuole vol met water,

vacuole druk tegen de celwand, geeft stevigheid (fietsband)

Tekst

Welke cel is stevig? 

Leg uit waarom de ene wel en de andere niet.

Stevigheid bij planten

Bron 5.                   Kan je zelf uitleggen wat je hier ziet?

Stevigheid bij planten

• Kruidachtige planten: Stevigheid door water ("fietsband")
  

• Houtachtige planten: Stevigheid door houtcellen/houtstof

     

Opname van water en mineralen

Via houtvaten

Bloemen in een vaas:

    via stengels naar de
    bladeren/bloemen waar
    water verdampt via
    huidmondjes.

Planten in de grond:
   via wortels naar de stengels
   naar de bladeren/bloemen
   waar water verdampt via
   huidmondjes.

 

Water en minderalen worden opgenomen in de wortels en vervoerd via de houtvaten. Water er mineralen zijn anorganisch, dit transport wordt daarom ook wel de anorganische sapstroom genoemd.

Houtvaten

Houtvaten: water en mineralen
gaan omHoog

Wist je dat houtvaten:

- aan de binnenkant van de stengel liggen

- aan de bovenkant van een blad liggen

Transport van stoffen (houtvaten en bastvaten)

Houtvaten 

• voor water en mineralen
• van de wortel omhoog

Bastvaten

•  voor voedingsstoffen
• vanuit de bladeren naar de rest van de plant

Waar gaat het water precies doorheen?

Houtvaten: water + mineralen omhoog

Bastvaten: water + suiker naar beneden

vaatbundels met houtvaten en bastvaten

Houtvaten: water en mineralen van beneden naar boven (omHoog)

Bastvaten: water en voedingsstoffen van boven naar Beneden.

Waardoor verliezen planten hun blad in de herfst?

In de herfst verliest een boom zijn bladeren om uitdroging te voorkomen. Dat gebeurt als volgt:

1. bladgroen gaat van het blad naar de boom/takken

2. Er ontstaan een scheurlaag tussen de bladsteel en de stengel

3. De bladeren vallen af.

4. Er ontstaan een kurklaag om de boom te beschermen.

Op de plekken waar de bladeren hebben vastgezeten zitten bladlittekens. 

Tomaat met kleurstofkorrels

3 typen '...Korrels' komen alleen bij planten voor. 

• Kleurstofkorrels in cellen van bloemen en vruchten
• Zetmeelkorrels : bevat opslag zetmeel en is kleurloos
• Overgaan van type bv. tomaat eerst groen daarna rood
• Bladgroenkorrels veranderen in rood (herfst)

Celonderdelen

Celkern, cytoplasma, celmembraam, vacuole, celwand, bladgroenkorrels, zetmeelkorrels en kleurstof korrels 

5.1        deel 2 Samengevat 

Vervoer van water 

Planten nemen met de wortelharen water en mineralen op.

Houtvaten vervoeren water en mineralen van de wortels naar de bladeren.

Bastvaten vervoeren water en voedingsstoffen naar de wortels en de bloemen.

Hout- en bastvaten liggen bij elkaar in vaatbundels.

De waterstroom blijft op gang doordat er water via de huidmondjes verdampt.

Bladverlies 

Veel bomen en struiken verliezen hun blad in de herfst om verdamping tegen te gaan.

Bladlitteken: kurklaag op plaats waar blad vastzat.

* Kleurstof- en zetmeelkorrels

Kleurstofkorrels: geven kleur rood, geel en oranje.

Zetmeelkorrels: voor opslag reservestoffen.

Een plant is een plant als de cel:

1. Bladgroenkorrels, een kern en geen celwand heeft.
2. Geen bladgroenkorrels, een celwand en een kern heeft.
3. Bladgroenkorrels, een celwand en geen vacuole heeft.
4. Een vacuole, bladgroenkorrels en een celwand heeft.

Met welk gedeelte van de plant kan de plant zich voortplanten

1. Blad
2. Wortel
3. Stengel
4. Bloem

Bastvaten
In welke richting verloopt het transport in bastvaten?

1. Van de bladeren naar de wortels.
2. Van de bladeren naar alle delen van de plant.
3. Van de wortels naar de bladeren
4. Van de wortels naar alle delen van de plant.

Op plaatsen waar ooit een blad heeft gezeten kan je een .... vinden (vul puntjes in)

1. scheurlaag
2. kurklaag
3. bladlitteken
4. kleurstoflaag

Wat vervoeren de bastvaten?

1. water en mineralen
2. water en glucose
3. water en zuurstof
4. water

Wat is de vacuole in een plantencel

1. blaasje gevuld met lucht
2. blaasje gevuld met vocht
3. blaasje gevuld met cytoplasma
4. fietsband in een cel

De celwand van een plantencel zorgt voor.....

1. het maken van voedsel .
2. een ronde vorm.
3. een stroperige massa.
4. stevigheid.