De industriële revolutie – energiebronnen vroeger (Kader + GL)

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 2

Industriële revolutie – energiebronnen vroeger

Wat leer je in deze LessonUp?

In de vorige LessonUp heb je geleerd wat energiebronnen zijn en welke energiebronnen er tegenwoordig in Nederland gebruikt worden. Maar hoe is dat eigenlijk zo gekomen? Dat leer je in deze LessonUp.

Leerdoelen:

1. Ik kan in eigen woorden uitleggen wat de industriële revolutie was. 
2. ik kan twee gevolgen  noemen van de industriële revolutie. 

Bekijk de filmpjes, maak de opdrachten en maak aantekeningen in je klapper  

De vorige les heb je geleerd welke twee soorten energiebronnen er zijn. Welke twee zijn dit?

Sleepvraag: Welke energiebron hoort bij welk plaatje?

Voor 1800 gebruiken mensen groene energiebronnen voor het maken van producten of het vervoeren van goederen. Hieronder zie je een aantal voorbeelden hiervan. Sleep het juiste begrip naar de juiste afbeelding.

Spierkracht

Waterkracht

Paardenkracht (PK)

Windkracht

Bedenk 1 nadeel van deze duurzame energiebronnen die mensen vroeger gebruikten.

Industriële revolutie: nieuwe energiebronnen worden ontdekt!

Die afhankelijkheid van wind, water en spierkracht was dus een groot nadeel. Maar in de 19e eeuw gebeurde iets dat onze samenleving ingrijpend zou veranderen! 

tot 4 minuten

huisnijverheid 

stijgende vraag naar producten 

Waarom? bevolking groeit 

Huisnijverheid

• Voor de industriële revolutie zag onze samenleving er heel anders uit.
  
• Tot 1800 was bijna iedereen boer.
  
  
• Mensen werkten dus vooral in de landbouw, daarom noemen wij dit ook wel een landbouwsamenleving.
  
  
• Boeren konden thuis bijverdienen met het spinnen en weven van stoffen (zie afbeelding rechts), dit  heet huisnijverheid

spierkracht 

en soms natuurlijk 

Paardenkracht

Waterkracht 

Windkracht 

Welke energiebron werd er op de afbeelding hiernaast gebruikt voor het spinnewiel?

1. Windkracht
2. Spierkracht
3. Waterkracht
4. Zonne-energie

Wat is een revolutie?

1. Een kleine verandering in korte tijd
2. Een grote verandering in korte tijd
3. Een grote verandering in lange tijd

Welke omschrijving past het beste bij Industriële revolutie?

1. De snelle verandering van een landbouwsamenleving naar een industriële samenleving.
2. De trage verandering van een landbouwsamenleving naar een industriële samenleving.

Welke uitvinding veroorzaakte de industriële revolutie?

1. Spinnenwiel
2. Trein
3. Stoommachine
4. Weefgetouw

In welk land ontstond de Industriële revolutie?

1. Nederland
2. Groot Brittannië
3. Amerika
4. Duitsland

In welke eeuw ging men over van een landbouwsamenleving naar een industriële samenleving?

1. 16e eeuw
2. 17e eeuw
3. 18e eeuw
4. 19e eeuw

De Stoommachine  

• De Stoommachine werd uitgevonden!
  
  Voordelen:
• Sneller, dus meer produceren 
• Niet meer afhankelijk van natuur (wind, water, spieren)  - er kon dus dag en nacht geproduceerd worden!
  
  
• Er is geen wind, water of spierkracht meer nodig, de stoommachine werkt op KOLEN! 

Mega verandering dus rond 1800 

spierkracht 

en soms natuurlijk 

Paardenkracht

Waterkracht 

Windkracht 

Wat voor soort energiebron zijn kolen?

1. Fossiele energiebron
2. Duurzame energiebron

Waar fabrieken eerst in de buurt van water werden gebouwd. Vanwege de waterkracht die het rad liet draaien.

Werden ze nu in de buurt van kolenmijnen gebouwd.

Bekijk de grafiek goed en beantwoord daarna de vraag op de volgende dia.

Wat valt je op als je kijkt naar de twee blauwe lijnen tussen 1800-1900? Kijk goed waar de grafiek over gaat!

En toen de stoomtrein! Super handig...Waarom? 

Spoorwegen:

• Met de trein kon je makkelijker en sneller grondstoffen bij fabriek krijgen. Fabrieken hoefden dus niet meer per sé in de buurt van kolenmijnen!
• om eindproducten te vervoeren naar plaatsen waar de producten verkocht werden (afzetmarkt)  

Industriële revolutie was een feit

• Het leven van alle mensen veranderde ingrijpend 
  
  
• Maar wat veranderde er dan? Oftewel; wat waren de gevolgen van de industriële revolutie?

industriële rev = komst van fabrieken 

Ondernemers maken veel winst --> industrie groeit nog sneller --> huisnijverheid en ambachten kunnen eigen producten helemaal niet meer verkopen --> concurrentie van fabriek niet aan 

Gevolg: van een landbouwsamenleving naar een industriële samenleving

1. Huisnijverheid verdwijnt: boeren kunnen niet op tegen de fabrieken die veel meer en sneller kunnen produceren.
   
   
2. Steeds meer mensen gaan in fabrieken werken.

spierkracht 

en soms natuurlijk 

Paardenkracht

Waterkracht 

Windkracht 

Gevolg: verstedelijking

Mensen verhuizen van het platteland naar de stad.

Er komen steeds meer steden en steden groeien. Dit noemen wij ook wel verstedelijking of urbanisatie!

Kijk eens goed naar de stad Rotterdam op in de tabel hierboven. Tussen 1800 en 1900 groeide de stad van 53.000 tot 516.000 inwoners. Wat een verschil!

spierkracht 

en soms natuurlijk 

Paardenkracht

Waterkracht 

Windkracht 

Maar de industriële revolutie had ook gevolgen voor het gebruik van energiebronnen. Kun jij bedenken welk gevolg dit was?

Fossiele energiebronnen vervangen duurzame energiebronnen

Fossiele energiebronnen (steenkool) vervangen duurzame energiebronnen. 

Spierkracht, windkracht en waterkracht werden minder gebruikt en de stoommachine die op kolen werkt werd veel meer gebruikt.

spierkracht 

en soms natuurlijk 

Paardenkracht

Waterkracht 

Windkracht 

Test je kennis

Nog een paar afsluitende vragen om je kennis over deze LessonUp te testen!

Welke ontwikkeling zie je als het gaat om het gebruik van energiebronnen in de geschiedenis? Zet in de juiste chronologische volgorde. 

Tot 1800

1800-........

 Nu

Vooral duurzame energiebronnen zoals wind, water, spierkracht

Vooral fossiele energiebronnen 

Mix van duurzame en fossiele energiebronnen.

Oorzaak of gevolg van de Industriële revolutie?
Er komen grote steden bij de fabrieken(urbanisatie).

1. Oorzaak
2. Gevolg

Oorzaak of gevolg van de Industriële revolutie?
De stoommachine wordt uitgevonden

1. Oorzaak
2. Gevolg

Oorzaak of gevolg van de Industriële revolutie?
De industrie verdringt de landbouw

1. Oorzaak
2. Gevolg

Hoe noemen wij dit tijdvak
waarin de industriële revolutie
plaatsvond?

1. Tijd van ontdekkers en hervormers
2. Tijd van pruiken en revoluties
3. Tijd van burgers en stoommachines
4. Tijd van steden en staten.