1. De vorming van de Alpen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

De vorming van de Alpen

Paragraaf 1

Hoe zijn de Alpen ontstaan?

Deze vraag kun je straks aan het einde van de les uitleggen.

Wat leer je?

1. Je kan uitleggen hoe de Alpen zijn gevormd.

  

2. Je kan de verschillen tussen jonge en oude gebergten herkennen en verklaren.

3. Je kan het verschil uitleggen tussen verwering en erosie.

4. Je kan uitleggen welke invloed endogene en exogene krachten hebben op een landschap.

De bergen

Europa: verschillende gebergten

Sommige zijn oud (en groeien nu niet meer).

Anderen groeien nog steeds, en zijn jong.

Jong = 30 miljoen jaar

Oud = honderden miljoenen jaren

Welk verschil zie je tussen de twee gebergten?

Deze bergen zijn hoger (er ligt sneeuw) met scherpe toppen.

Deze bergen zijn lager, en ze hebben ronde toppen.

Alpen: hoogste van Europa.

Ontstaat doordat de aarde plooit, zoals een tafelkleed dat je naar elkaar toe drukt.

Daarom: een plooiingsgebergte.

Hoe komt dat?

De aarde bestaat uit platen die bewegen.

De platen van Europa en Afrika bewegen naar elkaar toe.

Zulke krachten die van binnen uit de aarde komen, heten endogene krachten.

De Alpen zijn het hoogste gebergte van Europa. Denk je dat dit een oud of jong gebergte is?

1. Oud
2. Jong

De Alpen zijn het hoogste gebergte - dat betekent dat ze nog steeds groeien, en nog niet zijn gekrompen. Ze zijn dus jong.

Zie je op deze foto een oud of jong gebergte?

1. Oud
2. Jong

Op deze foto zie je afgeronde toppen, die niet zo heel hoog zijn. Dit is dus een oud gebergte.

Duinen worden gevormd door wind. Is er bij duinen dan ook sprake van endogene krachten?

1. Ja
2. Nee

Wind waait buiten de aarde; endogene krachten komen van binnenuit de aarde.

Bij de vorming van duinen zijn dus geen endogene krachten aan het werk.

Een oud gebergte groeit vaak al niet meer (er zijn geen endogene krachten meer aan het werk).

Van buiten de aarde gebeurt er wel van alles, zoals wind en water dat langskomt. Dit zijn exogene krachten.

De exogene krachten

Wind, water of ijs schuurt stukjes gesteente af: erosie.

Het weer, of plantengroei zorgen ervoor dat een steen uit elkaar valt: verwering.

Zo breekt de berg van bovenaf beetje bij beetje af.

De exogene krachten

En waar gaat dat afgeschuurde zand/steen naartoe?

Bv. mee in een gletsjer, een rivier, met de wind.

Het wordt ergens anders weer neergelegd: dat is sedimentatie.

Aan het werk!

1. De vorming van de Alpen: op blz. 27-29 in je werkboek.

Maak opdrachten 2, 3 en 5 t/m 9.

Voor de volgende les (over twee weken).

Lesafsluiting:

1. Hoe zijn de Alpen gevormd?

2. Wat zijn de verschillen tussen jonge en oude gebergten?

3. Wat is het verschil tussen verwering en erosie?

4. Welke invloed hebben endogene en exogene krachten op een landschap?

Lesafsluiting

M