H5.1 Je omgeving waarnemen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 1

Thema 5 Waarneming en gedrag

5.1 Je omgeving waarnemen

wat gaan we vandaag doen?

Thema 5 Waarneming en gedrag

leerdoelen vandaag

nieuwe theorie: 5.1 Je omgeving waarnemen

zelf aan de slag

herhalen leerdoelen

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je de werking van zintuigen beschrijven

- kan je de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel

zintuigen

Inleiding

Je kunt dingen om je heen zien, horen, ruiken, proeven en/of voelen.

Daarvoor gebruik je de zintuigen.

Om waar te nemen heb je ook je hersenen nodig.

De kok op de afbeelding hiernaast ziet en ruikt de chocolade.

Hij gebruikt de zintuigen in zijn ogen en neus.

De zintuigen sturen seintjes naar de hersenen.

De hersenen verwerken deze seintjes.

Daardoor ziet en ruikt de kok de chocolade.

5.1 Je omgeving waarnemen

Zien, horen, ruiken, proeven en voelen zijn de manieren waarop je je omgeving waarneemt.

Om je omgeving waar te nemen, gebruik je zintuigen.

Een zintuig is een orgaan dat reageert op een invloed uit de omgeving.

Zo'n invloed heet een prikkel.

Voorbeelden van prikkels zijn licht, geluid, geur, smaak en aanraking.

5.1 Je omgeving waarnemen

In de zintuigen liggen zintuigcellen.

Als zintuigcellen prikkels opvangen, ontstaan impulsen.

Dat zijn een soort elektrische signalen ('seintjes').

Zintuigcellen zijn aangesloten op zenuwen.

De zenuwen leiden de impulsen naar de hersenen.

In de hersenen word je je bewust van de prikkels.

Daardoor kun je de omgeving waarnemen.

5.1 Je omgeving waarnemen

De bekendste zintuigen liggen in je ogen en je oren. Maar er liggen ook zintuigen in je neus, in je tong en in je huid.

Alle zintuigen samen vormen het zintuigenstelsel.

In je huid liggen zintuigen waarmee je iets kunt voelen.

Je kunt 4 prikkels voelen: warmte, koude (kou), druk en aanraking.

5.1 Je omgeving waarnemen

Warmtezintuigen reageren als je huid iets aanraakt wat warmer is dan je huid.

Koudezintuigen reageren als je huid iets aanraakt wat kouder is.

Drukzintuigen reageren als er op je huid wordt gedrukt.

Tastzintuigen reageren op lichte aanraking van je huid. De tastzintuigen liggen in tastknopjes.

5.1 Je omgeving waarnemen

Behalve prikkels voor zintuigen kun je ook pijn waarnemen.

Pijn neem je waar met pijnpunten.

Dat zijn de uiteinden van zenuwen.

Pijnpunten komen op allerlei plaatsen in je lichaam voor, ook in dieper gelegen organen.

VRAGEN??

zelf aan de slag

5.1 Je omgeving waarnemen: lees de tekst en maak de opdrachten:

opdracht 1 t/m 5 maken

(vanaf blz. 78)

herhalen leerdoelen

Wisbordje:

- kan je de werking van zintuigen beschrijven.

- kan je de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.