De Wondere Wereld van Scheikunde

• Scheikunde
• Basisschool
• Groep 6-8

De Wondere Wereld van Scheikunde

Leerdoelen

Aan het einde van de les weet je wat scheikunde is en kun je enkele basisbegrippen uitlegen.

Geef de leerdoelen aan het begin van de les zodat de leerlingen weten wat ze kunnen verwachten.

Wat weet jij al over scheikunde?

Scheikunde, wat is dat ? 

Scheikunde is de wetenschap die zich bezighoudt met de samenstelling, structuur en eigenschappen van stoffen en de veranderingen die ze ondergaan.

Alles om ons heen bestaat uit stoffen. Stoffen hebben verschillende eigenschappen zoals:

kleur, geur, smaak en gewicht o.a.

• De stofeigenschappen zijn kenmerkend voor een stof en bepalen hoe je de stof kunt gebruiken.

•  Belangrijke stofeigenschap is de vorm

     bij kamertemperatuur.

Niet iedere stof is geschikt om er bijvoorbeeld een telefoon van te maken of om lekker om te slapen. 

< 0 °C                                  0-100 °C                         > 100 °C

Verschillende fase & faseovergangen

Een stof kan uit verschillende fase bestaan. 

Sommige stoffen kunnen van de ene fase overgaan naar een andere fase.

Overgangsfase = de overgang van de ene fase na de andere fase, iedere fase zijn eigen benaming zodat je weet hoe de overgang verlopen is. Welke fase de stof ervoor had. 

Bijvoorbeeld; rijp op de bomen.  

condens op de ramen. 

Stoffen en eigenschappen

Alles om ons heen bestaat uit stoffen. Stoffen hebben verschillende eigenschappen zoals kleur, geur, smaak en dichtheid.

Laat voorbeelden zien van stoffen en bespreek hun eigenschappen.

Hoe heet de fase wanneer een stof van vloeibaar naar vast overgaat ?

tip: kaarsvet van waxinelichtje

1. condenseren
2. smelten
3. stollen
4. verdampen

ijsje smelt  (vast > vloeibaar)

kaarsvet stolt (vloeibaar > vast)

water verdampt (vloeibaar > gas)

adem slaat neer op de ruiten, condens (gas > vloeibaar)

observeren/ waarnemen

Hoe kun je objectief (zonder vooroordeel) waarnemen?

Wat gebeurd er als ik dit ei laat vallen?

onderzoeksvraag

Hypothese

benodigdheden

werkwijze

waarneming

besluit

reflexie

Wat is scheikunde?

Scheikunde is de wetenschap die zich bezighoudt met de samenstelling, structuur en eigenschappen van stoffen en de veranderingen die ze ondergaan.

Leg de definitie van scheikunde uit en benadruk het belang van scheikunde in ons dagelijks leven.

Chemie en scheikunde

Chemie en scheikunde worden vaak door elkaar gebruikt, maar betekenen hetzelfde. Het gaat om de wetenschap van de stoffen en hun reacties.

Leg uit dat chemie en scheikunde dezelfde betekenis hebben.

Wat is het verschil tussen chemie en scheikunde?

1. Chemie gaat over de reacties tussen stoffen en scheikunde niet.
2. Scheikunde gaat over moleculen en chemie niet.
3. Er is geen verschil, beide betekenen hetzelfde.
4. Chemie is de studie van elementen en scheikunde niet.

Reacties tussen stoffen

Als stoffen met elkaar reageren, veranderen ze van samenstelling en kunnen er nieuwe stoffen ontstaan. Dit noemen we een chemische reactie.

Leg uit wat een chemische reactie is en laat voorbeelden zien van reacties tussen stoffen.

Chemische reactie 

Als stoffen met elkaar reageren, veranderen ze van samenstelling en kunnen er nieuwe stoffen ontstaan. Dit noemen we een chemische reactie.

Bij een mengsel kunnen de grondstoffen weer gescheiden worden. Bij een scheikundige reactie ontstaat een nieuwe stof met nieuwe eigenschappen.

Mengsel 

De moleculen veranderen niet van structuur

Bij een mengsel kunnen de grondstoffen weer gescheiden worden. Bij een scheikundige reactie ontstaat een nieuwe stof met nieuwe eigenschappen.

Mengsel 

Een mengsel is een combinatie van twee of meer verschillende zuivere stoffen zonder dat hun moleculen daarbij veranderen.

Bij een mengsel kunnen de grondstoffen weer gescheiden worden. Bij een scheikundige reactie ontstaat een nieuwe stof met nieuwe eigenschappen.

Wat gebeurt er als stoffen met elkaar reageren?

1. Ze veranderen van samenstelling en er kunnen nieuwe stoffen ontstaan.
2. Ze blijven hetzelfde
3. Ze verdwijnen
4. Ze worden kleiner

Elementen en moleculen

Stoffen zijn opgebouwd uit elementen en moleculen. Elementen zijn de bouwstenen van stoffen en moleculen zijn de combinaties van elementen.

Leg uit wat elementen en moleculen zijn en laat voorbeelden zien van elementen en moleculen.

Stof           Molecuul         Atoom 

Molecuul = kleinste deeltje dat de stofeigenschappen bevat.

Molecuul is opgebouwd uit atomen.

Element is opgebouwd uit 1 soort atoom

Molecuulformule

Water = H  O

2

Structuurformule

Moleculen bestaan uit atomen. 

Moleculen die uit één atoomsoort bestaan zijn elementen.

Het Periodiek Systeem

Het Periodiek Systeem is een overzicht van alle elementen en hun eigenschappen. Het is een belangrijk hulpmiddel in de scheikunde.

Laat het Periodiek Systeem zien en bespreek de belangrijkste elementen en hun eigenschappen.

Periodiek systeem der elementen

Het Periodiek Systeem is een overzicht van alle elementen en hun eigenschappen. Het is een belangrijk hulpmiddel in de scheikunde.

Hoe meet je de pH-waarde?

De pH-waarde kan worden gemeten met een pH-meter of pH-papier. Het pH-papier verandert van kleur afhankelijk van de pH-waarde van de stof.

Doe een demonstratie van het gebruik van pH-papier en leg uit hoe het werkt.

Wat gebeurd er wanneer je

Wat gebeurd er met de pH wanneer je aan een zeepmiddel (pH 12)  citroensap (Ph 2) toevoegt? 

1. De pH waarde zal hoger worden, meer als pH 12.
2. De pH zal lager worden, zo rond de pH 2
3. De stoffen neutraliseren elkaar, pH zal rond de 7 komen
4. Ik kan niet kiezen tussen deze antwoorden.

Als je een zuur en een basische stof mengt, neutraliseren ze elkaar. Dit betekent dat de pH-waarde dichter bij 7 komt.

Wat is scheikunde?

1. De wetenschap die zich bezighoudt met de samenstelling, structuur en eigenschappen van stoffen en de veranderingen die ze ondergaan.
2. De wetenschap die zich bezighoudt met de structuur van stoffen.
3. De wetenschap die zich bezighoudt met de eigenschappen van stoffen.
4. De wetenschap die zich bezighoudt met de veranderingen van stoffen.

Wat gebeurt er als je een zuur en een basische stof mengt?

Als je een zuur en een basische stof mengt, neutraliseren ze elkaar. Dit betekent dat de pH-waarde dichter bij 7 komt.

Laat de studenten een experiment doen waarbij ze een zuur en een basische stof mengen en de pH-waarde meten.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.