Herhaling 4.3+4.4 (KB4)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 4 - Voeding en vertering

KB 4

Voeding en vertering

4.1 - Voedsel

4.2 - Voedingsmiddel en voedingsstoffen

4.3 - Voeding en leefstijl

4.4 - Het verteringsstelsel

4.5 - Organen voor de vertering

4.6 - Planteneters, vleeseters en alleseters

4.3 - Voeding en leefstijl

Doelen van deze paragraaf

Je kan adviezen voor een gezond voedingspatroon en gezonde voeding geven

Je weet wat stofwisseling inhoudt en waarvan dit afhankelijk is

Je weet hoe energie in voedsel wordt genoteerd en kan er mee rekenen

Schijf van vijf

Tips in het kort

- Eet gevarieerd

- Eet niet te veel en beweeg voldoende

- Eet weinig verzadigd vet

- Eet veel groente, fruit en volkorenbrood

- Ga veilig met je voedsel om

Energie (Kilojoule & Kilocalorie)

De hoeveelheid energie wordt aangegeven in kilojoule (kJ) of kilocalorie (kcal). 

1 kcal = 4.2 kJ

Energie nodig voor alle processen in je 

lichaam (stofwisseling)

Energie nodig in rust = grondstofwisseling

Hoeveel moet je eten en drinken

Afhankelijk van leeftijd, lengte, gewicht, activiteit, omgevingstemperatuur

Eetstoornissen

Anorexia nervosa: Extreem weinig eten en erg dun.

Boulimia nervosa: Heel veel eten, maar  vervolgens compenseren: zoals kosten, laxeermiddelen of overmatig sporten. Vaak een "gezond" gewicht.

Vreetbuistoornis: "Binge eten", heel veel eten zonder te compenseren. Vaak met overgewicht.

4.4 - Het verteringsstelsel

Doelen van deze paragraaf

Je kan de organen van het verteringsstelsel noemen en de functie die ze hebben

Je kunt omschrijven wat vertering is en de functie van verteringssappen en enzymen hierbij aangeven.

Je kunt beschrijven hoe de darmperistaltiek tot stand komt en de functies ervan noemen

Een korte reis

• 4 stappen:
• Mond/keel (huig/strotklepje)
• Maag (maagportier)
• Twaalfvingerige darm
• Dunne/dikke darm
  

Vertering

Kleiner maken van voedsel

Voedsel gaat via mond tot anus -> darmkanaal

Doel: voedingsmiddelen afbreken tot kleine stukjes -> door de darmwand in het bloed

Kauwen

Hiermee verklein je je voedsel

Snijtanden -> (af)bijten 

Hoektanden -> vasthouden 

Kiezen -> kauwen

Mechanische vertering -> voedsel krijgt groter oppervlakte

Verteringssappen

Gemaakt in verteringsstelsel -> allemaal eigen taak

Chemische vertering -> voedsel wordt verkleind door enzymen, die in verteringssappen zitten

Gemaakt door:

- Speekselklieren -> speeksel

- Maagsapklieren -> maagsap

- Lever -> gal

- Alvleesklier -> alvleessap

- Darmsapklier -> darmsap

Darmperistaltiek

Darmperistaltiek

Om en om samentrekken van lengtespieren en kringspieren

Doel: voedselbrij kneden

Voedselbrij voortstuwen

Voedselbrij vermengen met verteringssappen

Vragen?

Aan het werk

Aan het werk

Maken: Opdrachten 4.3 + 4.4

Vergeet de begrippen niet te leren!

Leren kan ook op laptop/tablet

Begrippen:

Grondstofwisseling

Kilocalorie (kcal)

Eetstoornis