JngV B - Les 2 Huisvesting - P. Verhoef

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

 Jongveeopfok les 2

 Huisvesting en organisatie

Agenda

• Introductie / theorie

                - Diaree (Pensdrinker / kleischeiter)
                - Huisvesting / management

• Maken Vragen les 2
• Maken Lesopdracht  2A, Omschrijf je ideale jongveestal

Leerdoelen 

De leerling kent

-  symptomen, oorzaken en behandeling van Kleischeiters 

- De 4 verschillende huisvestingsvormen voor het jongvee.

- De voordelen benoemen van een juist stalklimaat in de stal

Diaree

Elke week 1 diaree soort

Elke week vul je het

schema verder in.

Pensdrinker / kleischeiter

WAT IS HET?

 

Als slokdarmsleufreflex niet goed werkt--> melk in de pens 

In de pens gaat de melk rotten wat de vertering in het hele maag-darmkanaal verstoort. 

Diaree

De oorzaak van diarree kan besmettelijk (infectieus) , niet-besmettelijk (Niet-infectieuze) of een gecombineerde oorzaak hebben.

 Infectieuze diaree soorten:

• virussen: Rota, Corona, BVD
  
• bacteriën: E-coli, Salmonella typhimurium, Salmonella Dublin
  
• protozoa: Cryptosporidiose, Coccidiose, giardia
  

Diaree

Niet-infectieuze oorzaken kunnen zijn:

• voedingsfouten: wisselende voertijden, mengfouten, gebruik van vuil materiaal / leidingen
  
• verkeerde drinktemperatuur, overvoeren, gemengd aanbieden van melk en ruwvoer
  
• voedingsdiarree: te vette koemelk, gewenning aan de melkpoeder gedurende de eerste week
  
• huisvesting: vocht, tocht, vervuilde materialen
  
• medicijnen: bijwerkingen, verkeerde toepassing

Pensdrinker / kleischeiter

MOMENT

 

Acuut - Dag 3-4 

Chronische - Week 2-3

Pensdrinker / kleischeiter

SYMPTOMEN

 (houd er rekening mee dat je veel symptomen pas na een paar dagen ziet):

• kleiachtige mest, soms omschrijven veehouders het als stopverf
  
• vaak pas na een aantal dagen nadat het kalf pens gedronken heeft zie je verkeerde mest
  
• dof haarkleed
• volle hangende buik  
• kalveren die ter hoogte van de pens oplopen (gasvorming in de pens)
  

laten vaak de haren los (dit komt doordat ze verzuren)

Pensdrinker / kleischeiter

RISICO FACTOREN / OORZAKEN

1. fouten in de melkbereiding (temperatuur, concentratie, mengtijden)                                        Kan door fouten in de instellingen van de drinkautomaat
2. te lage drinktemperatuur (zeker bij emmervoedering/trogvoedering)
3. verlaagde gezondheid (o.a. diarree en luchtwegen)
4. te snel water drinken na de melkvoeding
5. kapotte speen of speen met een groot gat

Pensdrinker / kleischeiter

BEHANDELING bij Acuut

1. melkbeurt overslaan, water geven met voedingstoffen (evt met sonde).
2. Pijnstiller

BEHANDELING bij Chronisch:

1. Spenen

Doelen

Stel doelen op (SMART)

-Groei

-Gezondheid

-Voeropname

- Bioveiligheid (voorkomen van ziekte overdracht)

-Arbeid

Met duidelijke doelen kun je keuzes maken voor huisvesting, werkwijze, inrichting van stallen en werkplekken

Welke kengetallen ken je
rond Jongvee opfok?

Kengetallen

Geboorte gewicht HF vaarskalf 45 kg

Spenen: 85 kg, 2 maanden, 2kg krachtvoer

Insemineren: 14 maanden, 370 kg

1.4 inseminaties per drachtige vaars

Afkalven met 24 maanden en 580 kg

Uitval %,               % kalveren aan diaree 

Groei per dag

Planmatig werken

Maak een plan

Stel doelen op

1. - Groei
   
2. - Gezondheid
   
3. - Voeropname
   
4. - Bioveiligheid (voorkomen van ziekte overdracht)
5. - Arbeid
   

1. PLAN - wat is je doel?
2. DO - wat ga je doen?
3. CHECK - hoe / wanneer ga je controleren?
4. ACT - wat ga je aanpassen als je je doel niet bereikt?

Verbeter plan:
PLAN - wat is je doel?
DO - wat ga je doen?
CHECK - hoe / wanneer ga je controleren?
ACT - wat ga je aanpassen als je je doel niet bereikt?

Hoe werk je planmatig?

1. plan, act, check, do.
2. plan, check, do, act
3. do, plan, check, act
4. plan, do, check, act.

Een sterk punt van de
jongvee huisvesting
op jouw bedrijf

Een verbeterpunt rond
Jongvee Huisvesting
op jouw bedrijf

Lees opdracht

Lees bladzijde 40, 41 en 42 goed door.

Maak vervolgens 3 vragen bij de gelezen tekst.

Tijd: 10 minuten

Vervolg: Geef de vragen aan de buurman en hij/zij geeft hier antwoord op.

Stal klimaat

Licht: Zorg voor voldoende licht, 16 uur per dag 180 lux

- Belangrijk voor gezondheid: Aanmaken van  hormoon Melatonine

IGF hormoon is een soort groei hormoon/

Melatonine hormoon is bij veel diersoorten van invloed op het slaap-waakritme en het voortplantingsritme

Waarvoor zorgt het melatonine hormoon

1. Het slaap-waakritme en groeihormoon
2. Een groeihormoon
3. Slaap-waakritme en het voortplantingsritme
4. Zorgt voor een juiste gezondheid.

Ventilatie 

Lucht verversen: Gassen, stof en vocht afvoeren, zuurstof aanvoeren

Niet te veel en niet te weinig:

• Natuurlijke ventilatie: wind (voor vee vanaf 6 maanden)
  
• Mechanische ventilatie onderdruk (kleppen, deur)
  
• Mechanische ventilatie bovendruk (buis)
  

1. Natuurlijke ventilatie (wind)
2. Mechanische ventilatie: Onderdruk (kleppen/deur)
3. Mechanische ventilatie: Overdruk (buis)

1. Natuurlijke ventilatie (wind)
2. Mechanische ventilatie: Onderdruk (kleppen/deur)
3. Mechanische ventilatie: Overdruk (buis)

1. Natuurlijke ventilatie (wind)
2. Mechanische ventilatie: Onderdruk (kleppen/deur)
3. Mechanische ventilatie: Overdruk (buis)

Wat is GEEN doel van ventilatie?

1. gassen afvoeren
2. vocht afvoeren
3. temperatuur regelen
4. zuurstof aanvoeren

Ruimte 

2,5 m² kalveren aan de melk

3,5 m² gespeende kalveren in stro

Boven 4 maanden 4 m²

Voeding

Vast voer vanaf de 1e levensweek

Dier wil kauwen en herkauwen, (voorkomt eten van strooisel) goed voor ontwikkeling voormagen en darmen

Bron van energie, eiwit mineralen en vitaminen

Hoeveel ruimte heeft een kalf nodig die nog aan de melk is?

1. 1,5 m²
2. 2,5 m²
3. 3,5 m²
4. 4 m²

Soorten huisvesting

Gescheiden van de oudere dieren

Looplijnen van jong naar oud, om verspreiding van ziekten zoveel mogelijk tegen te gaan

1. Eerste twee – drie weken in eenlingbox / Of vijf weken in een iglo

2. Tot 16 weken leeftijd in een strohok (spenen rond 8 weken)

3. Vanaf 17 weken leeftijd op roosters

4. Vanaf 12 maanden t/m 24 maanden in een andere groep op roosters. Waarbij ze tochtig worden en geïnsemineerd.

Wat zijn damslapers?

1. Kalveren die verkeerd om in de boxen liggen
2. Kalveren die op de rooster gaan liggen
3. Kalveren die achter het voerhek gaan liggen
4. Kalveren die meer dan 20 uur per dag slapen

Vanaf dag 1

Vanaf 2-3 weken

Vanaf 3 á 4 maanden

Vanaf ca 12 maanden

Wetgeving

- Kalf niet aangebonden houden, vastzetten maximaal 1 uur

- Kalveren ouderen dan 8 weken niet meer in eenlingbox (mits dierenarts anders heeft bepaald)

- Eenlingbox heeft ten minste de breedte als de schofthoogte van het kalf

- Zonder problemen, liggen, eten, rusten en likken

- Vloer is stroef

- Kalveren jonger dan 2 weken ingestrooid

- Passend dag of kunstlicht

- Onbeperkt water drinken

- Binnen eerste 6 uur drinken van biest

- NUKA's minimaal 14 dagen op het bedrijf blijven.  --> gaat veranderen!

Wetgeving

Lesopdrachten

Vandaag: 2a - Omschrijf ideale jongveestal

Volgende week: 2b - Teken ideale jongveestal

Lesopdracht 2A

Omschijf je ideale jongveestal

Kies: Standaard situatie (bedrijf 120 koeien) of Eigen bedrijf

Zoek op in: Handboek Melkveehouderijk 2024

                                         H 10 bedrijfsgebouwen -- > Download

3. Aantallen

3. Afmetingen

4. Omschrijf

Aan het werk!

Maak eerst: Vragen les 2 (deze moet deze week ingeleverd worden)

Daarna Lesopdracht 2a 'omschrijf ideale jongveestal'

Inleveren in 2 tallen (maak groepje op it's learning)

(mag je volgende week in de les ook nog aan werken)

Afkalfstal

Afmeting 5 x 5 m²

Dikke laag droog en zacht stro

Goede vreetplaats

Mogelijkheid tot vastzetten

Opdracht

Wat: Ga in groepjes aan het werk met 1 van de volgende onderwerpen:              1. Eenling box, 2. Iglo's 3. Groepshokken 4. Ligboxen/Roosters

Hoe: Zoek op internet voor welke leeftijd, hoe groot en extra bijkomstigheden

Tijd: 10 minuten

Uitkomst: Maak een PowerPoint dia van de huisvesting en 1 persoon presenteert deze aan de groep

Klaar: Ga aan het werk met het huiswerk

Terugkoppeling leerdoelen

De leerling kan

- De 4 verschillende huisvestingen opnoemen voor het jongvee.

- De voordelen benoemen van een juist stalklimaat in de stal.

Opdracht

Lees de e-learning 6.1, 6.2, 6.3 door.Lees ook de tekst achter de blauwe cirkels met vraagtekens

Aan de slag

Maak de opdrachten in je werkboek 

Deel 3: 

1. Huisvesting van jongvee

2. Luchtwegproblemen