1.1 Problemen in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

1.1 Problemen in de kerk

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wat ketters zijn en hoe de kerk hen bestreed.
   
2. Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam.
   
3. Je kunt beschrijven hoe de christelijke kerk in de 16e eeuw uiteenviel en enkele gevolgen daarvan noemen.
   
4. Je kunt uitleggen wat de Contrareformatie inhield. VWO

Terugblik

Terugblik

• In de Middeleeuwen was er één kerk, de Christelijke (katholieke) kerk
• Kritiek: de kerk was enorm rijk en leefde niet volgens de regels van het geloof

• Veel mensen kwamen in opstand tegen de kerk --> ketters

Onderzoeken in tweetallen

1. Hoeveel % v/d Nederlanders noemt zichzelf Christen?

2. Welke 2 hervormers zijn hiermee begonnen?

3. Waarom kwam Luther in opstand,

welke twee punten van kritiek had Luther rond 1500?

4. Welke twee stromingen ontstonden in de christelijke kerk in de 16e eeuw?

Ketterij en inquisitie

• Paus wilde deze kritiek niet-> oprichting van de inquisitie (kerkelijke rechtbank)
• Ketters: iemand die belangrijke delen van de officiële leer van de katholieke kerk verwerpt/afkeurt

Verspreiding ideeën 

• 1450 boekdrukkunst-> kennis snel verspreiden & mensen vormen een eigen mening 
• Contact nu direct tussen god en mens zonder tussenpersoon (priester)

Kritiek op de kerk

• Aflaatbrieven:  brief die je kon kopen van de kerk --> hierin kon je je zondes afkopen en alsnog naar hemel
• Maar.. wat stond hierover in de Bijbel???

Luther

Calvijn

Maarten Luther

Een van die mensen die kritiek had, was de Duitse monnik Maarten Luther. Hij maakte een lijst met 95 dingen die hij niet goed vond binnen de kerk en spijkerde dat op een kerkdeur in Duitsland. 

Maarten Luther

Luther vond dat je uit moest gaan van wat er in de Bijbel stond, in plaats van geestelijken geloven. Dat betekende dat:

1. Mensen de Bijbel zelf moesten lezen en
   de Bijbel in de volkstaal vertaald moest worden 
2. De aflatenhandel afgeschaft moest worden 
3. De paus moest verdwijnen

De Reformatie

De paus was woedend en zette Luther uit de kerk, waardoor de kerk splitste in twee stromingen:

1. De rooms-katholieken: de mensen die trouw bleven aan de paus
2. De protestanten: mensen die Luther volgde

Deze splitsing noemen we de Reformatie.

Johannes Calvijn

Calvijn was een andere hervormer. Hij vond dat soberheid en vroomheid de kern van het geloof moesten worden.

Luther	Calvijn
Je moet de vorst gehoorzamen	Je mag in opstand komen tegen de vorst
Je komt in de hemel als je de Bijbel leest	Predestinatie

Gevolgen hervorming (reformatie)

Gevolgen reformatie

1. Protestantse kerken ontstaan in Noordwest-Europa
   → Lutheranen, calvinisten en de Anglicaanse kerk
2. Vorsten breken met de katholieke kerk
3. Godsdienstoorlogen in Europa
   → In Nederland wilde de Spaanse koning Karel V ervoor zorgen dat Nederland niet protestant zou worden.

Contrareformatie - VWO

• Niet alle kritiek was onterecht. De katholieke kerk moest hervormen.
  

• De ideeën van Jezus Christus moesten het belangrijkst worden, er kwamen speciale leerboeken met vragen en antwoorden voor gewone gelovigen.
  
• Priesters moesten naar speciale scholen en moesten zich aan strenge regels houden. 
• Aflaten werden afgeschaft.

• Monniken en nonnen moesten weer sober leven.

Deze les ga je doen

Leertekst 1.1 Problemen in de kerk doornemen

Maken opdr 1 t/m 5, 7 t/m 9, 11, 12

Voor VWO komt opdr 6 erbij.

+schriftelijk leren