02 De Eerste Wereldoorlog: Verloop

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

De Eerste Wereldoorlog

verloop van de Eerste Wereldoorlog

Doel van de les

Je kent het verloop van de WOI:

• Aanvankelijk enthousiasme
• Von Schlieffenplan
• Bewegingsoorlog wordt loopgravenoorlog
• Keerpunten 1917
  
• Wapenstilstand 11/11/1918
  

Verloop
Oorlogsverklaringen

• Duitsland verklaart op 1 augustus 1914 de oorlog aan Rusland.
• Frankrijk mobiliseert zijn leger op 2 augustus 1914. Duitsland bezet Luxemburg.
  
• Duitsland verklaart op 3 augustus 1914 de oorlog aan Frankrijk.
• Duitsland valt op 4 augustus 1914 België aan.
  
• Groot-Brittannië verklaart op 4 augustus 1914 de oorlog aan Duitsland.
  

Voor wie kiest de tekenaar partij?
Waaruit kan je dit afleiden?

Prent met als titel: "Bravo Belgium!"

Waarom feliciteert de tekenaar België?

Deze Franse tekening is getekend in 1914. Hoe denkt de tekenaar over de oorlog, die net gestart is? Leg je antwoord uit.

Verloop

Fröhlichen Krieg

• Vrijwilligers meldden zich spontaan aan in Frankrijk en Duitsland.
  
• Soldaten gaan uit van een korte en krachtige oorlog: "Met Kerst zijn we thuis!"
  
• Soldaten zijn enthousiast, ze willen deel uitmaken van de overwinning.
  

Verloop
Von Schlieffenplan

• Duitsland valt Frankrijk aan via België
    (en oorspronkelijk ook via Nederland).
• Frankrijk moet binnen 40 dagen verslagen zijn.
• Daarna valt Duitsland Rusland in het oosten aan.
  
  

• Vertraging door onverwachte Belgische tegenstand.
• Opmars Duitse leger  stokt aan de Marne.
  

In spotprenten worden landen vaak als dieren afgeschilderd.
Men gebruikt altijd dezelfde dieren voor hetzelfde land.
Welk dier hoort bij welk land?

Wat wil de tekenaar duidelijk maken over het verloop van de oorlog tijdens de eerste maand?

Verloop
Loopgravenoorlog

• Na de Slag bij de Marne graaft het Duitse leger zich in om veroverd gebied te behouden.
• Franse generaals denken alleen aan aanvallen. Franse leger mag zich niet ingraven tot 1916.
  
• Britse en Belgische legers graven zich wel in.
  
• Westfront loopt van Noordzee tot Zwitserland.

Bewegingsoorlog is veranderd in een loopgravenoorlog.
De verdediging wordt vanaf nu sterker dan de aanval.

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

www.google.com

Wat wil de tekenaar met deze prent
over Lenin zeggen?

Lenin is de man met de bezem.

Verloop
1917: Russische Revolutie

Februarirevolutie

• Het Russische volk heeft honger en is oorlogsmoe.
• Vrouwen in Sint-Petersburg komen in opstand.
• Het leger sluit zich aan bij de opstandelingen.
• De Russische Tsaar moet aftreden. Er komt een democratische Voorlopige Regering.

Verloop
1917: Russische Revolutie

Oktoberrevolutie

• Lenin keert terug uit balingschap naar Rusland, met de hulp van Duitsland.
• Lenin en zijn communisten plegen een staatsgreep in oktober 1917.
• Lenin belooft vrede met Duitsland.

Wat moest Rusland wel doen in ruil
voor vrede volgens deze tekenaar?

Verloop

1918: Vrede van Brest-Litovsk

• Communisten sluiten vrede met Duitsland (Vrede van Brest-Litovsk).
  
• Rusland verliest grote stukken land.
• Door de vrede met Rusland komt er een einde aan de tweefrontenoorlog.
  

Twee spotprenten met als titel: "Wat een belofte!".

Welk land doet er aan welk land een voorstel en wat houdt dit voorstel in?

Onbeperkte Duikbotenoorlog

Is dit een Duitse of een Engelse
tekenaar? Waarom denk je dat?

Verloop
1917: Verenigde Staten doen mee!

De VS wou niet betrokken worden in de Europese oorlog, maar...

• Onbeperkte duikbotenoorlog doet ook Amerikaanse schepen zinken.
  
• Duitsland probeerde Mexico te overtuigen om de VS aan te vallen (Zimmermantelegram).
• Groot-Brittannië en Frankrijk hebben schulden bij de VS. De VS wil zeker zijn van terugbetaling.

... en dus verklaart de VS in 1917 de oorlog aan Duitsland.

Een pacifist is iemand die naar vrede
streeft. Wilson, de president van VS,
noemde zichzelf een pacifist.
Waaraan kan je zien dat dit een tekening
uit 1917 is?

Verloop

1918: Wapenstilstand

• Na een laatste offensief van Duitsland, blijkt het Duitse leger uitgeput.
• Op 11/11/1918 om 11.00 wordt de wapenstilstand getekend.

Wiens schuld is de Duitse overgave volgens deze Nazi-spotprent?

Verloop

1919: Vrede van Versailles

Duitsland krijgt de schuld van de Eerste Wereldoorlog en wordt zwaar gestraft:

• Duitsland moet herstelbetalingen doen.
• Duitsland moet grondgebied en kolonies afstaan.
• Duitsland mag slechts een beperkt leger hebben.

Duitsland voelt zich vernederd.