3.7/8 Verwantschap en DNA-technieken

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Gelukkig nieuwjaar 

Planning

Ga naar de ELO overzicht en maak de herhalingstoets

Dit doe je alleen en in stilte

Uitleg basisstof 7 en 8

Maken basisstof 7 en 8

Nakijken basisstof 1 t/m 8

Verwantschap en DNA technieken

Leerdoelen

Je kunt toelichten wat fossielen hebben bijgedragen aan de micro evolutietheorie.

 Je kunt toelichten dat overeenkomsten in de bouw van organen, de bouw van cellen en de samenstelling van stoffen in cellen kunnen duiden op verwantschap.

Planning

Leerdoelen

Uitleg

Opdrachten

Check leerdoelen

Afsluiting

Versteende afdruk

Versteend organisme

fossielen

Er is  geen bewijs van de tussenvormen die zouden hebben geleefd. De fossielenreeksen laten geen geleidelijke ontwikkeling zien

fossielen

Musea van nu liggen vol met fossielen waarvan er geen één met tussenvormen

Fossielen ontstaan door razend snelle ophoping van aardlagen. 

 zondvloed? ??

Overeenkomst bouw organen

rudimentaire organen: een orgaan die geen functie meer heeft

 stamboom

Door al het DNA van organismen te vergelijken kan een stamboom van de verwantschap worden opgesteld. 

Dat noem je een evolutionaire stamboom.

Verwantschap: soorten die een gezamenlijke voorouder hadden hebben overeenkomsten met elkaar. 

Dit kan zitten in:
- bouw van organen

- processen in cellen (bijna alle organisme hetzelfde)

- samenstelling van stoffen in cellen. (Hoe meer stoffen overeen komen hoe dichterbij de relatie is tussen de organismen)

Een verwantschapsschema

In de afbeelding is in een verwantschapsschema de afstamming van een aantal soorten weergegeven.

Welke soort is eerder ontstaan?

1. soort 3
2. soort 7
3. soort 6
4. soort 12

Een verwantschapsschema

In de afbeelding is in een verwantschapsschema de afstamming van een aantal soorten weergegeven.

Wat is de gemeenschappelijke voorouder van soort 5 en 9

1. soort 1
2. soort 2
3. soort 3
4. soort 7

DNA technieken

Leerdoelen

Je kunt enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven. 

Recombinant-DNA

• DNA van de ene soort overbrengen naar een andere soort.
• Eigenschappen kunnen overgebracht worden.

Crispr-cas

• Hiermee kan je heel nauwkeurig DNA 'knippen en plakken'.
• Dit wordt gene editing genoemd (gen-aanpassing). 

• Wordt gebruikt om genen te repareren, verwijderen of toe te voegen.

Wat wordt er gedaan bij recombinant-DNA-techniek?

1. Met behulp van bacteriën wordt van melk yoghurt gemaakt.
2. In het DNA van een organisme wordt nieuwe erfelijke informatie aangebracht.
3. de celkern van een lichaamscel van een organisme wordt gecombineerd met een 'lege' eicel van een ander organisme
4. Er wordt gekeken of er een DNA match is tussen een verdachte en bewijsmateriaal

Wat is de verzamelnaam van technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens?

1. DNA- recombinant techniek
2. Genetische modificatie
3. Biotechnologie
4. Klonen

Vragen?

Maken van de opdrachten

Th. 3.7 Verwantschap + Th 3.8 DNA-technieken

Zie planning

Klaar? Maak de test jezelf