BS 5.2 Chromosomen en genen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 5  BS 2

Chromosomen, genen en genexpressie

Je moet de volgende begrippen kennen en kunnen uitleggen  wat ze betekenen/doen.

• Chromosoom
• DNA  en  DNA-sequentie
• Gen  en  Genexpressie
• Allel
• Genotype/Fenotype

celkern

De celkern bevat DNA

Wat is DNA?

Een 'streepjescode' voor alle erfelijke eigenschappen, bijv.

       - oogkleur

       - lengte

       - haarkleur en haartype

maar ook:

       - muzikale aanleg

       - aanleg voor sporten

Je hebt 2 meter DNA

in elke cel

DNA is een molecuul

DNA-sequentie

basenparen:

A-T     T-A

G-C    C-G

een gen

Een gen is een stukje DNA

voor één erfelijke eigenschap. 

de code wordt bepaald door 

de volgorde van de basenparen

genexpressie

Een gen kan 'aan' staan in een cel waar dat nodig is

Een gen kan 'uit' staan in een cel waar dat niet nodig is.

chromosomen

Vlak voor de cel gaat delen, wikkelen de DNA-draden zich op tot  46 chromosomen

chromosomen

In elke cel zitten 46 chromosomen

23 kreeg je van je moeder 

23 kreeg je van je vader

de laatste chromosomen bepalen of je een jongen of een meisje bent

genen - allelen

Homologe chromosomen:

chromosomen zijn gelijk, maar niet identiek

gelijk: de chromosomen bevatten dezelfde genen

niet identiek: de chromosomen kunnen verschillende allelen bevatten

Allel: variant van een gen

Gen voor oogkleur

allel vader = blauw

allel moeder = bruin

kind heeft bruine ogen

genotype.

erfelijke informatie

deze informatie ligt vast in de chromosomen in het DNA

dit hoef je niet altijd te zien

fenotype.

is het uiterlijk van een organisme

fenotype=genotype+mileu

dit zie je

genotype

fenotype

Maakwerk

opdr 4 en 6 van 5.2 IPAD