Oliecrisis van 1973 (HC NL Par 2 en 3)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Oliecrisis van 1973

Tijd	Onderdeel
13:30 - 13:50	Laatste deel SE bekijken
13:50 - 14:20	Oliecrisis van 1973 bespreken

Oorzaken van de Oliecrisis (1973)

• Uitbreken van een oorlog tussen Israël <> Syrië / Egypte:
  Westerse landen (o.a. NL) kiest kant Israël. 
• Steunen Israël met wapens + houden pro-Arabische verklaring tegen in de EG.  

De Oliecrisis (1973)

• Sterke verhoging olieprijs door Arabische landen
• Olieboycot van onder andere Nederland --> Oliecrisis. 

Gevolgen van de Oliecrisis (1973)

De oliecrisis maakte een eind aan de jarenlange economische groei --> NL had hierdoor nog "spaarpotje".

• Economie in de jaren '80 achteruit: werkloosheid en veel bijstandsgerechtigden.
• Overheidsuitgaven dreigden onbeheersbaar groot te worden: meer lenen --> staatsschuld liep op.

Autoloze zondag

In welk jaar was de eerste oliecrisis?

1. 1973
2. 1975
3. 1977
4. 1979

Wat probeert de maker van de bron duidelijk te maken over de oliecrisis van 1973?

1. Dat de westerse landen graag wilden onderhandelen met de Arabische landen
2. Dat de Arabische landen de olie voor een hoge dollarprijs verkochten aan de westerse landen.
3. Dat de Arabische landen de westerse landen door hun olie onder druk zetten om "hun zin" te doen.
4. Dat de westerse landen de baas zijn in de Arabische landen als het op olie aankomt.

Hoofdstuk 3 "Veranderende maatschappelijke verhoudingen: 1978 - 2008"

Oplossingen voor de economische crisis

De verzorgingsstaat moest worden beperkt, omdat:

• Het was te bureaucratisch
• Het is te duur
• Misbruik op grote schaal
• Net zo veel vacatures als werklozen
• Steeds meer ouders / minder jongeren

Regeringen o.l.v. premier Lubbers:

• Bezuinigen en belasten zwaarder: o.a. ambtenarensalarissen werden gekort, tarieven OV stegen + dieselaccijns omhoog.
• Beperken de verzorgingsstaat: o.a. WAO verlagen, wetten zodat werklozen minder vaak werk konden weigeren, huursubsidie beperkt etc.
• Privatiseren staatsbedrijven: o.a. NS en PTT (Post) 

Poldermodel

• '80: Vakbonden genoodzaakt tot onderhandeling (i.v.m. steun regering + dalend ledental)
• Akkoord van Wassenaar (1982) :  gesloten door organisaties van werkgevers en werknemers -
  Vakbonden accepteren loonmatiging in ruil voor arbeidsduurverkorting + deeltijdbanen.
  
• Begin van het poldermodel (= overeenstemming tussen werkgevers- en werknemers bereiken door vaak te overleggen). 
• Garantie politieke en economische rust: lonen en prijzen beheersen + goede concurrentiepositie NL garanderen. 

• Begin wederopbouw

• Marshallplan

• Opbouw verzorgingsstaat

• Consumptiemaatschappij

• Economische crisis

• Poldermodel

• □
   ■
   ■
   □

• In de jaren 60 en de jaren 90.

Ondanks de economische groei gingen Ruud Lubbers en zijn opvolgers toch door met bezuinigingen op de verzorgingsstaat. Waarom denk je dat dit nodig was?