3.5 Het parlement controleert

• Maatschappijleer
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 3

Maatschappijleer

Het parlement controleert

Lesdoelen

In deze les gaan we kijken naar het parlement en haar controlerende taak. 

Terugblik

Instructie 

Tweede Kamer - 150 parlementsleden direct door burgers gekozen.

Eerste Kamer - 75 parlementsleden indirect door burgers gekozen (via de verkiezingen voor de provincie).

Parlement - De Tweede Kamer en de Eerste Kamer samen. 

De twee hoofdtaken van het parlement zijn:

• (mede)wetgeving
• controleren van het kabinet

Instructie 

• Ministers (met hun ambtenaren) èn Tweede Kamerleden maken wetsvoorstellen.
• De Tweede Kamer debatteert over het voorstel. Een meerderheid van de Tweede Kamer moet het voorstel goedkeuren.
• Hierna gaat het wetsvoorstel naar de Eerste Kamer, die een laatste check doet.

Instructie

De Eerste Kamer controleert of het voorstel:

• geen fouten bevat;
• niet in strijd is met andere wetten.

De Eerste Kamer mag het wetsvoorstel niet meer veranderen. De wet kan hier dus alleen goed- of afgekeurd worden.

Ministers besturen het land. Om te voorkomen dat ze verkeerde keuzes maken, worden ze gecontroleerd door Kamerleden.

Instructie

Rechten van Kamerleden voor hun wetgevende taak:

• Stemmen over wetsvoorstellen.
• Een wetsvoorstel veranderen. Dit noemen we het recht van amendement.
• Zelf een wetsvoorstel indienen. Dit noemen we het recht van initiatief.

Instructie

Rechten van Kamerleden voor hun controlerende taak:

• Vragen stellen aan ministers en staatssecretarissen (ook schriftelijk).
• Een motie indienen. Hiermee vragen ze de minister om iets te doen.
  - Met een motie van wantrouwen kunnen Kamerleden een minister vragen om af te treden.

Instructie 

Rechten van Kamerleden voor hun controlerende taak:

• Een minister ter verantwoording roepen. De minister moet dan naar de Tweede Kamer komen voor een debat. Dit noemen we het recht van interpellatie.
• Een groot onderzoek instellen als ze denken dat de regering fouten heeft gemaakt. Dit noemen we het enquêterecht.

Instructie 

Voor goedkeuring van wetsvoorstellen is een meerderheid in de Tweede Kamer nodig.

Meestal kan de regering daarvoor op steun rekenen van de coalitiepartijen.

Coalitie - De partijen die samen de regering vormen.

Oppositie - De partijen die geen deel uitmaken van de regering.

Evaluatie - huiswerk