9.5 mutaties

GENEXPRESSIE
GENREGULATIE
REGULATORGENEN
STAMCELLEN
CELDIFFERENTIATIE
APOPTOSE
EPIGENETICA
DNA-METHYLERING

1 / 38
suivant
Slide 1: Carte mentale
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

Cette leçon contient 38 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

Éléments de cette leçon

GENEXPRESSIE
GENREGULATIE
REGULATORGENEN
STAMCELLEN
CELDIFFERENTIATIE
APOPTOSE
EPIGENETICA
DNA-METHYLERING

Slide 1 - Carte mentale

Cet élément n'a pas d'instructions

"het aan- en uitzetten van een gen"
timer
0:20
A
genexpressie
B
genregulatie
C
apoptose
D
celdifferentiatie

Slide 2 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

"de informatie van het DNA wordt overgeschreven tot mRNA, waarvan de code door translatie kan worden omgezet tot een eiwit"
timer
0:20
A
genexpressie
B
genregulatie
C
apoptose
D
celdifferentiatie

Slide 3 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is apoptose?
timer
0:30

Slide 4 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Stamcellen, differentiatie en apoptose
 

Apoptose = geprogrammeerde celdood

Slide 5 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

genregulatie / genexpressie

genregulatie
het aan- en uitzetten van een gen

genexpressie
de informatie van het DNA wordt overgeschreven tot mRNA, waarvan de code door translatie kan worden omgezet tot een eiwit

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Waarom is het belangrijk om genexpressie te reguleren?
timer
0:20

Slide 7 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

doel van genregulatie
* variatie in intensiteit van genexpressie (tot uiting komen)

enzymen nodig voor basisfunctie cel                    altijd expressie
enzymen voor specifieke functie cel             niet altijd expressie

* voorkomen van verspilling grondstoffen en energie

Slide 8 - Diapositive

basisfunctie: enzymen nodig bij verbranding

specifieke cel: fotosynthese, aanmaak vleugels
Wat heeft genexpressie met celdifferentiatie te maken?
timer
0:40

Slide 9 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

genexpressie is belangrijk voor specialisatie cellen oftewel
celdifferentiatie * elke cel zijn eigen vorm en functie

Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

op verschillende momenten in ontwikkeling  worden verschillende genen aan gezet
signaaleiwitten binden aan regulatorgenen: aan of uit

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Hoe heten het type signaalstoffen dat een boodschap aan het DNA kan geven dat
er een eiwit gemaakt moet worden?
timer
0:20

Slide 12 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

meer LICHT

lichtreceptoren in oog/huid


impulsen in hypothalamus


hormoon melatonine


eiwit pigment melanine
volwassen eukaryoten

Slide 13 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Welk van deze processen kan geregeld worden door

DNA-methylering?
A
genexpressie
B
genregulatie
C
apoptose
D
celdifferentiatie

Slide 14 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

DNA-methylering *doordat er methylgroepen binden aan de stikstofbasen 
                                         is het DNA niet meer af te lezen
                                      * DNA wordt dus beïnvloedt door stress, voeding en drugs

Slide 15 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

lesopbouw
1a) ik had net vragen >3 goed
en wil aan het werk.
Lees 9.6.
Maak opdracht 51 - 58.

2) Aan het werk met 9.6. Klaar? Begin met de examentrainer!




1b) ik had net <4 vragen goed en ga daarom uitleg volgen. 

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

LEERDOELEN
9.5 mutaties
* je kunt verschillende typen en uitwerkingen van mutaties beschrijven
                         * puntmutatie en genoommutatie
                         * oorzaken en gevolgen van mutaties
                         * DNA reparatie
                         * ontstaan van kanker


Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

mutant
* individu met dezelfde mutatie in alle (!) cellen

* door mutatie werkt het gen..
.. slechter
.. precies hetzelfde
.. niet meer
.. heel soms beter / anders

Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 19 - Lien

Cet élément n'a pas d'instructions

mutatie
Spontane verandering in DNA

Vaakst voorkomend bij DNA-replicatie

Slide 20 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Soms maakt een DNA polymerase een fout...

Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

En dat kan grote gevolgen hebben.

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Een puntmutatie is een verandering in één nucleotide. 
Je zag eerder al de drie soorten: een substitutie (ander nucleotide), een insertie (extra nucleotide) en een deletie (nucleotide minder). 
Dat heeft gevolgen voor de codons die afgelezen worden.

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Mutaties

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 26 - Lien

Cet élément n'a pas d'instructions

oplossingen in je lijf
* DNA-repair mechanisms
* immuunsysteem
* apoptose

Soms niet nodig!

Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

zoek op in binas
Effect mutatie van GCA --> GCG
Effect mutatie van ATC --> ATG

Welk aminozuur wordt er eerst gemaakt? Welk aminozuur wordt er als tweede gemaakt?

Slide 28 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Effect mutatie van GCA --> GCG
Effect mutatie van ATC --> ATG

Slide 29 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is het effect van een genoommutatie in je geslachtscellen?

Slide 30 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

mutagene stoffen en carcinogenen
  • Radioactieve straling
  • Bepaalde giftige stoffen
  • UV, uit zonlicht of zonnebank
  • Inademen van giftige stoffen, zoals asbest en rook
  • Virussen, zoals HPV

... Maar ook: erfelijke factoren helaas


Slide 31 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Noem 2 dingen die je geleerd hebt

Slide 32 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Noem 1 ding waar je nog een vraag over hebt

Slide 33 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 34 - Lien

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is het gevolg van een mutatie?

Slide 35 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

tumorsuppressorgen kapot
* geen rem op de celdeling

proto-oncogen wordt oncogen 
* veroorzaakt ongeremde celdeling

Slide 36 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 37 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 38 - Lien

Cet élément n'a pas d'instructions