H2.4 Het einde van de oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

De Eerste Wereldoorlog

4. Het einde van de oorlog

Je weet welke rol de Russische Revolutie heeft gespeeld in de Eerste Wereldoorlog.

1. Je weet waarom de Russische Revolutie uitbrak in 1917.

2. Je weet welke gevolgen de Russische Revolutie had voor WO I

3. Je weet wat het communisme is.

4. Je weet welke gevolgen de Russische Revolutie had voor Rusland/Sovjet Unie.

5. Je weet wat wordt bedoeld met de vergissing van Troelstra.

Laatste oorlogsjaren

1917

Rusland sluit wapenstilstand Duitsland

VS verklaren Duitsland de oorlog

§ 1 Rusland tussen 1917 en 1922

Rusland begin WO I

• Arm land
• Grootste deel bevolking arme boeren die werken voor rijke grootgrondbezitters 
•  Fabrieksarbeiders hebben laag loon en slechte woonomstandigheden
• Soldaten hebben slechte of geen uitrusting en geen voedsel
  

Rusland voor 1917

• Onrust in Rusland blijft
  

• Duitsland(!) helpt Lenin, Rusland binnen te smokkelen (april 1917)

• Communisten o.l.v. Lenin grijpen de macht en de voorlopige regering wordt afgezet

• Russische Revolutie
  

Situatie na de revolutie

• Tsaar afgezet en gedood
• Lenin (communist/bolsjewiek) aan de macht:
  
• Communisme invoeren: zorgen dat iedereen gelijk wordt;          al het grote bezit aan de staat --> eerlijk verdelen
• December 1917: wapenstilstand met Duitsland (ongunstig     voor Rusland: veel land afstaan)

Burgeroorlog

• Tussen communisten (roden) en hun tegenstanders (witten)
  

• eind 1921 overwinning communisten
• Rusland wordt Sovjet-Unie
• Communistische partij olv Lenin heeft totale controle over de Sovjet-Unie.

Vergissing van Troelstra

1918

Ook in Nederland een ''communistische revolutie''

Troelstra riep op tot een revolutie!

... één grote mislukking...

Na de 'Vergissing van Troelstra' gaat het publiek massaal de straat om koningin Wilhelmina en haar dochter kroonprinses Juliana steun te betuigen. Soldaten zwaaien met de Nederlandse vlag. Het is wel duidelijk dat het volk niet voor Troelstra, maar voor het koningshuis kiest: Troelstra's revolutiepoging is na een week mislukt.

Vergissing van Troelstra

• In veel landen is onvrede in laatste oorlogsjaren, communisten beloven snelle verandering
• De uitslag van de 1e verkiezingen na het algemeen kiesrecht viel tegen.
• Door de oorlog economische problemen

• Rusland wordt communistisch (in oa Duitsland ook pogingen) en Troelstra denkt dat ook NL dit kan

• Troelstra kondigt in Tweede Kamer revolutie aan, maar die breekt niet uit

• Gelijkheid  
• Juist veel overheidsbemoeienis > sociale wetten 
• Fel tegen censuskiesrecht > algemeen kiesrecht
• Vakbonden 
• Openbaar onderwijs 
• Tot 1917 weinig macht. 
• Vergissing van Troelstra (1918) 

Socialisten 

Pieter Jelles Troelstra

Gevolgen voor Nederland

November 1918:

Einde WOI; overal in Europa breken opstanden uit

Troelstra leider van de SDAP denkt dat ook in Nederland de arbeiders de macht kunnen overnemen en roept de revolutie uit.

1917 Russische revolutie:

communisten onder leiding van Lenin grijpen de macht

Internationale ontwikkelingen

Nov 1918 Einde Eerste Wereldoorlog

Gevolgen voor Nederland:

Overal in Europa breken revoluties en opstanden uit

Troelstra leider van de SDAP denkt dat ook in Nederland de arbeiders de macht kunnen overnemen en roept de revolutie uit.

Mislukt; SDAP wordt gezien als gevaarlijk en onbetrouwbaar

1

2

Oprichting Communistische Partij Nederland (CPN)

§ 4.2  HET EINDE VAN DE EERSTE WERELDOORLOG

Wapenstilstand

11-11-1918, 11 uur

• De vrede met de Russen had er niet voor gezorgd dat de Duitsers de oorlog het Westfront konden winnen.
• Uiteindelijk zorgt de komst van de Amerikanen voor de doorslag: na vier jaar is het voorbij voor Duitsland

Gevolgen wapenstilstand

• Oostenrijk-Hongarije valt uit elkaar -  Hongarije zelfstandig land

• Tsjechoslowakije, Joegoslavië en andere landen worden zelfstandig
• Onrust in Duitsland, communisten proberen de macht te grijpen dit mislukt
  
• Duitse soldaten die terugkeren van het front zijn ontevreden en teleurgesteld
  

Vóór...

...na

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen:

- hoe de Eerste Wereldoorlog eindigde 

- welke afspraken na de oorlog werden gemaakt.

§ 3 Het verdrag van Versailles

Een wapenstilstand is nog geen vrede. Hierover werd 

tussen januari en juni 1919 onderhandeld in Versailles (bij Parijs)

Welke landen?

• Engeland (Lloyd George)
• Frankrijk (Clemenceau)
• Verenigde Staten (Wilson)
• Italië (Orlando)

• Duitsland mocht als verliezer niet meepraten

• Rusland, dat zijn bondgenoten in de steek had gelaten, was ook niet uitgenodigd

Verenigde Staten

• Duitsland straffen, maar niet al te zwaar
• Duitsland is een belangrijke handelspartner
• Wereld veilig maken, voorkomen nieuwe oorlog (14 punten van Wilson)

Groot-Brittannië

• Duitsland straffen, maar niet al te zwaar
• Duitsland is een belangrijke handelspartner
• Kan niet al te vriendelijk zijn: het volk zit vol wraak.
• Als het kan: macht uitbreiden in het Midden-Oosten

Frankrijk

Duitsland zwaar straffen.

Duitsland economisch verzwakken.

Duitsland militair verzwakken.

Grondgebied terugpakken (Elzas-Lotharingen)

Als het kan: macht uitbreiden in het Midden-Oosten

Vrede van Versailles

28 juni 1919

Exact 5 jaar na de aanslag op Franz-Ferdinand 

door Gavrilo Princip is de oorlog voorbij.

Verdrag van Versailles (1)

• Duitsland moet veel grondgebied afstaan (ongeveer 10%)

• Duitsland moet kolonies afstaan

• Duitsland mag geen leger meer hebben van groter dan 100.000 man en geen vloot hebben
  

Verdrag van Versailles (2)

• Duitsland moet herstelbetalingen doen aan vnl. Frankrijk

• Grens tussen Frankrijk en Duitsland wordt gedemilitariseerd (Rijnland).

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles

Gevolgen van de wapenstilstand en de vrede

• Oprichting Republiek van Weimar (Eerste democratie in Duitsland)
  

• Veel nieuwe staatjes in Europa (Polen, Joegoslavië).
  

• Verenigde Staten trekken zich terug uit de wereldpolitiek
  

Volkenbond

• President Wilson V.S
• Doel: voorkomen van nieuwe oorlog
  
• vrijheid voor alle volken: elk volk moet een eigen land hebben, met eigen grenzen(= zelfbeschikkingsrecht)

• Oprichting Volkenbond (voorloper Verenigde Naties: 'eerst praten, dan vechten').
• V.S geen lid (weer betrokken bij oorlogen)
• Rusland en verliezers ook geen lid
• 1946: Einde Volkenbond
  

Gevolgen

• Opkomst van Hitler: hij speelt in op de Duitse onvrede over het Verdrag van Versailles

• Uiteindelijk ook de Tweede Wereldoolog, waarbij Hitler er alles aan zou doen om de gevolgen van het Verdrag van Versailles te vernietingen...en daarin ook slaagt. 

Terugkoppeling

- Hoe eindigde WOI

- Welke afspraken werden er aan het einde 

van de oorlog gemaakt?