Anatomie 2.3.1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 7

Periode 1

Leerjaar 2

Vorige les

Zelf aan de slag geweest

- Hoe ging dit?

Lesindeling

1. Welkom
2. Lesindeling en lesdoelen
3. Herhaling vorige les
4. Theorie oogziekten
   
5. Lesdoelen
6. Huiswerk en afsluiting 

Wat is er ontstoken bij een conjunctivitis?

Conjunctivitis

- Meest voorkomende oorzaak van rood oog

- Meest voorkomende oogontsteking

- Ontsteking van bindvlies over harde oogrok (sclera)

1. Viraal: verkoudheid, adenovirus (besmettelijk!)
2. Bacterieel: stafylokokken, SOA
3. Allergisch: pollen, contactallergenen

Soms doet hoornvlies/cornea mee

contactallergenen zijn: oogdruppels of -zalf, makeup en contactlensvloeistof

Ontsteking conjunctiva

Conjunctiva is slijmvlies over je oog en onder je oogleden: zorgt ervoor dat er niks 'achter' je oog kan komen

Conjunctivitis

Rode, branderige, tranende ogen

- Geen pijn                                                            Allergie: Jeuk

- Soms zichtproblemen                                 Bacterieel: Pusvorming

- Enkele dagen tot 2 weken

Behandeling: 

- Oogdruppels en eventuele contactlenzen uit!

Waterige afscheiding

Geen pijn, tenzij hoornvlies is aangetast

Zichtproblemen door tranen en irritatie

Oogdruppels:

- Reiniging

- Bloedvatvernauwing

- Antibiotica

- Antihistaminicum

Waar heb je de tekening ingekleurd?

Wat is het verschil tussen een conjunctivitis en een keratitis?

Keratitis

Ontsteking van de cornea (hoornvlies)

- Door Herpes Simplexvirus of UV-licht (skieën, lassen)

Symptomen:

- Zeer pijnlijk

- Afname gezichtsvermogen

- Lichtschuwheid

- Tranende, rode ogen

evt. littekenvorming 

verminderde gevoeligheid en daardoor grotere kwetsbaarheid

Keratitis

Wanneer naar oogarts?

- Als klachten niet minder worden na enkele dagen

- Zeer veel pijn

- Verdere afname gezichtsvermogen

Waar heb je de tekening ingekleurd?

Wat is een uveitis?

Uveitis

Ontsteking van het vaatvlies (uvea)

- Verzamelnaam voor inwendige ooginfecties:  o.a. iritis

Symptomen:

- Diepe pijn in het oog, rood oog

- Vermindering gezichtsvermogen
/wazig zien 

- Zwarte vlekjes of slierten in het beeld

- (soms) Licht niet goed verdragen

Oorzaak is onbekend, soms onderdeel van infectieziekten en auto-immuunziekten (reuma)

Één oog of beide ogen tegelijkertijd

Onder andere gebruik van corticosteroiden als behandeling

Waar heb je de tekening ingekleurd?

Waarom is acuut glaucoom een spoedgeval?

Glaucoom

Acuut: plotselinge blokkade afvoer van
kamervocht

Waar werd het kamervocht ook weer gemaakt?

Drie lagen van het oog

2. Druifvlies (uvea)

- Straallichaam 

straallichaam is de plek waar de spieren van de lens verbonden zijn aan de buitenkant van het oog

- maakt kamervocht aan

Kamervocht wordt afgevoerd via het bloed

Glaucoom

Acuut: plotselinge blokkade afvoer van
kamervocht (Spoedgeval!)

- Acuut hevige pijn

- Rood/hard oog

- Misselijkheid/braken

- Risico op blindheid

Behandeling: oogdrukverlagende druppels

Verwijzing naar oogarts

Chronisch glaucoom

Afvoer van kamervocht slibt langzaam dicht

- Oogdruk neemt heel langzaam toe

- Oogzenuw raakt langzaam beschadigd

- Patiënt ziet langzaam steeds minder

Schade aan oogzenuw herstelt niet: oogdruppels/drain/operatie kan verdere schade voorkomen

Waar heb je de tekening ingekleurd?

Welke behandeling wordt bij cataract aangeraden?

Cataract

(Grijze) staar: vertroebeling van de lens

- Aangeboren/erfelijk

- Ziekte, zoals diabetes

- Meestal door ouderdom

Cataract

Na de operatie:

- Na 1 week is gezichtsvermogen volledig hersteld

- Accommoderen is niet meer mogelijk: lens blijft plat

wel een keuze voor bolle lens als mensen graag willen blijven lezen

Multifocale lens is duur en wordt niet vergoed. Ook is het zicht minder scherp

Waar heb je de tekening ingekleurd?

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

• Uitleggen wat maculadegeneratie inhoudt, welke symptomen hierbij horen en wat je aan deze aandoening kunt doen 
• Uitleggen wat retinopathie inhoudt, welke symptomen hierbij horen en wat je aan deze aandoening kunt doen 

Maculadegeneratie

Waar zat de macula ook alweer?

Wat deed de macula?

Wat betekent degeneratie?

Wat houdt dit in voor de aandoening?

Maculadegeneratie

Macula bevat alleen kegeltjes

Oorzaken: Diabetes, Ouderdom, Trauma, 

Erfelijke ziekte en/of Roken

Symptomen: Wegvallen centrale gezichtsveld

- Minder scherp zien

- Vervormingen zien

Waar waren de kegeltjes voor?

- Scherp zien en kleuren zien

Patient ziet bijvoorbeeld dit...

Hoe werkt het? (Amslertest)

- men kijkt op kaart met vierkanten naar middelpunt (andere oog afgedekt)

Wanneer iets mis, als je geen mooie vierkanten ziet?

- als je iets ‘niet’ ziet

- iets wazigs ziet

- iets onregelmatigs ziet

Of dit...

Twee vormen

1. Droge maculadegeneratie: cellen in de gele vlek sterven af

    - Meest voorkomende vorm (±85% )

    - Langzaam proces

    - Geen behandeling mogelijk

2. Natte maculadegeneratie: groei abnormale bloedvaatjes in macula

    - Bloedvaatjes kunnen bloed of vocht lekken 

    - Laseren en/of injectie in oog kan achteruitgang verminderen

Bloedvaatjes kunnen tot littekenvorming leiden of permanente schade aan het netvlies

Aandoening ontwikkelt zich snel en er is sprake van een snelle achteruitgang (ernstig verlies van gezichtsveld als niet wordt ingegrepen)

Waar kleur je de tekening in?

Retinopathie

Wat zou dit betekenen?

Welk woord zit er in?

Waar zou het dan zitten?

Retina = netvlies

Pathie = ziekte

Retinopathie

Beschadiging van netvlies

- Verschillende oorzaken

- Oorzaak van blindheid 

Diabetische Retinopathie

Beschadiging van netvlies bij diabetes

- Lekken van vocht/vet (exsudaat)

- Uitgezette bloedvaatjes

- Kleine bloedingen

- Bloedvaatjes gaan dichtzitten

- Ontstaan nieuwe bloedvaatjes

Mensen met diabetes hebben te veel glucose (suiker) in hun bloed. Dit beschadigt de bloedvaten in het lichaam, waaronder de kleine bloedvaatjes in het netvlies.

Bij de meeste mensen met diabetes ontstaat diabetische retinopathie. Dit geldt zowel voor mensen met diabetes type I als diabetes type II. Twintig jaar na de diagnose diabetes zijn de kleine bloedvaatjes in het netvlies bij 80% van de mensen beschadigd.

Door tekort aan bloed en zuurstof (ischemie) vormt het oog nieuwe bloedvaatjes -> ernstige retinopathie

Diabetische Retinopathie

Symptomen:

- Wazig/vervormd/dubbel zien

- Vlekken/slierten zien

- Nachtblindheid

- Pijnklachten

Behandeling: Regelmatige controle!

- Laserbehandeling

Diabetische retinopathie heeft meerdere symptomen. Welke klachten iemand heeft, hangt af van de ernst van de schade en vooral ook van de vraag welk deel van het netvlies is aangetast. Vaak ontstaan klachten pas in een laat stadium als het netvlies al flink is beschadigd.

Een belangrijk symptoom van diabetische retinopathie is minder scherp zien.

Bloedsuiker onder controle houden, regelmatige controle bij oogarts. Laser kan bloedvaatjes dichtmaken 

Andere vormen Retinopathie

1. Hypertensieve retinopathie: door hoge bloeddruk
2. Atherosclerotische retinopathie: door aderverkalking en ouderdom
   
   - Beschadiging van netvlies (4 gradaties)
   - Gezichtsvermogen gaat langzaam achteruit
   - Preventieve behandeling risicofactoren

Patient merkt vaak niet dat gezichtsvermogen achteruit gaat -> bij klachten is het vaak te laat

Gradaties van gering tot zeer ernstig

Groen = bloeding

Blauw = lekkage uit bloedvaten

Wit = tekort aan zuurstof en bloed

Loslating netvlies

Ablatio retinae: netvlies laat los van vaatvlies

- Patiënt ziet lichtflitsen/schaduw

- Afname gezichtsveld

- Spoedgeval -> zo snel mogelijk
   naar OK!

Door ziekte of trauma, erfelijkheid, operatie aan staar. Krimpend glasvocht door ouderdom

Patient ziet lichtflitsen door trekken aan zenuwcellen

Waar kleur je de tekening in?

Kort herhalen

Wat heb je ingekleurd bij...

Wat heb je geschreven bij...

Waar heb je nog vragen over...

Zelf aan de slag

1. Open de vragen in CumLaude (vragen ogen woordzoeker)
2. Beantwoord de vragen met behulp van het boek 'Geneesmiddelenkennis voor doktersassistenten' , hoofdstuk 15
3. Als je alle antwoorden hebt gevonden, maak dan de woordzoeker in CumLaude
4. Kun jij de oplossing vinden?

Er zijn een paar extra woorden toegevoegd

Huiswerk

Afmaken vragen en woordzoeker