wk 03: les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Donderdag 20 januari - G2b

• 10 minuten stillezen
• Start Fictie Blok 1 + Geest
• Aan de slag!
  

Vorige les heb je...

...geoefend met signaalwoorden.

Deze les ga je...

...fictie jaar 1 herhalen.

...oefenen voor de E-toets.

Begrippen jaar 1

fictie / non-fictie

realistisch / niet realistisch
genres
personages
hoofdpersonen / bijfiguren: helper / tegenstander
medespelers / figuranten
vertelperspectief
leeservaring
beoordelingswoorden
mening/argumenten

Begrippen jaar 2

spanning
ruimte
sfeer

tijd: vertelde tijd, chronologisch / niet-chronologisch, terugverwijzing, vooruitverwijzing, flashback

open einde /gesloten eind

Aan de slag!

Op de volgende slides komen herhalingsvragen over fictie uit leerjaar 1.

Opdracht

Maak de vragen op de volgende slides

Fictie is..

1. verzonnen
2. echt gebeurd

1. fictie
2. non-fictie

Een stripboek over Donald Duck

1. fictie
2. non-fictie

Realistisch is ...

1. lijkt op de werkelijkheid, kan echt gebeuren
2. lijkt niet op de werkelijkheid, kan niet echt gebeuren

Het boek 'Wonder (van jaar 1)' is...

1. fictie, niet-realistisch
2. non-fictie, niet-realistisch
3. non-fictie, realistisch
4. fictie, realistisch

Het boek 'Geest' is...

1. fictie, niet-realistisch
2. non-fictie, niet-realistisch
3. non-fictie, realistisch
4. fictie, realistisch

Genres

Genres (verhaalsoorten)

Een ander woord voor genre is verhaalsoort. Boeken kun je indelen in genres. Soms kun je meerdere genres per boek kiezen.

Welke genres ken je?

Avonturenverhaal

meidenverhaal

Grappig verhaal

Sprookje

Oorlogsverhaal

Liefdesverhaal

Probleemverhaal

Historisch verhaal

Detective

Een verhaal waarin een speurder probeert te achterhalen wie een misdrijf heeft gepleegd.

Thriller

Een spannend verhaal waarin de hoofdpersoon in een levensbedreigende situatie terechtkomt. 

Ontwikkelingsverhaal

Een verhaal over het volwassen worden van een (jonge) hoofdpersoon.

- coming of age

Reisverhaal

Een verhaal waarin een verslag wordt gegeven van een reis

(vaak non-fictie).

Science fiction

Een toekomstverhaal (vaak in de ruimte/ruimtevaart of nieuwe technieken).

Psychologische roman

Een verhaal waarin de nadruk ligt op de gedachten en gevoelens van de hoofdpersoon (meer dan op de gebeurtenissen).

Avonturenroman

In een avonturenroman speelt 'een held' de hoofdrol. Er gebeuren allerlei spannende dingen en daar gaat het om in dit boek.

Historische roman

Een verhaal waarin een belangrijke gebeurtenis (of gebeurtenissen) een belangrijke rol spelen.

Oorlogsroman

Een verhaal dat zich afspeelt in een oorlog (voornamelijk Tweede Wereldoorlog).

Geëngageerde roman

Een verhaal waarin eigentijdse problemen in onze samenleving aan bod komen.

Volksverhalen

• Sprookje
• Mythe: verhalen die antwoord geven op de raadsels van het leven (Griekse mythe)
• Sage: verhalen over dappere helden uit oude tijden
• Legende: godsdienstig verhaal rond Christus, Maria of andere heilige figuren (Efteling)

Fantasy

Een verhaal met fantasiewezens in een fantasiewereld.

Dystopische verhaal

Een verhaal over een wereld die door rampen of dictatuur bijna niet meer leefbaar is.

- toekomst

- dystopie vs. utopie

Beoordelingswoorden

"Woltz is een van de beste kinderboekenschrijvers van dit moment, omdat ze een voortreffelijke stijl - eigentijds, spitsvondig, vlot, originele beelden en psychologische diepgang combineert met een filmisch en humorvol avontuur, dat heel veel kinderen aanspreekt.

Volgens dat succesrecept is ook haar nieuwste boek geschreven. In 'Alaska' draait het om Sven en Parker, die elkaar in een verse brugklas treffen. Sven heeft epilepsie en haat dat: "Als er een sport was die epilepsie heette, dan zou ik echt nooit van mijn leven op epilepsie gaan." Hij is vastbesloten niet 'die zielige jongen' te worden. Sterk hoe Woltz dit voornemen koppelt aan het gevoel dat elke brugklasser herkent: erbij willen horen, bang zijn dat je eigenaardigheden je tot outsider maken.

Er ontstaat een gesprek, waarin Sven en Parker ontdekken iets belangrijks gemeen te hebben. Sinds de overval vraagt Parker zich angstig af hoe mensen dat doen: leven terwijl ze weten dat er elk moment iets ergs kan gebeuren. Sven worstelt met een vergelijkbaar probleem: hoe kun je leven als je elk moment een epileptische aanval kunt krijgen?

Zo vlecht Woltz knap een lijn over acceptatie en vertrouwen door dit avontuurlijke feelgood-verhaal, dat minstens zo goed is als 'Gips'.

Noteer drie beoordelingswoorden uit het vorige tekstfragment.

Medespelers en figuranten

Bijfiguren kun je onderverdelen in medespelers en figuranten.

Medespelers

Medespelers spelen een rol in het verhaal, maar minder groot dan die van de hoofdpersoon.

Figuranten 

Figuranten komen enkel voorbij, worden enkel genoemd in het verhaal, maar spelen geen rol in het verhaal.
.

Enkele karaktereigenschappen

Twee manieren waarop je personages kunt leren kennen:

Direct: als je de informatie over een personage rechtstreeks uit de tekst kunt halen.

Indirect: als je de informatie zelf moet afleiden uit wat de personages doen, zeggen of denken.

Vertelperspectief

Vertelperspectief

Het standpunt van waaruit een verhaal wordt verteld.

1. Ik-vertelperspectief

De gebeurtenissen worden verteld door een personage in de ik-vorm.

2. Personaal vertelperspectief

De gebeurtenissen worden in de hij- of zij-vorm verteld.

Vertelperspectief

3. Auctoriaal vertelperspectief

Dit is een alwetende verteller, die zelf geen rol speelt in het verhaal, maar hij weet alles van alle personages en gebeurtenissen.

4. Wisselend perspectief 

Als een schrijver kiest voor het ik-perspectief of het hij- of zij-perspectief, dan kunnen verschillende personages elkaar afwisselen als hoofdpersoon en/of verteller.

Opdracht vertelperspectief

Op de volgende slides volgt een aantal vragen over het vertelperspectief. 

Lees de fragmenten en beantwoord de vragen.

Opdracht vertelperspectief
Wat is het perspectief in 'De avonden'?

1. Ik-perspectief
2. Personaal perspectief
3. Alwetende/auctoriale verteller

Vertelperspectief

De zin: 'Later zou hij nog vaak aan deze dag terugdenken', kom je tegen bij . . .

1. ik-perspectief
2. alwetende verteller
3. personaal perspectief
4. elk vertelperspectief

Vertelperspectief

Als je graag meeleeft met de hoofdpersoon, lees je het liefst boeken met een . . .

1. alwetende verteller
2. personaal perspectief
3. ik-perspectief
4. -

Aan de slag!

Op de volgende slides komen vragen die gaan over 'Geest'.

Opdracht
Maak de vragen op de volgende slides.

Wat is het genre van 'Geest'?

Lees blz. 7 t/m 36

Deel 1 van het boek speelt in Amsterdam.
Welke personages spelen hier een rol?

Lees blz. 7 t/m 36

Deel 1 van het boek speelt in Amsterdam.
Geef van elke bijfiguur aan of het een helper of tegenstander is.

Lees blz. 68 t/m 75

Jochem is ‘op een vreemde manier jaloers’. Hoe denk je dat dat komt?

Nu je wat hebt gelezen over Jochem en zijn vrienden, heb je een bepaald beeld van deze groep.
Zoek afbeeldingen van hoe jij denkt dat ze eruit zien.
1. Jochem

Nu je wat hebt gelezen over Jochem en zijn vrienden, heb je een bepaald beeld van deze groep.
Zoek afbeeldingen van hoe jij denkt dat ze eruit zien.
2. Marty

Nu je wat hebt gelezen over Jochem en zijn vrienden, heb je een bepaald beeld van deze groep.
Zoek afbeeldingen van hoe jij denkt dat ze eruit zien.
3. Jon

Nu je wat hebt gelezen over Jochem en zijn vrienden, heb je een bepaald beeld van deze groep.
Zoek afbeeldingen van hoe jij denkt dat ze eruit zien.
4. Isha

Einde van deze les

Je mag nu verder lezen in het boek Geest.