Karel ende Elegast les 1 + 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom bij Nederlands

Vandaag: lezen, middeleeuwen, lezen & luisteren, opdracht

We gaan nu 10 minuten lezen

In deze les

- leer je over de middeleeuwen

- leer je over middeleeuwse verhalen

- lees je het eerste stuk Karel ende Elegast

middeleeuwen

Middeleeuwen

• Ongeveer van 500 (val van Romeinse Rijk) tot 1500 (renaissance)
  
• 'Tussenperiode' tussen twee beschavingen > verval
• Weinig teksten bewaard, ander taalgebruik
• Standenmaatschappij: geboorte bepaalde je stand
• De pest

Taalverandering?

Tot wanneer kunnen we terug in de tijd om het Nederlands te verstaan?

Wat betekent dit voor het Nederlands in de toekomst?

Karel de Grote 756-814

Karel ende Elegast lezen

- Schrijver?

- Stamt waarschijnlijk uit de 13e eeuw

- Traditie van de Karelepiek

- Orale traditie

- Populair verhaal

https://vogala.org/tekst/karel-ende-elegast 

vogala.org

Wat zegt de engel tegen Karel

1. Dat hij een baas is
2. Dat hij een betere koning moet zijn
3. Dat hij nooit meer mag stelen
4. Dat hij moet gaan stelen

Karel gelooft de engel niet. Hoe vaak moet de engel de opdracht noemen?

1. 1 x, Karel is natuurlijk wel bang voor God
2. 2 x, dan weet K dat hij het goed gehoord heeft
3. 3 x, is Karel doof ofzo?
4. Karel luistert niet want hij heeft geld zat

Volgens de engel zal het Karel slecht vergaan als hij niet luistert want...

1. dan zal Karel sterven
2. dan komt Karel in de hel
3. dan verliest hij al zijn geld

Karel vertrekt. Hoe merkt hij bij zijn vertrek dat God hem helpt?

Opdracht

1.  Lees de hoofdstukken 1 t/m 3 van het Bulkboek

2. Maak een tijdlijn van deze 3 hoofdstukken. De tijdlijn breid je gedurende deze lessen steeds verder uit. 

3. Deze tijdlijn gaat in je portfolio samen met een mindmap over de personages. Zie ook de opdracht in de classroom.

Literatuur in de middeleeuwen

• Rijm
• Luisteren
  
• Middelnederlands
• Andere woorden
• Dubbele ontkenningen
• Klanken

Daerne quam oec nie geen man

1. Dieren kwamen ook daar om
2. Meisjes komen voor geen man
3. Daar kwam ook nooit niemand
4. Voor niets kom je daar

Hoe oud is de tekst van Karel ende Elegast waarschijnlijk?

1. 500 jaar geleden
2. 1000 jaar geleden
3. 1500 jaar geleden

Lezen tot en met hoofdstuk 6

Elegast wordt geïntroduceerd en hij gaat bijna vechten...

Tijdslijn

Vul je tijdslijn en mindmap aan

We gaan nu 10 minuten lezen

Les 3

• Wat weet je nog?
• Uitleg ridderromans
• Napraten huiswerk
• Verder lezen t/m H9

Tijdlijn bijwerken

Wat is je bijgebleven van vorige les?

Karelromans

• Karel de Grote
• 1100
• Oorlog en massagevechten
• Vechten voor de heerser
• Weinig respect t.o.v. vrouwen
  

Arthurromans

• Koning Arthur
• 1200
• Hoofse ridderromans
• Hoofse held <-> onhoofse schurk
• Liefde
• Respect t.o.v. vrouwen
  

Ridderliteratuur

1100: Voorhoofs, bloederig, oorlog, massagevechten, vrouwonterend, vechten voor God en voor het geloof, de koning vecht zelf (Karel de Grote, Karelromans)

1200: Hoofse, hoofse liefde, hoofse held tegen onhoofse schurk, vechten om respect te krijgen van deprinses, aan het hof van Koning Arthur (Arthurromans)

Doelen ridderliteratuur

1. Ontspanning: aan de middeleeuwse hoven genoot men van lange en spannende verhalen over moed, trouw en liefde.

2. Voorbeeldfunctie: de lotgevallen van de romanfiguren dienden tot voorbeeld van de edelen die naar zulke verhalen luisterden.

Samen lezen 

Hoofdstukken 7, 8 en 9

Welke ontspannende elementen heb je tot nu toe gelezen?

Welke leerzame elementen heb je tot nu toe gelezen?

Voordat Karel uit stelen ging waren hij en Elegast

1. BFFs
2. Kenden zij elkaar niet
3. Had Karel Elegast verbannen i.v.m. diefstal
4. Had Elegast Karels vrouw verleid

Elegast...

1. =Robin Hood! Hij steelt alleen van de rijken
2. =verschrikking: steelt en rooft wat los en vast zit
3. ... heeft nooit iets fout gedaan.
4. =Trump: echt losse handjes. Viespeuk!

Wat ga je doen?

Je breidt je tijdslijn uit met de gebeurtenissen uit de hoofdstukken die je hebt gelezen ( t/m hfdst 9).

Je maakt een opzet van je mindmap m.b.t. de personages uit Karel ende Elegast. 

Klaar: 

Lees verder in Karel ende Elegast.

Huiswerk is lezen hoofdstukken 10 11 en 12.

Karel wil Elegast testen door:

1. meteen te zeggen wie hij is: dan schrikt-i vast.
2. zeggen dat hij een paar leuke vrouwen voor hem kent.
3. hem eeuwige trouw te laten zweren.
4. voor te stellen samen de koning te bestelen.

Toen de koning zei

Dat hij zichzelf wilde bestelen,

Protesteerde Elegast.

Hij zei: ‘Dat God dat moge verbieden!

Hij mag doodvallen die mij adviseert

Dat ik de koning schade zal berokkenen.

Al heeft hij mij door valse beschuldigingen

Mijn bezittingen ontnomen en verdreven,

Ik zal voor hem mijn hele leven

Een zo goed mogelijke vriend zijn.

Ik zal hem vannacht geen schade berokkenen,

Want hij is de wetmatige heer.

Als ik hem geen eer bewijs,

Mag ik me schamen voor God.

Hiertoe zal ik me niet over laten halen.

Karel is nóg meer onder de indruk van Elegast omdat:

1. hij zo'n mooi paard heeft
2. Elegast vertelt dat de zwager van Karel hem wil vermoorden!
3. zo goed kan drinken

Elegast vertelt dat Karels zwager de koning wil vermoorden. Is Elegast een snitch?

Ja, dat doe je toch niet

Nee, juist niet. Dit is eerlijk en trouw. Dat is een mooi voorbeeld voor ridders.

Periode 2: debat & toets leesvaardig

Debat gaat in 3- of 4-tallen.

Je mag zelf je groepje